Μνήμες από την υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη τον Μάϊο του 1963 στη Θεσσαλονίκη, ζωντάνεψαν κατά την παρουσίαση του δίτομου έργου του τέως προέδρου της Δημοκρατίας και ανακριτή τότε Χρήστου Σαρτζετάκη, με τίτλο «Επιτελών το καθήκον μου», το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Κέρκυρα».
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης δεν έκρυψε τη συγκίνηση του για το γεγονός, ότι η παρουσίαση έγινε στην πόλη που γεννήθηκε και επιπλέον στην αίθουσα τελετών της παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, όπου ως φοιτητής της Νομικής είχε παρακολουθήσει μαθήματα.
«Τα περασμένα είναι η πατρίδα της ψυχής και όταν τα αγνοούμε ή τα αλλοιώνουμε είναι σαν να λεηλατούμε την ψυχή μας. Η αληθινή γνώση της ιστορίας είναι η αληθινή γνώση του παρόντος», είπε και εξήγησε πως διάλεξε να γράψει το έργο ύστερα από δεκαετίες, για να είναι απολύτως αντικειμενική η παρουσίαση του, απαλλαγμένη από τα πάθη, τις αντιπαλότητες και τις αντιπαραθέσεις της εποχής που έγινε η δολοφονία του Λαμπράκη.
Ο Βασίλης Βασιλικός, ο συγγραφέας του βιβλίου «Ζ» που έκανε ευρέως γνωστή την υπόθεση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, τόνισε πως το δικό του βιβλίο είναι προϊόν μυθοπλασίας, το οποίο στηρίχθηκε σε σκόρπια στοιχεία από τις σαράντα κούτες με το προανακριτικό υλικό που είχαν φτάσει στα χέρια του, ενώ για το δίτομο έργο του Χρήστου Σαρτζετάκη σημείωσε: «Είναι σαν να διαβάζεις Αγκάθα Κρίστι σε μετάφραση Παπαδιαμάντη. Είναι ένα συναρπαστικό αστυνομικό βιβλίο. Ο τρόπος που συνέδεσε τις κλωστές για να υφάνει τον νοητό ήλιο της Δικαιοσύνης δείχνει γεννημένο πεζογράφο».
Για τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά που γύρισε την ταινία «Ζ» με σενάριο στηριγμένο στο βιβλίο του, ο Βασίλης Βασιλικός επισήμανε ότι τον έπεισε με τον τρόπο που τον είδε να περπατάει για να πάει στην πρώτη τους συνάντηση στην Ιταλία και, όπως είπε, «απλώς του παραδόθηκα. Του έδωσα τα δικαιώματα και στο μόνο που δεν τα βρήκαμε ήταν όταν αρνήθηκα να πάω στα γυρίσματα της ταινίας, για να είναι ανεπηρέαστος».
Ο Κώστας Γαβράς περιέγραψε πώς βρέθηκε στα χέρια του το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού, πώς τον αναζήτησε και τις δυσκολίες να βρεθούν χρήματα για την ταινία και τόπος για τα γυρίσματα, ώσπου επιλέχθηκε το Αλγέρι. Όταν κάλεσε τους δημοσιογράφους να δουν τα γυρίσματα, δεν πήγε κανείς – και τον πρώτο καιρό η ταινία πήγαινε πολύ άσχημα. Στη συνέχεια όμως έγινε φαινόμενο, και μέσω αυτής, η υπόθεση Λαμπράκη έγινε γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο. Τόσο, που όταν ο Χρήστος Σαρτζετάκης εκλέχθηκε πρόεδρος της Δημοκρατίας, τηλεφώνησαν από την Αμερική στον Κώστα Γαβρά και τον ρώτησαν πως είναι δυνατόν ο Γάλλος Ζαν Λουί Τρεντινιάν (ο ηθοποιός που έπαιζε τον ρόλο του ανακριτή της υπόθεσης Λαμπράκη) να γίνει πρόεδρος της Δημοκρατίας στην Ελλάδα!
«Όταν διασταυρώνεσαι με την Ιστορία, πρέπει να μπορείς να αντέξεις αυτή την ευκαιρία η οποία μπορεί να είναι μοναδική στη ζωή σου. Ο κ. Χρήστος Σαρτζετάκης διασταυρώθηκε με την Ιστορία στις 22 Μαΐου 1963, τη μέρα της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη. Όταν η Ιστορία απορρόφησε τον Γρηγόρη Λαμπράκη, αλλά, ταυτοχρόνως, με έναν πολύ ενδιαφέροντα τρόπο, ανέδειξε τη φυσιογνωμία του Χρήστου Σαρτζετάκη», τόνισε ο βουλευτής Ευάγγελος Βενιζέλος.
Για τη λειτουργία του ανακριτή Σαρτζετάκη, ο κ. Βενιζέλος είπε ότι ήταν «μάχη σώμα με σώμα για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης» και πρόσθεσε: «Ηταν μάχη για την εσωτερική ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και είναι πραγματικά ανατριχιαστικές οι ομοιότητες που υπάρχουν ανάμεσα σε όσα συνέβαιναν τότε με όσα συμβαίνουν τώρα στον χώρο της Δικαιοσύνης. Το βιβλίο αυτό συνιστά μία κατίσχυση του δεδικασμένου της Ιστορίας έναντι του δικονομικού δεδικασμένου».
Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Χρυσόγονος, είπε ότι το έργο του Χρήστου Σαρτζετάκη είναι «η πιο τεκμηριωμένη ανάλυση της υπόθεσης Λαμπράκη, με άφθονα αυθεντικά στοιχεία της εποχής» και παρατήρησε ότι δεν υπάρχει δεδικασμένο της Ιστορίας στην εν λόγω υπόθεση καθώς δεν γνωρίζουμε ποιοι έδωσαν την εντολή της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Κώστας Γκιουλέκας, επισήμανε το γεγονός ότι ο Σαρτζετάκης χαρακτηρίζει τη δολοφονία Λαμπράκη «έγκλημα με αφετηρία πολιτική» και εξέφρασε τη διαφωνία του με την κρίση του συγγραφέα ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέβηκε «αντισυνταγματικώς» στην εξουσία, με απόφαση του βασιλιά, λέγοντας ότι μετά προσέφυγε σε εκλογές και εξασφάλισε τη λαϊκή ετυμηγορία.
Ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γιάννης Κουκιάδης, είπε ότι ο ανακριτής Σαρτζετάκης είναι «σύμβολο ανθεκτικότητας απέναντι στο κατεστημένο» και έχει διαχρονική αξία η καταγραφή που κάνει στο δίτομο έργο του.
Ο πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας, έκανε λόγο για «πράξη ηρωϊσμού» του ανακριτή Σαρτζετάκη και στάθηκε στην προσήλωσή του στο καθήκον.
Η αντιδήμαρχος, Καλυψώ Γούλα, που εκπροσώπησε τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, υπογράμμισε πως «σήμερα ίσως είναι πιο έντονη από ποτέ η ανάγκη, να εξάρουμε την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και τον ρόλο των ανθρώπων που έχουν το βάρος της απονομής της».
Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Νίκος Βαλεργάκης, τόνισε πως ο συγγραφέας προσπάθησε να περιγράψει τον περίγυρο της εποχής της δολοφονίας του Λαμπράκη και θέτει τα ζητήματα σε ειλικρινή βάση.
22/01/2017
