Παγκόσμιο Κύπελλο 1938: Ένα γκολ πριν τον πόλεμο

Το Μουντιάλ του 1938 ήταν το τελευταίο πριν την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κι έγινε μόλις ένα χρόνο πριν ο κόσμος μπει στην πιο σκοτεινή περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας. Είχε προηγηθεί το Μουντιάλ του Μουσολίνι και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Χίτλερ. 

Ο φασισμός και πλέον ο ναζισμός είχαν απλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη και η προπαγάνδα των καθεστώτων έριξε βαρύ το πέπλο της στην διοργάνωση του Παγκοσμίου Κύπελλου Ποδοσφαίρου η οποία έγινε στη Γαλλία. 

Στο περιθώριο των Ολυμπιακών Αγώνων που έγιναν το 1936 στη χιτλερική Γερμανία αποφασίστηκε το Μουντιάλ του 1938 να διοργανωθεί στη Γαλλία προς τιμήν του Ζιλ Ριμέ εκ των πρωτεργατών της ίδρυσής του. Η αλήθεια είναι πως ο ίδιος άσκησε πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση και τελικά η Γαλλία πήρε τη διοργάνωση παρά τις αντιδράσεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού που έλεγαν ότι ήταν η σειρά της Λατινικής Αμερικής να το διοργανώσει. 

Η ενόχληση για την ανάληψη της διοργάνωσης από ευρωπαϊκή και πάλι χώρα έφερε την για δεύτερη συνεχόμενη φορά απόσυρση της Ουρουγουάης από το τουρνουά. Το ίδιο συνέβη και με την Αργεντινή. Η χώρα έπρεπε στα προημιτελικά να αντιμετωπίσει τη Βραζιλία κάτι που ήθελε να αποφύγει γιατί οι ομοσπονδίες των δυο χωρών βρίσκονταν σε κόντρα. Από το Μουντιάλ του 1938 έμεινε εκτός η Ισπανία καθώς είχε ξεσπάσει ο εμφύλιος πόλεμος. 

Η Αυστρία προκρίθηκε αλλά απέσυρε τη συμμετοχή της καθώς το 1938 ο Χίτλερ προσάρτησε τη χώρα στο Γ’ Ράιχ και την ανάγκασε να μην συμμετάσχει. Μάλιστα, η εξέλιξη αυτή οδήγησε στη διάλυση της λεγόμενης «ομάδας θαύμα». Οκτώ Αυστριακοί παίκτες στελέχωσαν την ομάδα της Γερμανίας. Οι Ζίντελαρ, Μπίντερ, Μπίκαν και Γερούσαλεμ αρνήθηκαν, ωστόσο, να αγωνιστούν κάτω από τη γερμανική σημαία. Ο Ζίντελαρ ένα χρόνο μετά βρέθηκε πνιγμένος το σπίτι του μαζί με τη σύζυγό του. 

Τελικά στα προκριματικά συμμετείχαν 37 ομάδες και προκρίθηκαν οι 16. Για πρώτη φορά υπήρξε αυτόματη πρόκριση για την διοργανώτρια χώρα, δηλαδή τη Γαλλία και την τροπαιούχο, δηλαδή την Ιταλία. Τελικά συμμετείχαν 15 χώρες πάντως αφού η Αυστρία δεν αντικαταστάθηκε. Για δεύτερη αλλά και τελευταία φορά το τουρνουά διεξήχθη με νοκ άουτ αγώνες. 

Στα προκριματικά η Ελλάδα στην πρώτη φάση απέκλεισε με δυο νίκες την Παλαιστίνη (3-1 στο Τελ Αβίβ και 1-0 στην Αθήνα) όμως στη β’ φάση προσγειώθηκε ανώμαλα. Η Ουγγαρία διέλυσε την εθνική ομάδα με 11-1 στη Βουδαπέστη και την απέκλεισε, χωρίς να γίνει δεύτερος αγώνας. Το αρνητικό αυτό ρεκόρ κρατούσε η Ελλάδα μέχρι και τα προκριματικά του 1970 όταν η Γερμανία κέρδισε με δώδεκα γκολ την Κύπρο. 

Ο δρόμος για τον τελικό 

Από τα εφτά ματς της πρώτης φάσης τα πέντε χρειάστηκαν παράταση ή επαναληπτικό αγώνα για να προκύψει νικητής. Η Ιταλία κινδύνευσε να μείνει εκτός απέναντι στη Νορβηγία, ωστόσο, αυτό αποφεύχθηκε αφού το γκολ των Σκανδιναβών στις καθυστερήσεις ακυρώθηκε ως οφσάιντ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Αργεντίνοι που είχαν πολιτογραφηθεί Ιταλοί για να παίξουν στην Σκουάντρα Ατζούρα το 1934 δεν έπαιξαν στο Μουντιάλ του 1938. Είχαν ήδη διωχτεί από το καθεστώς και είχαν αυτομολήσει στη Γαλλία. 

Μεγάλη έκπληξη αποτέλεσε η Κούβα που απέκλεισε τη Ρουμανία στον επαναληπτικό αλλά και η Ελβετία που κατάφερε να αφήσει εκτός τη Γερμανία. Η Τσεχοσλοβακία πέρασε την Ολλανδία, η Γαλλία πέρασε εύκολα το Βέλγιο, το ίδιο και η Ουγγαρία τις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες. Η Σουηδία πέρασε χωρίς αγώνα αφού είχε κληρωθεί με την Αυστρία. 

Αναμφισβήτητα όμως ο πιο απίθανος αγώνας της φάσης αυτής ήταν αυτός της Βραζιλίας με την Πολωνία. Έληξε 4-4 στην κανονική του διάρκεια και τελικά η Βραζιλία νίκησε 6-5 στην παράταση με τους Λεονίντας και Βιλιμόφσκι να σημειώνουν από τέσσερα γκολ ο καθένας. Ακόμη και σήμερα ο αγώνας αυτός θεωρείται ένας από τους εμβληματικούς στην ιστορία των παγκοσμίων κυπέλλων. 

Ο θρυλικός Λεονίντας

Έμεινε στην ιστορία ως ο «άνθρωπος – λάστιχο», ως «το μαύρο διαμάντι», ως ο ποδοσφαιριστής που μας έμαθε το ανάποδο ψαλίδι, ως ο πρώτος σκόρερ του Μουντιάλ του 1938 με οκτώ γκολ. Ήταν ο πρώτος Βραζιλιάνος σταρ του ποδοσφαίρου. Ήταν ο Λεονίντας ντα Σίλβα.

Στον αγώνα με την Πολωνία βρήκε δίχτια τέσσερις φορές. Στην παράταση που κρίνονταν όλα κι ενώ έβρεχε απίστευτα ξεκόλλησε η σόλα από το δεξί παπούτσι του. Αντί να διακόψει το ματς και να ζητήσει καινούργια παπούτσια εκείνος τα έβγαλε για να συνεχίσει ξυπόλυτος. Ο διαιτητής τον κατάλαβε στο 104ο λεπτό όταν ο Λεονίντας σκόραρε ξανά και άρχισε να πανηγυρίζει. Τον ανάγκασε να φορέσει νέα παπούτσια. Αλλά η ιστορία δεν αλλάζει. Το «μαύρο διαμάντι» σκόραρε στο Μουντιάλ ξυπόλυτος!

Προβολή εικόνας στο Twitter

«Είτε είναι στο έδαφος, είτε στον αέρα, αυτός ο ‘άνθρωπος λάστιχο’ έχει το διαβολικό δώρο να ελέγχει την μπάλα και να εξαπολύει ‘κεραυνούς’ όταν δεν το περιμένεις», έγραφαν γι’ αυτόν όταν έπαιζε στα γήπεδα της Γαλλίας. Ο Λεονίντας υπήρξε θρύλος για τους Βραζιλιάνους και για κάποιους είναι ακόμη και σήμερα ο μεγαλύτερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών. 

Ιδεολογίες αντιμέτωπες στο γρασίδι

Στα προημιτελικά η Ιταλία απέκλεισε τους διοργανωτές Γάλλους. Ο αγώνας είχε μεγάλο πολιτικό ενδιαφέρον αν σκεφτεί κανείς ότι δυο εκ διαμέτρου αντίθετες ιδεολογίες βρέθηκαν αντιμέτωπος στο γρασίδι. Στη Γαλλία κυβερνούσε ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων την ίδια ώρα που τους Ιταλούς ποδοσφαιριστές παρακολουθούσε από τις κερκίδες ο Μουσολίνι. 

Ο φασίστας δικτάτορας είχε επιβάλει στους παίκτες μια μαύρη φασιστική στολή. Πριν από κάθε αγώνα χαιρετούσαν φασιστικά. Οι Γερμανοί χαιρετούσαν ναζιστικά. Στις κερκίδες όπου βρίσκονταν πολλοί Γάλλοι ακούγονταν πάρα πολλές αποδοκιμασίες. Ιδιαίτερα στο Γαλλία – Ιταλία, τα γιουχαΐσματα των Γάλλων ήταν εκκωφαντικά.

Στα υπόλοιπα παιχνίδια η Σουηδία που μέχρι εκείνη τη στιγμή… παρακολουθούσε μπήκε στη διοργάνωση, διαλύοντας 8-0 την Κούβα. Η Βραζιλία χρειάστηκε δεύτερο ματς για να περάσει την Τσεχοσλοβακία, ενώ η Ουγγαρία που αποδείχτηκε η μεγάλη έκπληξη του Μουντιάλ απέκλεισε τους Ελβετούς μετά από δυο αγώνες που χαρακτηρίστηκαν από μεγάλη ένταση. Μάλιστα το πρώτο έμεινε στην ιστορία ως «η μάχη του Μπορντό». 

Στον ένα ημιτελικό η Ουγγαρία συνέτριψε την Σουηδία, η οποία τερμάτισε τέταρτη, αφού έχασε 4-2 στον μικρό τελικό από τη Βραζιλία. Στο δεύτερο ημιτελικό η Βραζιλία βρέθηκε αντιμέτωπη με την Ιταλία. Ο Βραζιλιάνος προπονητής σε μια αψυχολόγητη κίνηση άφησε εκτός αγώνα τον πρώτο σκόρερ της ομάδας και της διοργάνωσης Λεονίντας, με την δικαιολογία ότι ήθελε να τον διαφυλάξει για τον τελικό. 

Κάποιοι θεώρησαν την ενέργεια εσκεμμένη. Μάλιστα ένας παίκτης της ομάδας ο Νιζίνιο είχε κατηγορήσει τον Λεονίντας ότι είχε δωροδοκηθεί από τον Μουσολίνι για να παραστήσει τον τραυματία. Ο Λεονίντας απάντησε με μήνυση την οποία και κέρδισε. 

«Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί δεν αγωνίστηκα τότε. Θα έπαιζα ακόμη και αν χιόνιζε, ακόμα κι αν είχα ένα ξύλινο πόδι» υποστήριξε μετά από χρόνια. Όπως και να έχει η Βραζιλία πλήρωσε αυτή την απόφαση πολύ ακριβά. Ηττήθηκε με 2-1 από την Ιταλία που βρέθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου. 

«Νικήστε ή πεθάνετε»

Στις 19 Ιουνίου διεξήχθη ο τελικός το στάδιο Κολόμπ του Παρισιού. Περίπου 55.000 φίλαθλοι παρακολούθησαν τον αγώνα που είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και εναλλαγές στο σκορ. Περίπου στο 20’ οι Ιταλοί βρέθηκαν μπροστά στο σκορ με 2-1, ενώ η Σκουάντρα Ατζούρα πήγε στα αποδυτήρια με δύο γκολ προβάδισμα, αφού στο 35’ ο Κολαούσι είχε κάνει τρία τα τέρματα της ομάδας του. Στο δεύτερο ημίχρονο η Ουγγαρία μείωσε στο 70’ σε 3-2 με τον Σάροσι αλλά ο Πιόλα έκανε στο 80’ το 4-2 και η Ιταλία στέφθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά παγκόσμια πρωταθλήτρια.

Λίγο πριν τον τελικό ο Μουσολίνι έστειλε τηλεγράφημα στους παίκτες της ομάδας του. Η εντολή ήταν απλή «νικήστε ή πεθάνετε». Τελικά οι Ιταλοί νίκησαν αλλά το μήνυμα του Μουσολίνι μαθεύτηκε. Ο τερματοφύλακας των Ούγγρων Αντάλ Σάμπο μάλιστα, έμελε να πει μετά την ήττα της ομάδας του: «Μπορεί να έφαγα τέσσερα γκολ, αλλά τουλάχιστον έσωσα τις ζωές τους». Η δήλωση χαρακτηρίστηκε αινιγματική τουλάχιστον με κάποιους να σκέφτονται ότι ο τερματοφύλακας των Ούγγρων ίσως είχε εσκεμμένα μειωμένη απόδοση. 

Οι Ιταλοί πανηγύρισαν έξαλλα το back to back αλλά αυτοί θα ήταν οι τελευταίοι μουντιαλικοί πανηγυρισμοί για πολλά χρόνια. Και συγκεκριμένα ως το 1950. Ένα χρόνο μετά η Γερμανία εισέβαλλε στην Πολωνία και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν πια γεγονός.

Μοίρασε το άρθρο!