Θεσσαλονίκη: Από τους πρόσφυγες στην αντιπαροχή και την προαστιοποίηση

Η πόλη μετά τη μεγάλη πυρκαγιά μετατρέπεται από μια συμπαγή οθωμανική πόλη σε ένα ιεραρχημένο ευρωπαϊκό κέντρο. Η άφιξη των προσφύγων δημιουργεί περιφερειακά ζώνες υποδοχής πληθυσμών. Ο μεσοπόλεμος παγιώνει τους θύλακες προσφυγικής κατοίκησης στα ανατολικά και τα δυτικά και η περίοδος της Κατοχής αφήνει το αποτύπωμά της στην πόλη, αλλά διεισδύει και στον κοινωνικό της…

Ο πληθυσμός σε περιοχές του Nομού Θεσσαλονίκης πριν ένα και πλέον αιώνα

Ενδιαφέροντα στοιχεία για την ανθρωπογεωγραφία της περιοχής Θεσσαλονίκης πριν ένα και πλέον αιώνα, προκύπτουν από την απογραφή του πληθυσμού που είχε πραγματοποιηθεί στις 19 Δεκεμβρίου 1920, οκτώ μόλις χρόνια μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας από τον Οθωμανικό ζυγό, κι ενώ τα περισσότερα χωριά και γειτονιές της πρωτεύουσας του Μακεδονικού ελληνισμού διατηρούσαν ακόμη τα τουρκικά τους ονόματα. Όπως…

Πρόσφυγες και Παλαιοελλαδίτες στο Αιγάλεω στις αρχές της δεκαετίας του 1960 – Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος

Πρόσφυγες και Παλαιοελλαδίτες στο Αιγάλεω στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος Η ενασχόληση μου με τη συγγραφή του έργου ¨Τα νέα της Αλεξάνδρας¨ μου έδωσε τη δυνατότητα να εμβαθύνω λίγο στις σχέσεις Μικρασιατών και ντόπιων. Το συγκεκριμένο θέμα δεν αποτελεί φυσικά την κεντρική ιδέα του έργου πλην όμως μέσα από τους…

Η πολιτική βία στις ΗΠΑ και οι Αμερικανοί πρόεδροι που δολοφονήθηκαν

Η δολοφονία του Αμερικανού συντηρητικού πολιτικού ακτιβιστή Charlie Kirk στις 10 Σεπτεμβρίου 2025 στο πανεπιστήμιο Γιούτα Βάλεϊ, από τον Tyler Robinson (με τα μέχρι σήμερα στοιχεία) όχι μόνο συγκλόνισε τις Η.Π.Α., αλλά προκάλεσε και παγκόσμια αίσθηση. Να σημειωθεί εδώ, ότι ανάμεσα σε όλα τα άλλα, ο Kirk ήταν πολέμιος της Τουρκίας και του Ερντογάν και…

Μία φτωχική κατοικία του 1961 – Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος

Μία φτωχική κατοικία του 1961 – Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος Ας πάμε πάλι πίσω στο Αιγάλεω του 1961 και στα Νέα της Αλεξάνδρας… Το βασικό σκηνικό του έργου θα αποτελέσει το σαλόνι της κατοικίας του θείου της Αλεξάνδρας, Γιώργου Μυλωνάκου. Η όσο το δυνατόν ακριβέστερη αποτύπωση του εσωτερικού μιας φτωχικής κατοικίας εκείνης της εποχής ήταν…

«Σεπτεμβριανά»: Εκτεταμένα επεισόδια κατά του ελληνικού στοιχείου της Κωνσταντινούπολης

Στις 6 Σεπτεμβρίου 1955 εκδηλώνονται εκτεταμένα επεισόδια κατά του ελληνικού στοιχείου της Κωνσταντινούπολης, τα οποία έμειναν γνωστά με την ονομασία «Σεπτεμβριανά». Αφορμή για την εκδήλωση των επεισοδίων στάθηκε η έκρηξη βόμβας στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης, το οποίο στεγάζεται στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ. Στην Τουρκία τα μέσα ενημέρωσης έκαναν λόγω καταστροφή της οικίας…

”Σεπτεμβριανά” – Εγκυκλοπαίδεια της Κωνσταντινούπολης

1. Εισαγωγή Μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βελτιώνονται αισθητά και μέσα στο ψυχροπολεμικό κλίμα τα δύο μέρη συνεργάζονται πολιτικά και στρατιωτικά. Σύμμαχοι μπροστά στον «από βορρά κίνδυνο» οι δύο χώρες εντάσσονται από το 1947 στο δόγμα Τρούμαν, συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο Μάρσαλ και εντάσσονται το 1949 στο Συμβούλιο της Ευρώπης και το 1952…

Κινηματογράφοι Θεσσαλονίκης (1945 έως 2000)

Αρζεντίνα, Καν Καν, Αστόρια, Σείριος, Άδωνις, Ποσειδώνας, Διονυσία, Ηλέκτρα, Άβα, Εράζ, Ιφιγένεια, Λητώ, Μαξίμ, Ναπολιτάνα… Πόσοι από τους παλιούς Θεσσαλονικείς θυμούνται ακόμα; Ονόματα θρυλικών κινηματογράφων που κάποτε έλαμπαν  στις γειτονιές της Θεσσαλονίκης, τώρα αντηχούν σαν ψίθυροι μιας άλλης εποχής. Ήταν τα σινεμά όπου οι παρέες έκλειναν ραντεβού, οι πρώτοι έρωτες άνθιζαν στα σκοτεινά καθίσματα και…

Πώς ονομάζονταν οι 12 μήνες στην αρχαία Ελλαδα;

Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε ή δεν έχει βρεθεί κάποιο επίσημο θρησκευτικό ημερολόγιο που να προσδιορίζει τις ημέρες των εορτών του έτους. Μόνο στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. ο Αθηναίος Νικόμαχος συνέταξε έναν κώδικα θρησκείας για την πόλη των Αθηνών. Τον κώδικα τον έγραψε βουστροφηδόν επάνω σε τοίχους που είχαν στηθεί γι’ αυτό το…

Αύγουστος 1890: Η μεγάλη φωτιά, πριν του 1917, που σημάδεψε τη Θεσσαλονίκη και άλλαξε τον χάρτη της

Η φωτιά του Αυγούστου του 1917 έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη και την ιστορία της Θεσσαλονίκης, αφήνοντας τεράστιες καταστροφές στο πέρασμα της και αλλάζοντας το χάρτη της πόλης, όπως είχε διαμορφωθεί έως τότε. Φαίνεται όμως ότι ο Αύγουστος και οι φωτιές έχουν μια… ιδιαίτερη σχέση με τη Θεσσαλονίκη, αφού 27  χρόνια πριν τη μεγάλη…

Πενθήμερο στα σχολεία: Όταν το Σάββατο σταμάτησε να χτυπά το σχολικό κουδούνι

«Ξαφνικά, είχαμε δύο ολόκληρες μέρες να παίξουμε ποδόσφαιρο, να πάμε βόλτα, να κοιμηθούμε μέχρι αργά». Η κατάργηση της λειτουργίας των σχολείων το Σάββατο αποτελεί μία από τις σημαντικές αλλαγές που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα στην Ελλάδα. Σήμερα, το πενθήμερο σχολικό πρόγραμμα θεωρείται αυτονόητο, ωστόσο μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα, το Σάββατο…

Οι εκλογές της Βίας και Νοθείας της 29 Οκτωβρίου 1961: Η περίπτωση του Αιγάλεω – Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος

Οι εκλογές της Βίας και Νοθείας της 29 Οκτωβρίου 1961: Η περίπτωση του Αιγάλεω, Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος Με αφορμή το θεατρικό έργο που συγγράφω είχα την ευκαιρία να εντρυφήσω σε μία πολύ σκοτεινή εποχή… Θα γυρίσουμε πίσω στο μακρινό 1961, όπου η πολιτική πόλωση είχε χτυπήσει κόκκινο με αφορμή τις επικείμενες εκλογές. Αυτή η…

«Μανούλα μου γλυκιά είμαι αθώος» – Ο 28χρονος που εκτελέστηκε ως ο «Δράκος του Σέιχ Σου»

«Μανούλα μου γλυκιά είμαι αθώος, αθώος, αθώος…» ήταν τα τελευταία λόγια που κατάφερε να εκστομίσει ο 28χρονος Αριστείδης Παγκρατίδης πριν πέσει νεκρός από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος της Χωροφυλακής στις 07:06 το πρωί της 16ης Φεβρουαρίου 1968. Η εκτέλεση πραγματοποιήθηκε στο δάσος του Σέιχ Σου, εκεί που φέρεται να διέπραξε τα ειδεχθή εγκλήματα για…

Η θλιβερή ιστορία της Βρεφοδόχου: Το σημείο όπου οι μητέρες εγκατέλειπαν τα νεογέννητα παιδιά τους

Η βρεφοδόχος ήταν ένα κιβώτιο που χωρούσε μέχρι και δύο βρέφη, ξαπλωμένα. Βρισκόταν στον εξωτερικό τοίχο βρεφοκομείων για να μπορούν να αφήνουν κρυφά τα «απορριπτόμενα» μωρά. Όταν τοποθετούσαν το μωρό στο κιβώτιο, ένα ηλεκτρικό κουδούνι ανήγγειλε στο προσωπικό του βρεφοκομείου την «πράξιν της εγκαταλείψεως». Η δεκαετία του 1950 ήταν μία δύσκολη περίοδος για την Ελλάδα.…

Καραβάκια Θερμαϊκού: Μία ιστορία ενός και πλέον αιώνα στα νερά της Θεσσαλονίκης

Η ιστορία με τα «καραβάκια», δηλαδή τη θαλάσσια συγκοινωνία στο Θερμαϊκό κόλπο είναι πολύ παλιά, καθώς ξεπερνάει τον ένα αιώνα, δεδομένου ότι το πρώτο πλεούμενο που έπλευσε από την παραλία της Θεσσαλονίκης προς την απέναντι ακτή, ήταν το καραβάκι, με το όνομα «Κασσάνδρα», στα 1907, επί οθωμανικής αρχής, σημειώνει ο Σπύρος Κουζινόπουλος στο δημοσίευμά του…