Αμπελόκηποι, Σταυρούπολη, Εύοσμος, Κορδελιό, Σίνδος: Περιοχές πυκνοκατοικημένες, παραγωγικές, νευραλγικές. Και όμως, εξακολουθούν να παραμένουν εκτός του αστικού χάρτη σταθερής τροχιάς. Η επέκταση του Μετρό προς τα δυτικά δεν είναι απλώς αναγκαία – είναι πλέον ιστορικά επιβεβλημένη.
Την ώρα που το κυκλοφοριακό αδιέξοδο των δυτικών συνοικιών εξελίσσεται σε μόνιμη πληγή για την πόλη, με τους πολίτες να βιώνουν καθημερινά έναν κυριολεκτικό «Γολγοθά» μετακίνησης – όπως ξεκάθαρα καταγράφεται και από τους ίδιους τους αναγνώστες του Ditika.gr – η ανάγκη για επέκταση του Μετρό από το κέντρο προς τα δυτικά καθίσταται αδιαπραγμάτευτη.
Η Θεσσαλονίκη δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ως πόλη δύο ταχυτήτων. Το ανατολικό της τόξο συνδέεται με σταθμούς, σχεδιασμούς και υποσχέσεις. Το δυτικό της μισό – εκεί όπου κατοικεί ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, εκεί όπου συγκεντρώνεται ο παραγωγικός ιστός, τα εμπορικά κέντρα, οι εργατικές κατοικίες και τα μεγάλα σχολικά συγκροτήματα – παραμένει εγκλωβισμένο σε ένα οδικό δίκτυο περασμένων δεκαετιών.
Το μοντέλο του Μιλάνου και η ελληνική πραγματικότητα
Η Ευρώπη εδώ και δεκαετίες έχει δείξει τον δρόμο: στο Μιλάνο, για παράδειγμα, το μετρό ξεκινά από τις ανατολικές εισόδους της πόλης και καταλήγει στα δυτικά της άκρα, καλύπτοντας όλη την αστική περιοχή ενιαία. Κανένας πολίτης δεν θεωρείται «εκτός ζώνης». Αντίθετα, η επέκταση των δικτύων γίνεται με κριτήριο την κοινωνική ένταξη και τη συγκοινωνιακή δικαιοσύνη.
Αυτό ακριβώς χρειάζεται σήμερα η Θεσσαλονίκη. Όχι ένα αποσπασματικό έργο, αλλά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που να φτάνει μέχρι εκεί που τελειώνει η πόλη: στους Αμπελόκηπους, στον Δήμο Παύλου Μελά, στον Εύοσμο, στο Κορδελιό, ακόμη και στη Σίνδο. Έναν σχεδιασμό που δεν θα αφήνει κανέναν εκτός.
Πέρα από τις εξαγγελίες, ώρα για πράξεις
Η Ελληνικό Μετρό Α.Ε. και το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχουν, ορθώς, εντάξει την επέκταση του μετρό προς τα δυτικά στις μελλοντικές προτεραιότητες. Ωστόσο, οι πολίτες – και μαζί τους οι τοπικές αρχές – δεν μπορούν να αρκεστούν σε προθέσεις και διακηρύξεις.
Το μεγάλο στοίχημα των επόμενων ετών είναι η χρηματοδότηση. Το νέο ΕΣΠΑ 2028–2034 θα αποτελέσει το κομβικό πεδίο διεκδίκησης για την υλοποίηση κρίσιμων επεκτάσεων. Αν η δυτική Θεσσαλονίκη δεν καταφέρει να εξασφαλίσει το «χρίσμα» των κονδυλίων, κινδυνεύει να χάσει άλλη μία δεκαετία ανάπτυξης – με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα ζωής των κατοίκων της.
Η ανατολική γραμμή καλύπτεται προσωρινά – η δυτική όχι
Η ανατολική κατεύθυνση προς το αεροδρόμιο μπορεί να εξυπηρετηθεί, έστω προσωρινά, από οργανωμένες λεωφορειακές γραμμές μέσω των σταθμών Νέας Ελβετίας και Μίκρας. Με έναν λειτουργικό ανασχεδιασμό του ΟΑΣΘ, το κενό αυτό μπορεί να καλυφθεί.
Το ίδιο όμως δεν ισχύει για τα δυτικά. Δεν υπάρχουν εναλλακτικές. Οι χιλιάδες μετακινήσεις από και προς τις περιοχές αυτές καθημερινά συμβάλλουν σε ένα αστικό μπλοκάρισμα χωρίς διέξοδο. Όσοι μένουν ή εργάζονται σε αυτές, βλέπουν να χάνεται πολύτιμος χρόνος, ενώ αυξάνεται η ρύπανση και η κοινωνική απομόνωση.
Έργο κοινωνικής συνοχής – όχι πολυτελείας
Η επέκταση του Μετρό στη δυτική Θεσσαλονίκη δεν είναι «έργο πολυτελείας», όπως κακώς έχει παρουσιαστεί από ορισμένους τεχνοκρατικούς κύκλους. Είναι έργο κοινωνικής συνοχής, ισότητας και βιώσιμης κινητικότητας. Είναι η απάντηση σε δεκαετίες παραμέλησης.
Το αίτημα δεν είναι απλό. Είναι δίκαιο, τεκμηριωμένο και επείγον. Και η ώρα των αποφάσεων είναι τώρα – όχι σε έναν αόριστο μελλοντικό σχεδιασμό.
