Οι νέες πληροφορίες θα επιτρέψουν στους επιστήμονες να μάθουν πώς κινείται ο Ήλιος μεταξύ περιόδων μαινόμενων καταιγίδων και ηρεμίας…
Το πρώτο βίντεο και εικόνες του νότιου πόλου του Ήλιου στάλθηκαν πίσω στη Γη από το διαστημόπλοιο Solar Orbiter της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας.
Οι νέες πληροφορίες θα επιτρέψουν στους επιστήμονες να μάθουν πώς κινείται ο Ήλιος μεταξύ περιόδων μαινόμενων καταιγίδων και ηρεμίας. Αυτό αποτελεί σημαντική είδηση επειδή η έντονη ηλιακή δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει τις δορυφορικές επικοινωνίες και να καταστρέψει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας στη Γη.
Οι νέες εικόνες δείχνουν μια αστραφτερή φωτεινή ατμόσφαιρα που σε μέρη φτάνει σε θερμοκρασίες ενός εκατομμυρίου βαθμών Κελσίου. Διάσπαρτα είναι πιο σκοτεινά σύννεφα αερίου, τα οποία αν και πολύ πιο ψυχρά, εξακολουθούν να είναι σε θερμοκρασία εκατό χιλιάδων βαθμών.
Οι φωτογραφίες είναι οι πιο κοντινές και λεπτομερείς που έχουν ληφθεί ποτέ από τον Ήλιο και θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να μάθουν πώς λειτουργεί πραγματικά το άστρο που μας δίνει ζωή στη Γη, σύμφωνα με την καθηγήτρια Carole Mundell, Διευθύντρια Επιστήμης της ESA. «Αποκαλύπτουμε στην ανθρωπότητα τις πρώτες εικόνες του νότιου πόλου του Ήλιου», λέει.
«Ο Ήλιος είναι το πλησιέστερο άστρο μας, δότης ζωής και πιθανός διαταράκτης των σύγχρονων διαστημικών και επίγειων συστημάτων ενέργειας. Επομένως είναι επιτακτική ανάγκη να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί και να μάθουμε να προβλέπουμε τη συμπεριφορά του», προσθέτει.
Από τη Γη, ο Ήλιος είναι τόσο φωτεινός που φαίνεται σαν ένας δίσκος χωρίς χαρακτηριστικά. Όμως σε διαφορετικές συχνότητες και χρησιμοποιώντας ειδικά φίλτρα, οι επιστήμονες μπορούν να τον δουν στην πραγματική του μορφή: ως μια δυναμική ρευστή μπάλα, με μαγνητικά πεδία να αποκλίνουν και να περιστρέφονται στην επιφάνεια και να δημιουργούν εκλάμψεις και βρόχους αερίου στην ατμόσφαιρά του. Αυτά τα μαγνητικά πεδία είναι που καθορίζουν πότε ο Ήλιος μαίνεται και εκτοξεύει σωματίδια προς τη Γη.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι ο Ήλιος έχει μια ήρεμη περίοδο όταν τα μαγνητικά πεδία είναι σε διάταξη, με το άστρο μας να έχει σταθερό μαγνητικό βόρειο και νότιο πόλο. Αυτή είναι μια φάση κατά την οποία ο Ήλιος δεν είναι σε θέση να παράγει βίαιες εκρήξεις, αλλά αυτά τα πεδία στη συνέχεια γίνονται πολύπλοκα και χαοτικά καθώς αναπροσανατολίζονται με τον βόρειο και τον νότιο πόλο να αναστρέφονται περίπου κάθε 11 χρόνια.
Κατά τη διάρκεια της χαοτικής αυτής περιόδου, ο Ήλιος προσπαθεί να μειώσει την πολυπλοκότητα του και η βία εκτραχύνεται, καθώς κομμάτια του Ήλιου κινούνται με μεγάλη ταχύτητα προς τη Γη. Αυτές οι ηλιακές καταιγίδες μπορούν να βλάψουν τους δορυφόρους επικοινωνιών και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, αν και μπορούν επίσης να δημιουργήσουν όμορφο βόρειο σέλας στον ουρανό.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Lucie Green του UCL, ήταν δύσκολο να προβλεφθεί αυτή η δραστηριότητα με μοντέλα υπολογιστών του Ήλιου, επειδή δεν υπήρχαν δεδομένα σχετικά με τη μετατόπιση των μαγνητικών πεδίων προς τους πόλους. Όμως αυτό έχει πλέον αλλάξει: «Τώρα έχουμε το κομμάτι του παζλ που έλειπε», είπε στο BBC News.
«Η αντιστροφή των πολικών μαγνητικών πεδίων στον Ήλιο ήταν ένα από τα μεγάλα ανοιχτά ερωτήματα στην επιστήμη και αυτό που θα μπορέσουμε να κάνουμε με το Solar Orbiter είναι να μετρήσουμε για πρώτη φορά τις πραγματικά σημαντικές ροές ρευστής ύλης που αρπάζουν κομμάτια του μαγνητικού πεδίου στον Ήλιο και τα μεταφέρουν στις πολικές περιοχές» συμπληρώνει.
Ο απώτερος στόχος είναι να αναπτυχθούν υπολογιστικά μοντέλα του Ήλιου, έτσι ώστε να μπορεί να προβλεφθεί αυτός ο λεγόμενος διαστημικός καιρός. Οι ακριβείς προβλέψεις θα επιτρέψουν στους χειριστές δορυφόρων, στις εταιρείες διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και σε όσους παρατηρούν το βόρειο σέλας, να σχεδιάσουν καλύτερα μέτρα χειρισμού των έντονων ηλιακών καταιγίδων. «Αυτό είναι το Άγιο Δισκοπότηρο της ηλιακής φυσικής», λέει ο καθηγητής Christopher Owen, ο οποίος ειδικεύεται στις μελέτες ηλιακών ανέμων χρησιμοποιώντας δεδομένα από το διαστημόπλοιο.
«Το Solar Orbiter θα μας επιτρέψει να φτάσουμε στην καρδιά της βασικής επιστήμης διαστημικού καιρού. Αλλά χρειάζεται λίγη περισσότερη δουλειά πριν φτάσουμε στο σημείο όπου βλέποντας σήματα από τον Ήλιο, να μπορούμε να βασιστούμε για να προβλέψουμε εκρήξεις που μπορεί να επηρεάσουν τη Γη» συνεχίζει ο ίδιος.
Το Solar Orbiter έχει επίσης καταγράψει νέες εικόνες χημικών στοιχείων σε διαφορετικά στρώματα του Ήλιου και την κίνηση τους. Αυτά έχουν ληφθεί χρησιμοποιώντας ένα όργανο που ονομάζεται SPICE, το οποίο μετρά τις συγκεκριμένες συχνότητες φωτός, που ονομάζονται φασματικές γραμμές, οι οποίες αποστέλλονται από συγκεκριμένα χημικά στοιχεία υδρογόνο, άνθρακα, οξυγόνο, νέον και μαγνήσιο σε γνωστές θερμοκρασίες.
Για πρώτη φορά, η ομάδα του SPICE εντόπισε φασματικές γραμμές που του επέτρεψαν να μετρήσει πόσο γρήγορα κινούνται συστάδες ηλιακού υλικού. Αυτές οι μετρήσεις μπορούν να αποκαλύψουν με ποιο τρόπο εκτοξεύονται τα σωματίδια από τον Ήλιο με τη μορφή ηλιακού ανέμου.
