ΜΠΕΚΕΤ «ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΓΟΝΤΟ»
Μετάφραση Πάρης Βορεόπουλος
Ο Πάρης Βορεόπουλος συνεχίζοντας τη συγγραφική του δραστηριότητα προχώρησε στην έκδοση του νέου του βιβλίου, τη μετάφραση του έργου «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμουελ Μπέκετ, του εκδοτικού οίκου «ΑΝΙΚΟΥΛΑ». Πρόκειται για μία καλαίσθητη έκδοση τόσο στην εμφάνιση, όσο και στο περιεχόμενο. Το έργο αποδίδεται με συμπυκνωμένους διαλόγους, με μινιμαλιστική σκηνική δράση, με ουσιαστική έκφραση, με περίεργη αίσθηση του χιούμορ, που είναι τα κυρίαρχα συστατικά τα οποία παρουσιάζονται μέσα από αλληγορίες, συμβολισμούς και μεταφορές. Είναι πλούσιο σε υπαινιγμούς για τη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά όπως και με το συμβολικό θέατρο το σημαντικό μυστήριο που κρύβεται πίσω από την πράξη παραμένει ανεξήγητο· ο συγγραφέας το αφήνει στο κοινό του για να βρει τις δικές του ερμηνείες στα δραματικά δρώμενα. “Γκοντό” είναι το όνομα της “Aναμονής”, στο “Χώρο” και το “Χρόνο”.
Ο Μπέκετ σαν δημιουργός εκφράζει το μυστήριο, τη σύγχυση και την αγωνία της ανθρώπινης ύπαρξης. Έδωσε μία εντελώς νέα θεώρηση της θεατρικής τέχνης, απογυμνώνει τα έργα του από το στοιχείο της δράσης και θέτει το «παράλογο» στην ουσία της ζωής, ενώ τα πρόσωπά του αντικατοπτρίζουν όλη την υπαρξιακή αγωνία του δημιουργού τους προσπαθώντας να δώσουν νόημα στη ζωή τους. Στα έργα του δεν υπάρχουν χαρακτήρες, πλοκή, εννοιολογικός διάλογος και η γλώσσα που χρησιμοποιεί δε λειτουργεί αποτελεσματικά σαν μέσο συνεννόησης αλλά με σκοπό να της αφαιρέσει την αξία της και αυτό γίνεται για να δώσει το μη επικοινωνιακό. Πρόσθεσε μια καινούρια διάσταση στη γλώσσα για να δημιουργεί μια άμεση εντύπωση στο κοινό.
«Όλοι στη ζωή κάτι περιμένουμε, ένα γεγονός, ένα πράγμα, ένα πρόσωπο. Στην κατάσταση της αναμονής ζούμε την εμπειρία της ροής του χρόνου στην πιο καθαρή και φανερή του μορφή. Όταν είμαστε σε δράση έχουμε την τάση να ξεχνάμε το πέρασμα του χρόνου, όταν περιμένουμε παθητικά, τότε αντιμετωπίζουμε την ενέργεια και τη δράση του ίδιου του χρόνου. Η ροή του χρόνου μας φέρνει αντιμέτωπους με το βασικό πρόβλημα της ύπαρξης, που είμαστε σε συνεχή ρευστότητα»(Μάρτιν Έσσλιν-Συγγραφέας-Κριτικός Θεάτρου του Παραλόγου).
Το βιβλίο προλογίζει ο Γιώργος Κιουρτσίδης, σκηνοθέτης, διευθυντής στο Θεατρικό Εργαστήρι «Θέσπις» του δήμου Νεάπολης-Συκεών.
Ένα αξιόλογο βιβλίο προστίθεται στο μωσαϊκό της παιδείας και του πολιτισμού του τόπου μας.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ερωτηθείς ο Σάμουελ Μπέκετ, τι ήταν ο Γκοντό ή εν πάση περιπτώσει τι ήθελε να πει, απάντησε: «Αν το ήξερα, θα το έλεγα στο έργο». Σύμφωνα με τον επίσημο βιογράφο του, James Knowlson, ο Μπέκετ παραδέχτηκε ότι ως πρώτη έμπνευση για το “Περιμένοντας τον Γκοντό” υπήρξε μια εικόνα που είχε στο μυαλό του από έναν πίνακα του Γερμανού Ρομαντικού ζωγράφου Caspar David Friedrich, με τίτλο “Man and Woman Observing the Moon”. Στον πίνακα αυτό, απεικονίζονται δυο φιγούρες, στη μέση του πουθενά, δίπλα σε ένα γέρικο και ξερό δέντρο, να παρατηρούν το φεγγάρι.
Ο Βλαδίμηρος και ο Εστραγκόν, οι δυο βασικοί χαρακτήρες του έργου, περιμένουν έναν τρίτο άνθρωπο ονόματι Γκοντό, ο οποίος ποτέ δεν εμφανίζεται. Δυο από τους βασικούς άξονες που πραγματεύεται το έργο είναι “Το νόημα της ζωής” και “Ο παραλογισμός της ύπαρξης”. Κυρίαρχα θέματα όπως ο Υπαρξισμός, η έλευση τού χρόνου, τα δεινά της ψυχής και η αίσθηση του μηδενισμού, συνθέτουν έναν καμβά όπου επάνω του οι ήρωες του Μπέκετ, βουτάνε, αναδύονται συστρέφονται και περιστρέφονται προσπαθώντας να κατανοήσουν.
Ωστόσο, παρόμοια με τον παραλογισμό της ύπαρξης, το “Περιμένοντας τον Γκοντό”, διερευνά το θέμα της ζωής δίχως σκοπό. Επειδή οι πρωταγωνιστές φαίνεται να ξοδεύουν όλο τον χρόνο τους προσπαθώντας να συναντήσουν τον Γκοντό, ο οποίος δε θα εμφανιστεί ποτέ, γίνεται σαφές ότι ποτέ δε θα εκπληρώσουν τον υποτιθέμενο σκοπό τους. Ο Μπέκετ χρησιμοποιεί αλληγορίες, συμβολισμούς και μεταφορές.
Αυτό όμως που αξίζει να υπογραμμιστεί είναι η συνθήκη του μεταφορικού θεάτρου. Ο Γκοντό είναι μια μεταφορά για τις θρησκείες, τη φιλοσοφία, τις πεποιθήσεις, τις υπαρξιακές αναζητήσεις, οτιδήποτε μπορεί κανείς να σκεφτεί, που όμως δεν είναι ποτέ αρκετό, εκτός από την βεβαιότητα του θανάτου.
Η υπαρξιακή φιλοσοφία υποστηρίζει ότι κάθε άτομο πρέπει να κατανοήσει το νόημα της ύπαρξης μέσω της προσωπικής εμπειρίας. Δεκάδες ίσως και εκατοντάδες παραστάσεις έχουν ανεβεί με αυτό το έργο. Δεκάδες κριτικές έχουν γραφτεί, αναλύσεις, διδακτορικές διατριβές και συνέδρια. Όλοι το προσεγγίζουν, εκτός από τα αντικειμενικά κριτήρια, μέσα από την προσωπική βιωματική τους εμπειρία και αναζήτηση. Είναι ένα έργο-εργαλείο, το οποίο επιδέχεται πάμπολλες προσεγγίσεις, αναλύσεις και θεωρήσεις φιλοσοφικών πεδίων.
Το πρωτότυπο κείμενο ο Μπέκετ το έγραψε στη Γαλλική γλώσσα. Ο Πάρης Βορεόπουλος, ως καθηγητής Γαλλικής Φιλολογίας, στην κυριολεξία παραστασιακό πεδίο βούτηξε μέσα στο κείμενο, προσπαθώντας να βρει τις κατάλληλες λέξεις, ώστε να αποδοθεί η πολύπλευρη, πολυεπίπεδη και πολυμορφική σχέση της μετάφρασης, με το εννοιολογικό και της φιλοσοφίας του Μπέκετ.
Πιστεύοντας, πως δεν είναι άλλη μια μετάφραση, αλλά μια μετάφραση που έχει να προσδώσει σε μελλοντικές θεατρικές αναζητήσεις, εύχομαι να βρει τη θέση της στο «σανίδι» ούτως ώστε να ωφεληθούμε όλοι από το εν λόγω πόνημα.
Γιώργος Κιουρτσίδης
Σκηνοθέτης
ΠΑΡΗΣ ΒΟΡΕΟΠΟΥΛΟΣ
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Φοίτησε στο Κολλέγιο De La Salle. Είναι πτυχιούχος Γαλλικής Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Παράλληλα με τις πανεπιστημιακές του σπουδές, παρακολούθησε μαθήματα θεάτρου στη δραματική σχολή Κυριαζή Χαρατσάρη.
Υπηρέτησε ως καθηγητής της γαλλικής γλώσσας και ως διευθυντής επί σειρά ετών στη Δημόσια Μέση Εκπαίδευση συμβάλλοντας στον παιδαγωγικό ανασχηματισμό των σχολικών χώρων και στην αναβάθμιση των συνθηκών εκπαίδευσης. Στις πρωτοβουλίες του για τη δημιουργία ενός πρότυπου σχολείου εντάσσονται: μοναδικές παρουσιάσεις ανθρώπων της επιστήμης, του πνεύματος, του πολιτισμού, της πολιτικής και του αθλητισμού, η δημιουργία γκαλερί- πινακοθήκης με έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, η τοποθέτηση ηχητικών εγκαταστάσεων για την παροχή αξιόλογων μουσικών ακροάσεων στα διαλείμματα, θεατρικά εργαστήρια με ετήσια παρουσίαση παραστάσεων, εργαστήρια δημοσιογραφίας με έκδοση μαθητικών εντύπων, καθώς και περιβαλλοντικά, χορωδίας, ζωγραφικής, λογοτεχνίας και αθλητισμού. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Δευτεροβάθμια Δημόσια Εκπαίδευση υπήρξε για δεκαπέντε έτη βαθμολογητής, αναβαθμολογητής και προϊστάμενος βαθμολόγησης, στο βαθμολογικό κέντρο ειδικών μαθημάτων του Υπουργείου Παιδείας, για τους υποψήφιους φοιτητές της Γαλλικής Φιλολογίας στα Α.Ε.Ι., καθώς επίσης και για πέντε έτη πρόεδρος σε εξεταστικά κέντρα του Υπουργείου Παιδείας για τις εξετάσεις στο Κρατικό Πτυχίο Γλωσσομάθειας.
Ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία, την ποίηση, το θέατρο, την κριτική, τη μετάφραση, κ.ά. Στα έργα του περιλαμβάνονται: το μονόπρακτο θεατρικό έργο «Το Αιώνιο Παιχνίδι» που παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο Συκεών και στο Καραπάντσειο Πολιτιστικό Κέντρο Αμπελοκήπων από το Θεατρικό Εργαστήρι Θέσπις σε σκηνοθεσία Γιώργου Κιουρτσίδη, η «Ανθολογία Γαλλικής Ποίησης Δέκα Γάλλων Ποιητών» με μεταφράσεις ποιημάτων και παρουσίαση ποιητών και λογοτεχνικών Σχολών, η μετάφραση των κριτικών μελετών αισθητικής του Γκυ ντε Μωπασσάν «Τι είναι μυθιστόρημα καθώς και Περί τέχνης: Ζωγραφική – Γλυπτική», οι ποιητικές συλλογές «Ποιητικές Διαδρομές» και «Οδοιπορικό Ζωής», η κριτική μελέτη «Η ζωή και το έργο του Αλμπέρ Καμύ», η επιστημονική μελέτη «Η Παιδεία στην Καππαδοκία από την αρχαιότητα ως την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924», η συλλογή διηγημάτων «Ταξιδεύοντας στο Χρόνο», το δοκίμιο «Δύο Λογοτεχνικά Μανιφέστα – Μπρετόν και Σαρτρ», το δοκίμιο «Η Μικρά Ασία μέσα από την ελληνική λογοτεχνία», η μελοποιημένη ποιητική συλλογή «Τραγούδια του Δημήτρη Θέμελη για φωνή και πιάνο σε ποίηση Πάρη Βορεόπουλου», με τη Χριστίνα Σιδηροπούλου, μουσικολόγο, πιανίστα, το δοκίμιο «Το Θέατρο του Παραλόγου – Ευρωπαίοι και Έλληνες θεατρικοί συγγραφείς», το δοκίμιο «Η Γαλλική Ποίηση σε Πρόζα» – Παρουσίαση – Μετάφραση – Σχόλια, Γάλλων ποιητών, την ιστορική μελέτη «Βυζάντιο – Βυζαντινές Εκκλησίες και Μνημεία της Θεσσαλονίκης», τη μονογραφία, «Η Μαλακοπή της Καππαδοκίας», σελ. 315-330, «1922-2022 – 100 Χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή», ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Δήμος Ν. Ιωνίας, Αθήνα, το μονόπρακτο θεατρικό έργο «Παραλογισμοί…», που παρουσιάστηκε στο Θεατρικό Εργαστήρι Θέσπις του Δήμου Νεάπολης-Συκεών σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Γιώργου Κιουρτσίδη.
Δημοσίευσε άρθρα εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού περιεχομένου, μεθοδολογίας, πολιτισμού, τέχνης και λογοτεχνίας σε εφημερίδες και περιοδικά και συμμετείχε σε συνέδρια, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές.
Ποιητικά του κείμενα μελοποίησε ο μουσουργός, καθηγητής Δημήτρης Θέμελης.
Συμπεριλαμβάνεται στη Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Χάρη Πάτση, στην Εγκυκλοπαίδεια Γραμμάτων και Τεχνών της Αμφικτυονίας Ελληνισμού και στο Λεύκωμα της Ένωσης Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος.
Το 2010 έλαβε Εύφημη Μνεία από τη Δημοτική Επιτροπή Παιδείας του Δήμου Συκεών: α) για τη δημοσίευση του βιβλίου «Ανθολογία Γαλλικής Ποίησης Δέκα Γάλλων Ποιητών», β) για την έκδοση της μαθητικής εφημερίδας «Μαθητικά Κάστρα» του 4ου Γυμνασίου Συκεών με υπεύθυνο τον Διευθυντή Πάρη Βορεόπουλο, γ) για την παράσταση του θεατρικού έργου «Πλούτος» του Αριστοφάνη από τους μαθητές του 4ου Γυμνασίου Συκεών με υπεύθυνο τον Διευθυντή Πάρη Βορεόπουλο, στο πλαίσιο της Θεατρικής Παιδείας 2008-2009 του Δήμου Συκεών.
Βραβεύτηκε στον Παγκόσμιο Ποιητικό Διαγωνισμό της Αμφικτυονίας Ελληνισμού για το ποίημα «Ο Καλλιτέχνης», το 2014, και για το ποίημα «Τόπος του ήλιου και του έρωτα», το 2016.
Έλαβε τιμητικές διακρίσεις για τη συμβολή του στην ελληνική λογοτεχνία από την Ένωση Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος, το 2014 και το 2019, ενώ για την προσφορά του στον πολιτισμό, στην τέχνη και στην παιδεία, από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας το 2016, από το Σύλλογο Ζωγράφων Θεσσαλονίκης και Β.Ε. και από τον Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης το 2017.
Το 2023 τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως καθώς επίσης έλαβε πιστοποιητικό τιμητικής διάκρισης για τη συμβολή του στη συλλογή ιστορικών κειμηλίων και την πολύπλευρη συμπαράσταση προς τα εκδοτικά δρώμενα τού Εκπαιδευτικού και Πολιτιστικού Ιδρύματος του Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ.κ. Βαρνάβα.
Είναι μέλος της Ένωσης Λογοτεχνών Β.Ε., του Συλλόγου Αποφοίτων της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. “Φιλόλογος”, της Αμφικτυονίας Ελληνισμού, καθώς επίσης και Έφορος Δημοσίων Σχέσεων της Εταιρείας Συγγραφέων Β.Ε.
Με ενδιαφέρον για τη γνωριμία του πολιτισμού άλλων λαών, ταξίδεψε σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.
