Και το όνομα αυτής CrediaBank. Η νέα τράπεζα, προϊόν της συγχώνευσης Attica Bank και Παγκρήτιας, που θα αποτελέσει τον 5ο πυλώνα του εγχώριου τραπεζικού συστήματος αναδιατάσσοντας τον χάρτη.
Το δημοσιοποίησε η Ελένη Βρεττού, CEO της νέας τράπεζας, την περασμένη εβδομάδα στην τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων της Attica Bank. Αλλά από πού προήλθε το όνομα Credia;
Οπως η ίδια διευκρίνισε, γεννήθηκε από τη λατινική ρίζα credi, που σημαίνει πίστη. Εμπνευσμένο από το παράγωγό της, τη λέξη credibility, που με τη σειρά της σημαίνει αξιοπιστία. «
Το νέο λογότυπο αποτυπώνει την ένωση των αναγκών των πελατών μας με τις προοπτικές που τους προσφέρουμε. Συμβολίζει έναν δεσμό εμπιστοσύνης. Το Credia ενσωματώνει το πνεύμα, τη στιβαρότητα, την αξιοπιστία της τράπεζας», σημείωσε.
Τα λεγόμενα της επικεφαλής της νέας τράπεζας επιβεβαιώνουν ένα κοινό μυστικό στην ιστορία της επιχειρηματικότητας παγκοσμίως, όχι βέβαια μόνο στην Ελλάδα.
Οτι πάντοτε, από το μακρινό παρελθόν μάλιστα, αλλά πολύ περισσότερο τώρα, στην πιο ανταγωνιστική εποχή, όπου τα πάντα, μπίζνες, εμπόριο, χρηματοπιστωτικό σύστημα, επικοινωνία και διαφήμιση-προώθηση του προϊόντος ή της υπηρεσίας, έχουν παγκοσμιοποιηθεί, το πετυχημένο όνομα μιας εταιρείας ή των brands που αυτή προσφέρει συνιστά το διαβατήριο για την επιτυχία.
Η σημασία του brand
Παρόμοιοι με τον γρίφο που κρύβει η ονομασία της CrediaBank είναι δεκάδες ανάλογοι, που αφορούν ελληνικές εταιρείες με ιστορία που χάνεται πολλές δεκαετίες πίσω και συνεχίζεται στις μέρες μας.
Εταιρείες που με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παρείχαν -και οι πλείστες εξ αυτών εξακολουθούν να παρέχουν- έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές Ελλήνων και τα ονόματά τους -συνήθως όχι πάντα- διατηρούνται ίδια για χρόνια.
Που έχουν δημιουργήσει δημοφιλή προϊόντα στον τομέα τους, ενίοτε συνώνυμά τους και που συχνότατα έχουν πλέον γίνει ταυτόσημες στο υποσυνείδητο με το ίδιο το brand.
Βεβαίως, στις ονομασίες των εταιρειών υπερισχύουν σαφώς αριθμητικά εκείνες που ταυτίζονται ή σχετίζονται με το όνομα ή/και το επώνυμο του ιδρυτή ή παραπέμπουν άμεσα ή έμμεσα στο είδος, την ιδιαίτερη φύση ή τη γεωγραφική προέλευση του προϊόντος.
Αρκετές όμως είναι οι περιπτώσεις που ξεφεύγουν από τα στερεότυπα και τα προφανή και η αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας γύρω από την ονομασία τους οδηγεί σε περίεργους γρίφους, ακόμα και εκπλήξεις.
Οι περισσότερες, είναι αλήθεια, αφορούν εταιρείες τροφίμων και ποτών. Αλλά δεν είναι λίγες και οι επιχειρήσεις άλλων κλάδων, του συνόλου τελικά. Το ίδιο ισχύει και για επιχειρήσεις και brands που ο κύκλος τους έκλεισε.
Οι γρίφοι και κάποια μυστήρια γύρω από την ονομασία τους συντηρούν στο διάβα του χρόνου τον θρύλο τους.
Την περασμένη εβδομάδα υπήρξε άλλωστε άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα που κέντρισε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.
Οταν κατά την παρουσίαση από τους Παναγιώτη και Γιώργο Αγγελόπουλο και τον Νίκο Τσάκο της τριετούς διάρκειας χορηγίας της εταιρείας Νερά Γράμμου, ιδιοκτησίας του κορυφαίου εφοπλιστή, στην ΚΑΕ Ολυμπιακός, οι πάντες έμαθαν το όνομα του Φυσικού Μεταλλικού Νερού ΑRRENA® (ΑρρένΑ), που το λογότυπό του θα υπάρχει στο εξής στις φανέλες των παικτών των «ερυθρολεύκων», στο ΣΕΦ, παντού. Κάποια στιγμή μάλιστα ο Ν. Τσάκος είπε ότι θεωρεί πως «το Red Arrena@ ταιριάζει στον Ολυμπιακό».
Λίγοι ωστόσο, κυρίως οι γνώστες της περιοχής του 4ου μεγαλύτερου ελληνικού βουνού, γνωρίζουν το μυστικό: ότι το ARRENA@ έλκει την ονομασία του από τις λίμνες Αρρένες.
Δύο αλπικές, στην κυριολεξία, λίμνες που βρίσκονται μέσα σε ένα δάσος οξιάς του υπέροχου οικοσυστήματος του Γράμμου.
Δύο παραδείγματα λοιπόν, μίας εταιρείας και ενός brand, μέσα σε μία εβδομάδα. Και άλλα 21 από το μακρύ παρελθόν και με ευρύ μέλλον.
Εταιρείες τροφίμωνΦΑΓΕ
Ποιος δεν γνωρίζει τη ΦΑΓΕ και τα διάσημα προϊόντα της: το γάλα, παλαιότερα, το σπουδαίο στραγγιστό και τα άλλα γιαούρτια διαχρονικά και τα περίφημα τυριά της;
Η ιστορία της ΦΑΓΕ ξεκίνησε πριν από 99 ακριβώς χρόνια, το 1926, όταν η οικογένεια του Αθανάσιου Φιλίππου άνοιξε ένα μικρό γαλακτοπωλείο στα Πατήσια και σταδιακά εξειδικεύτηκε στην παραγωγή γιαουρτιού.
Το 1950 η εταιρεία λάνσαρε το κρεμώδες στραγγιστό γιαούρτι της ΦΑΓΕ, η οποία αποτέλεσε την πρώτη αλυσίδα χονδρικής διανομής γιαουρτιού στην Ελλάδα.
Το λογότυπό της μπήκε στη μικρή συσκευασία του το 1970, όταν στο τιμόνι της πέρασε η τρίτη γενιά των Φιλίππου, με τα αδέρφια Κυριάκο και Γιάννη.
Εκτοτε, συνεχώς, βήμα το βήμα, γράφει μια πετυχημένη διαδρομή στην ελληνική, αλλά και τις ξένες αγορές, με εργοστάσια στην Ελλάδα από το 1974 και άλλες χώρες και συνεχίζει να κοιτάζει μπροστά.
Το όνομά της, κατά πολλούς, παραπέμπει στην απλή ενθάρρυνση «φάγε», δηλαδή «φάε». Αλλά στην πραγματικότητα προέρχεται από τα αρχικά: Φιλίππου Αδελφοί Γαλακτοκομικές Επιχειρήσεις.
ΙΟΝ
Η ΙΟΝ είναι ελάχιστα μικρότερη… ηλικιακά από τη ΦΑΓΕ. Είναι 95 ετών. Το 1930, μια ομάδα καλών φίλων, που είχαν όνειρο να γίνουν σοκολατοποιοί, ξεκίνησαν την πιο γλυκιά ίσως ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Εφτιαξαν ένα εργοστάσιο σοκολάτας στην οδό Πειραιώς, στο Νέο Φάληρο. Και βάφτισαν τη σοκολατοβιομηχανία τους από το «ίον το εύοσμον», δηλαδή τον μενεξέ. Αλλωστε και το πρώτο της σήμα το απεικόνιζε.
Το 1935 η ΙΟΝ ένωσε τις δυνάμεις της με την εταιρεία ΝΑΣ.ΚΟ. A.E. που έφτιαχνε καραμέλες και άλλα ζαχαρωτά, ανήκοντας στους επιχειρηματίες Νασιόπουλο και Κοτσιόπουλο. Η ΝΑΣ.ΚΟ. πήρε ακριβώς το όνομά της από τα πρώτα γράμματα των επωνύμων τους, Νασ- και Κο-. Μαζί δημιούργησαν αργότερα τις χαρακτηριστικές καραμέλες ΙΟΝ και τις γεμιστές καραμέλες ΝΑΣΚΟ.
Εκτοτε δεκάδες σήματα, αντιστοιχώντας σε διαφορετικά προϊόντα, γλύκαναν την καθημερινότητα των Ελλήνων. Σήμερα, η ΙΟΝ, μία επιχείρηση 100% ελληνική, με την ιδιοκτησία της στα χέρια του Σπύρου Θεοδωρόπουλου, μεγαλώνει, εξελίσσεται, διευρύνει τους ελληνικούς αλλά και τους διεθνείς ορίζοντές της, έχοντας ισχυρή εξαγωγική παρουσία σε δεκάδες χώρες.
ΕΛΑΪΣ
Εταιρεία παραγωγής και εμπορίας ελαιολάδου και συναφών προϊόντων η Ελαΐς, ιδρύθηκε το 1920. Εδώ και χρόνια ανήκει στον πολυεθνικό Ομιλο Unilever, που στην Ελλάδα δραστηριοποιείται ως Ελαΐς-Unilever Hellas, έχοντας στην γκάμα της τρόφιμα, παγωτά και είδη οικιακής και προσωπικής φροντίδας και υγιεινής. Από πού πήρε το όνομά της;
Κατά τη μυθολογία, η Ελαΐς ήταν η θεά του ελαιολάδου, μία από τις τρεις Νύμφες της Δήλου, τις οινοτρόπους ή οινοτρόφους και αγαπημένη εγγονή του Διονύσου. Οι άλλες δύο ήταν η Σπερμώ και η Οινώ. Ο Διόνυσος της χάρισε τη δύναμη να μετατρέπει κατά βούληση το νερό σε κρασί και οποιοδήποτε άλλο υγρό σε ελαιόλαδο.
ΑΛΤΙΣ-ΜΙΝΕΡΒΑ
Κατ’ αναλογία περίπου, το εμπορικό σήμα της Αλτις, του περίφημου επίσης ελαιολάδου, πέρασε την τελευταία δεκαετία πρώτα από τα χέρια της Ελαΐς-Unilever Hellas σε εκείνα της Flora Food Group και μόλις πρόσφατα στη ΜΙΝΕΡΒΑ Ελαιουργική. Αλτις στην αρχαιότητα ονομαζόταν ο ιερός ελαιώνας της Ολυμπίας, από τον οποίο κοβόταν το κλαδί αγριελιάς (κότινος) που στόλιζε τα κεφάλια των Ολυμπιονικών. Από εκεί το όνομα.
Από την άλλη, η Μινέρβα και η Ρεγγίνα ήταν τα πρώτα επώνυμα προϊόντα της εταιρείας Καρακώστας – Γιαννακός, προδρόμου της μετέπειτα ΜΙΝΕΡΒΑ. Αλλά Μινέρβα ήταν η αντίστοιχη θεότητα της Αθηνάς για τους Ρωμαίους, ενώ Ρεγγίνα στα λατινικά σημαίνει βασίλισσα.
ΚΡΙ-ΚΡΙ
Μία από τις πιο γνωστές γαλακτοβιομηχανίες της Ελλάδας, η Κρι Κρι ξεκίνησε το 1934 ως μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση στις Σέρρες από τον Γιώργο Τσινάβο, για να γιγαντωθεί και να φτάσει σήμερα να εξάγει τα προϊόντα της σε 36 χώρες. Ο Τσινάβος άνοιξε το 1954 το δικό του ζαχαροπλαστείο. Ονόμασε την επιχείρησή του Κρι-Κρι.
Πώς έφτασε σε αυτό; Νωρίτερα την ίδια χρονιά, ένας Κρητικός αποφάσισε, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την αμερικανική βοήθεια στην Ελλάδα, να δωρίσει στον τότε Αμερικανό πρόεδρο, Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, έναν κρητικό αίγαγρο, γνωστό και ως κρι-κρι.
Ο Αϊζενχάουερ το αποδέχθηκε και το ορεσίβιο ζώο μεταφέρθηκε στην Ουάσινγκτον με τιμές… αρχηγού κράτους. Η είδηση κυριάρχησε στα ΜΜΕ.
Σύμφωνα με τον γιο του ιδρυτή, σημερινό επικεφαλής της εταιρείας, Παναγιώτη Τσινάβο, επειδή το αγριοκάτσικο είναι ένα ελεύθερο και αγνό ζώο και έγινε πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες, ο πατέρας του απεφάνθη: «Να ένα ωραίο όνομα!». Του άρεσε γιατί ήταν επαναλαμβανόμενη λέξη και εύκολη στην προφορά.
ΕΒΓΑ
Μια ιδιαίτερη περίπτωση είναι η πάλαι ποτέ κραταιά ΕΒΓΑ, που το 2019 μετονομάστηκε σε EMFI και από φέτος σε Μenne A.E., ανήκοντας στην οικογένεια Φιλίππου, που φιλοδοξεί να αναδείξει το παγωτό Menne σε νέο πρωταγωνιστή στην ελληνική αγορά.
Η άκρως δημοφιλής εταιρεία άρχισε τη δραστηριότητά της ως γαλακτοβιομηχανία στην Αθήνα το 1934. Το ΕΒΓΑ διατηρήθηκε στην πορεία των χρόνων, τα αρχικά αυτά όμως αντιστοιχούσαν σε διαφορετικές ονομασίες.
Μεταξύ 1934-1936: Εθνική Βιομηχανία Γάλακτος. 1936-1999: Ελληνική Βιομηχανία Γάλακτος. 1999-2002: Ελληνική Βιομηχανία Γάλακτος και Αλεύρου. 2003-2019: Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Γάλακτος και Αλεύρου. 2019-σήμερα: EVGA-Hellenic Milk & Flour Industry. Δημιουργήθηκε από τους αδελφούς Σουραπά και μετά πέρασε από τα χέρια των Κάρολου Πολίτη (1971), Κυριάκου Φιλίππου (1988) και Unilever (2011), πριν επανέλθει στην οικογένεια Φιλίππου.
ΜΕΛΙΣΣΑ
Το 1947 οι Αλέξανδρος και Γρηγόρης Κίκιζας ίδρυσαν την εταιρεία ΒΕΖΑΚ (Βιομηχανία Εκλεκτών Ζυμαρικών Αδελφών Κίκιζα), που αποτέλεσε τον προπομπό των μακαρονιών «Μέλισσα».
Το όνομα προέρχεται από τη μέλισσα, το σύμβολο της εργατικότητας. Αυτό ήταν και το σύμβολο της βασικότερης αρχής του Αλέξανδρου Κίκιζα που προχώρησε στη μετονομασία και της εταιρείας. «Δουλειά, δουλειά και πάλι δουλειά».
ΚΑΛΑΣ
Ο Εμμανουήλ Καλαμαράκης, παππούς του σημερινού ιδιοκτήτη της Kalas Group, δημιούργησε το 1922 μια βιοτεχνία επεξεργασίας άλατος στο Κουκάκι.
Το 1948 ο Κωνσταντίνος Καλαμαράκης, αναλαμβάνοντας τα ηνία της επιχείρησης, έβαλε για πρώτη φορά το αλάτι ΚΑΛΑΣ σε μπουκάλι. Πήρε πλέον πρώτη θέση στο ράφι και δεν έφυγε ποτέ απ’ αυτήν.
Το όνομα προέρχεται από σύντμηση του επιθέτου του δημιουργού του και δεν έχει φυσικά καμιά σχέση με τη… Μαρία Κάλας, όπως αναφέρει ένας αστικός μύθος. Το 1970 η εταιρεία κυκλοφόρησε στην αγορά το αλάτι ΗΡΑ σε διάφανο σακουλάκι, που σύντομα κατέλαβε θέση «Θεάς στο μαγείρεμα». Προφανής επίσης η προέλευση της ονομασίας του.
AVRAMAR
Αυτές τις ημέρες η Avramar, που δημιουργήθηκε το 2020 από τη συγχώνευση των Ανδρομέδα, Νηρεύς, Σελόντα και Περσεύς, με την υποστήριξη των funds Amerra και Mubadala, με στόχο τη συνένωση δυνάμεων για τη δημιουργία ενός ισχυρού ομίλου ιχθυοκαλλιέργειας, βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα.
Η επιχείρηση αντιμετώπισε λειτουργικά προβλήματα και υψηλό κόστος, ενώ η πανδημία επιδείνωσε την κατάστασή της.
Βρίσκεται πάντως κοντά στη διάσωσή της ύστερα από συμφωνία μεταξύ του σημερινού βασικού μετόχου, του ισπανικού fund Amerra, των πιστωτριών τραπεζών και της Aqua Bridge, προτιμητέου επενδυτή που προέκυψε μετά από διαγωνιστική διαδικασία. Αλλά το deal δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Το όνομά της η Avramar πάντως το οφείλει στην ελληνο-ισπανική συνεργασία. Ενσωματώνοντας την ελληνική και την ισπανική κουλτούρα, από την ελληνική λέξη «Αύρα» και την ισπανική «Mar» που είναι η θάλασσα.
KYKNOS
Η KYKNOS, η Ελληνική Εταιρεία Κονσερβών, ξεκίνησε την παραγωγική διαδρομή της το 1915 από το Ναύπλιο. Τα πρώτα προϊόντα KYKNOS ήταν ολόκληρες τομάτες, μπάμιες, φασολάκια σε κονσέρβα και ο πασίγνωστος τοματοπολτός. Το 1928 εγκατέστησε στο εργοστάσιό της τους πρώτους ταχυσυμπυκνωτές χυμού τομάτας για παραγωγή τοματοπολτού.
Το 1963 ίδρυσε εργοστάσιο στο χωριό Σαβάλια της Ηλείας, όπου μετέφερε μετά το 2000 ολόκληρη την παραγωγική της δραστηριότητα. Σταθερό σήμα της εταιρείας σε όλα αυτά τα 110 χρόνια, στο οποίο οφείλει και την ονομασία της, ο κύκνος. Σύμβολο καθαρής ψυχής, αγάπης και αφοσίωσης.
Εταιρείες εμφιαλωμένου νερού, ποτών και αναψυκτικώνΟι περισσότερες εταιρείες εμφιαλωμένου ή μεταλλικού νερού λανσάρουν τα προϊόντα τους με το όνομα της πηγής από την οποία αναβλύζουν. Ορισμένες, ωστόσο, προχωρούν ακόμα παραπέρα, υιοθετώντας το όνομα της πηγής για την ίδια την εταιρεία.
ΣΟΥΡΩΤΗ
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Σουρωτή. Το πασίγνωστο μεταλλικό Νερό Σουρωτής, αλλά και η ομώνυμη εταιρεία που το εμπορεύεται από το 1930, αλλάζοντας ανά χρονικά διαστήματα χαρακτήρα και ιδιοκτησία, οφείλουν την ονομασία τους στην πηγή της Σουρωτής. Ενός χωριού 1.600 κατοίκων σήμερα, του Δήμου Θέρμης, 19 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης.
Η εν λόγω πηγή είναι ιστορική. Στους τοπικούς θρύλους που ανάγονται πίσω στο 345 π.Χ., αναφέρεται ότι οι ευγενείς προτιμούσαν το δροσιστικό νερό της πηγής για τα συμπόσιά τους. Ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος την επισκεπτόταν συχνά. Το χωριό ιδρύθηκε από πρόσφυγες μετά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας το 1922. Πριν το 1912 η περιοχή ονομαζόταν Surukli, από την τουρκικής προέλευσης λέξη «suru» που σημαίνει κοπάδι.
Από εκεί προέκυψε το όνομα του ελληνικού οικισμού και εν συνεχεία της πηγής και της εταιρείας εκμετάλλευσης του νερού της. Το 1935 η πηγή της Σoυρωτής αναγνωρίστηκε επίσημα ως ιαματική. Την εκμετάλλευσή της, βάσει σύμβασης με το Ελληνικό Δημόσιο, είχε ο Γ. Χωναίoς. Το 1987 παραχωρήθηκε στην αμιγώς Κοινοτική Επιχείρηση Εμφιάλωσης Μεταλλικού Νερού «Σουρωτή». Το 1998 αυτή μετατράπηκε σε Α.Ε. και το 2016 εξαγοράστηκε από τον Ομιλο Dimera του Ιβάν Σαββίδη.
ΘΕΟΝΗ
Με πολλές αναλογίες και η περίπτωση της Θεόνη. Εταιρεία και προϊόν έχουν το ίδιο όνομα και το οφείλουν στη νεράιδα Θεόνη, που σύμφωνα με έναν μύθο για την οροσειρά των Αγράφων προστατεύει μια καλά κρυμμένη πηγή. Ηταν πάντα χαμογελαστή και όταν άκουγε τον μελωδικό ήχο της φλογέρας των βοσκών, οι κάτοικοι της περιοχής μπορούσαν να τη δουν να χορεύει και να τραγουδάει.
Εκείνη κερνούσε με το «μαγικό» νερό της πηγής βοσκούς και οδοιπόρους, παίρνοντας τις λύπες τους και δίνοντάς τους μαγικά χαρίσματα. Ο τοπικός αυτός μύθος αφορά τη Πηγή Γκούρα, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.100 μέτρων. Απ’ αυτήν αναβλύζει το Φυσικό Μεταλλικό Νερό Θεόνη. Η ομώνυμη εταιρεία ΘΕΟΝΗ Α.Ε. εισήλθε στην αγορά του εμφιαλωμένου νερού το 2013.
ΑΜΒΥΞ
Η ΑΜΒΥΞ είναι η παλαιότερη εταιρεία εισαγωγής και διανομής οινοπνευματωδών ποτών στην Ελλάδα. Η προκάτοχός της γεννήθηκε στο μακρινό 1917 από τον Αλβέρτο Ρεβάχ στη Θεσσαλονίκη. Η εταιρεία έκλεισε στη σκοτεινή περίοδο της γερμανικής κατοχής. Ο Ρεβάχ μετακόμισε στην Αθήνα και την έστησε ξανά, όμως πέθανε πρόωρα από παρενέργειες του διαβήτη. Τον κληρονόμησε ο μοναχογιός του, Ισίδωρος Ρεβάχ, σε ηλικία 21 ετών, που συνεργάστηκε αμέσως με τον 50χρονο ξάδερφό του, Μωυσή Ναχμία. Συνέχισαν, επικεντρώνοντας αποκλειστικά στην αγορά οίνων και ποτών.
Το 1976 ξεκίνησε μια νέα εποχή: η εταιρεία μετονομάστηκε σε Αμβυξ, που αποτελεί το λογότυπό της μέχρι και σήμερα. Προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη που σημαίνει το τμήμα του αποστακτήρα με το χαρακτηριστικό καμπυλόμορφο σχήμα. Η Αμβυξ έγινε ανώνυμη εταιρεία. Εκτοτε ανεβαίνει τη σκάλα της επιτυχίας με νέα συμβόλαια αντιπροσώπευσης σημαντικών διεθνών, αλλά και ελληνικών brands στην κατηγορία των οινοπνευματωδών (Absolut, Bud Beer, Jim Beam, William Grant, Ούζο 12, Grand Marnier, Teacher’s, Serkova, Stella Artois, Bacardi, Semeli, Νήσος κ.ά.).
ΕΨΑ
Η ιστορία της ΕΨΑ ξεκίνησε το επίσης μακρινό 1922. Τα αδέλφια Ιωάννης και Γεώργιος Κοσμαδόπουλος, από τη Ζαγορά, αγόρασαν εκτάσεις στην Αγριά Βόλου με σκοπό να λειτουργήσουν ψυγεία για την παραγωγή πάγου και τη διατήρηση φρούτων και λαχανικών. Δύο χρόνια αργότερα ίδρυσαν την Ανώνυμο Εταιρία Ψυγείων Αγριάς. Την ΕΨΑ δηλαδή, της οποίας το εργοστάσιο εγκαινίασε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Αμέσως μετά προχώρησαν στη δημιουργία εργοστασίου παραγωγής αναψυκτικών και χυμών. Προσκάλεσαν έναν εξαίρετο Γερμανό χημικό μηχανικό, τον Otto, ο οποίος δημιούργησε την πρώτη -περίφημη- μυστική συνταγή της Λεμονάδας ΕΨΑ.
Στη συνέχεια η εταιρεία πέρασε στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας. Το 1969 εξαγοράστηκε από τους αδελφούς Μοσκαχλαϊδή και τον Νίκο Τσαούτο. Στις επόμενες δεκαετίες η ΕΨΑ διεύρυνε συνεχώς την γκάμα των προϊόντων της. Και συνεχίζει με εξαιρετική εξαγωγική δραστηριότητα και από το 2023 με βασικό μέτοχο το fund SMERemedium Cap, υπό τον Νίκο Καραμούζη, που επενδύει σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με υψηλό δυναμικό ανάπτυξης. Το όνομα παραμένει.
ΗΒΗ
PepsiCo Hellas και ΕΨΑ συνέπραξαν για τη συσκευασία από τη βολιώτικη εταιρεία των εμβληματικών αναψυκτικών ΗΒΗ. Το συγκεκριμένο brand αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας της ελληνικής επιχειρηματικότητας και παραγωγής. Ιδρυτής της ΗΒΗ στο Μαρούσι, το 1926, ο Νίκος Παναγόπουλος. Την ονόμασε έτσι για να θυμίζει στους υποψήφιους πελάτες τη θεά που δρόσιζε τους Ολύμπιους θεούς με το νέκταρ. Στις επόμενες δεκαετίες η ΗΒΗ αναπτύχθηκε θεαματικά.
Το 1989 εξαγοράστηκε από την PepsiCo. Πριν από εφτά χρόνια η εταιρεία αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο αναψυκτικών στα Οινόφυτα, κεντρική μονάδα παραγωγής της στην Ελλάδα, και να τη μεταφέρει στη Ρουμανία. Ωστόσο, τον περασμένο Φεβρουάριο αποφάσισε να επαναφέρει την παραγωγή των αναψυκτικών ΗΒΗ σε κουτί αλουμινίου στις εγκαταστάσεις της ΕΨΑ στον Βόλο, στο πλαίσιο τριετούς συμφωνίας.
CAIR
Η πιο διάσημη ελληνική σαμπάνια ήταν κάποτε ιταλική. Απολύτως λογικό, αφού η CAIR δημιουργήθηκε στη Ρόδο το 1928 από έξι Ιταλούς, δύο εκ των οποίων εβραϊκής καταγωγής. Η ονομασία της προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων της εταιρείας: Compagnia Agricola Industriale Rodi. Μετά την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα το 1947, την αγόρασε ο Πρόδρομος Μποδοσάκης, που τον Απρίλιο του 1954 την πούλησε στην Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Δωδεκανήσου. Σήμερα, η CAIR εξακολουθεί να λειτουργεί με το ίδιο αντικείμενο. Με την υπογραφή της παράγονται και άλλα οινοπνευματώδη ποτά, λικέρ και βερμούτ.
Σε όλους τους κλάδους
AVIN
Ο Νίκος Βαρδινογιάννης, γεννημένος στην Επισκοπή Ρεθύμνου το 1931, ήταν ο ιδρυτής του ομώνυμου κορυφαίου ελληνικού επιχειρηματικού ομίλου. Το 1970 ίδρυσε τη ναυαρχίδα του, τη Motor Oil. Πέθανε όμως ξαφνικά, στις 2 Ιουλίου 1973, στην ακμή της επιχειρηματικής του δραστηριότητας. Τον διαδέχτηκε ο αδερφός του Βαρδής Βαρδινογιάννης, που γιγάντωσε τον όμιλο και ηγήθηκε μιας πραγματικής «αυτοκρατορίας» επί μισό αιώνα.
Η AVIN η πασίγνωστη εταιρεία εμπορίας καυσίμων, με ιδιόκτητες εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαιοειδών στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας και περισσότερα από 500 πρατήρια καυσίμων σε ολόκληρη την Ελλάδα, μέλος του ομίλου της Motor Oil, πήρε το όνομά της από τον Νίκο Βαρδινογιάννη. Είναι τα δύο πρώτα γράμματα στην αγγλική του επωνύμου και του ονόματος του ιδρυτή σε αντίστροφη ανάγνωση.
ISOMAT
Η ISOMAT εδρεύει στον Αγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης και πρωταγωνιστεί στην παραγωγή δομικών χημικών, κονιαμάτων και χρωμάτων. Διαθέτει ήδη 3 μονάδες παραγωγής, σε Ελλάδα, Ρουμανία και Σερβία, portfolio 350 προϊόντων και παρουσία σε 80 χώρες. Ξεκίνησε το 1981 από ένα…κοτέτσι 250 τ.μ. από τσιμεντόλιθους, το οποίο νοίκιασε ο ιδρυτής της Στέφανος Τζιρίτης (διάδοχός του σήμερα ο γιος του Θάνος) στη Νέα Ιωνία Θεσσαλονίκης, μετατρέποντάς το σε βιομηχανία με την τοποθέτηση ενός γερμανικού μηχανήματος που απέκτησε παίρνοντας ένα μικρό δάνειο. Εκτοτε η Isomat πορεύεται με επιτυχία για τέσσερις και πλέον δεκαετίες. Και όπως λένε πολλοί, σχεδόν όλα στην Isomat είναι γερμανικά. Με πρώτο το όνομα, από τα αρχικά των λέξεων Iso-lations Mat-erialien (Μονωτικά Υλικά).
AKTΩΡ
Το όνομα Ακτωρ ακούστηκε για πρώτη φορά στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι στην Ελλάδα το 1977. «Νονός» ο Δημήτρης Κούτρας, επιστήθιος συνεργάτης τότε του κορυφαίου κατασκευαστή Γιώργου Μπόμπολα. Η ετυμολογία της παραπέμπει στο ρήμα «άγω». Ακτωρ είναι αυτός που οδηγεί, ο ηγέτης. Αυτό εξέφραζε και την επιθυμία του Γιώργου Μπόμπολα για την κατασκευαστική του εταιρεία. Το 1999 ο Μπόμπολας ίδρυσε την Ελλάκτωρ (προφανής επίσης η προέλευση της ονομασίας της), που προέκυψε μετά τη συγχώνευση των Ακτωρ ΑΤΕ και Ελληνική Τεχνοδομική Α.Ε. Η εταιρεία ηγεμόνευσε στην ελληνική κατασκευαστική αγορά, με έντονη επίσης διεθνή παρουσία.
Συνώνυμη εμβληματικών έργων όπως το Μετρό Αθηνών (Γραμμή 2) και Θεσσαλονίκης, Αττική Οδός, Μουσείο Ακρόπολης, Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου κ.ά. Ακολούθησαν όμως περιπέτειες. Από το 2023 η Ακτωρ (κατασκευαστικός πυλώνας) έγινε μέλος του Ομίλου Intrakat, κορυφαία θυγατρική της. Η διοίκηση Εξάρχου προτίμησε ένα ιστορικό όνομα από τον κλάδο των κατασκευών, το οποίο όμως συνάδει απολύτως και με τα σχέδια των βασικών μετόχων, αφού η λέξη Ακτωρ (ηγέτης και οδηγός) ταιριάζει σε κάθε δραστηριότητα που θέλει να προσθέσει στον όμιλο η διοικητική ομάδα.
ARCHIRODON
Η πρώτη ελληνική πολυεθνική κατασκευαστική εταιρεία είναι η Αρχιρόδον. Στα 66 χρόνια της διαδρομής της έχει εκτελέσει εκατοντάδες έργα ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, λιμάνια, γέφυρες, δρόμους, σιδηροδρομικό δίκτυο κ.ά. Γεννήθηκε το 1959, όταν η Αρχιμήδης, υπό τον Κωνσταντίνο Καρπίδα και η Οδών & Οδοστρωμάτων Α.Ε. του Θεόδωρου Κωνσταντόπουλου (από το 1924) προχώρησαν σε κοινοπραξία, βαφτίζοντάς την από τα αρχικά των δύο εταιρειών: Archirodon (Archi+ r + Odon).
Μετά την αποχώρηση από το προσκήνιο της γενιάς των ιδρυτών, η μετοχική πλειοψηφία της Archirodon πέρασε στην ολλανδική Boskalis, η οποία με τη σειρά της το 2013 πούλησε στην AlNowais Investments, επενδυτική εταιρεία συμμετοχών από τα ΗΑΕ, το 28%. Η τελευταία είναι σήμερα μεγαλομέτοχος, με Ελληνες να διατηρούν σημαντικά ποσοστά, αλλά και βασικές θέσεις στη διοίκηση του ομίλου.
Εκλεισαν τον κύκλο τους, αλλά ο θρύλος τους ζειΑλλά και πολλές άλλες εταιρείες, εμβληματικές μάλιστα στον κλάδο τους σε διάφορες εποχές του πρόσφατου παρελθόντος, κρύβουν ενδιαφέροντες γρίφους πίσω από τα ονόματά τους, έχοντας γράψει ιστορία και αφήνοντας το αποτύπωμά τους μέχρι και τις μέρες μας. Ανάμεσά τους, για παράδειγμα, η ΒΙ.ΑΜΑΞ. (Βιομηχανία Αμαξωμάτων) της οικογένειας Φωστηρόπουλου, η Φιλκεράμ-Johnson, κάποτε leader της αγοράς στην παραγωγή κεραμικών πλακιδίων, που οφείλει το όνομά της στα αρχικά του ονόματος του ιδρυτή της και του στόχου της, δηλαδή «Φιλίππου» και «κεραμικά».
Ακόμη, το σπουδαίο brand του κονιάκ της Βότρυς, με την ονομασία του να έχει επιστημονική προέλευση. Βότρυς είναι μη διακλαδιζόμενη ταξιανθία που έχει κεντρικό επιμήκη άξονα στον οποίο υπάρχουν ποδισκοφόρα πλάγια άνθη που ωριμάζουν σταδιακά από τη βάση προς την κορυφή. Ποδίσκος είναι το στέλεχος, στο άκρο του οποίου φέρεται ένα άνθος ή ένας καρπός.
Επίσης, οι εταιρείες αθλητικών υποδημάτων ΕΛ.ΒΙ.ΕΛΑ (Ελληνική Βιομηχανία Ελαστικών), στη συνέχεια Αλυσίδα-Ελβιέλα, με τους νέους του ’60 και του ’70 να μεγαλώνουν με τα λευκά πάνινα παπούτσια που τα αποκαλούσαν Ελβιέλες.
Που ανταγωνίστηκαν σκληρά με τα πολύχρωμα παπούτσια της εκ Γαλλίας ορμώμενης Sportex, του Νίκου Κατράντζου, που τελικά επικράτησε στη μάχη.
Μέχρι την ΙΖΟΛΑ, τη θρυλική εταιρεία ηλεκτρικών συσκευών που μεσουράνησε στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 και οφείλει την ονομασία της στη λέξη «isolation» (απομόνωση).
