Εδώ τζάνουμ τα ωραία γλυκά!
Ο κοινωνικός ιστός της Αθήνας δοκιμάστηκε κι επηρεάστηκε αναμφίβολα από τα κύματα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής το ’22 και των μετέπειτα, βάσει συμφωνιών με την Τουρκία, πληθυσμιακών ανταλλαγών. Η διαδικασία της συγχώνευσής τους με τον ντόπιο πληθυσμό και η ολοκληρωμένη απορρόφησή τους κράτησε σχεδόν 10-15 χρόνια.
Τα πρώτα χρόνια, η παρουσία προσφύγων έδινε μια πολλή θλιμμένη όψη στο κέντρο της Αθήνας. Ιδιαίτερα σε όλο το μήκος της Αθηνάς, στο Μοναστηράκι και στην πλατεία Λουδοβίκου-Δημαρχείου, οι περιφερόμενοι ρακένδυτοι πρόσφυγες ήταν μια ζωντανή, διαρκής υπενθύμιση της μεγάλης καταστροφής. Μιας καταστροφής, που οι Αθηναίοι ήθελαν να ξεχάσουν το γρηγορότερο.
Ο αθηναϊκός λαός, ιδιαίτερα οι λαϊκές τάξεις, υποδέχτηκαν με θέρμη τους πρόσφυγες και, ξεχνώντας τα δικά του βάσανα και προβλήματα, στριμώχτηκε για να δώσει χώρο, να δώσει θέση σε μια μεγάλη ανθρώπινη μάζα που τριπλασίασε τον πληθυσμό της πόλης.
Όταν άρχισαν οι πρόσφυγες να τακτοποιούνται, αναδείχτηκε και η θετική συμβολή τους στη ζωή της πόλης: Νέο, υψηλής παραγωγικότητας, εργατικό δυναμικό, δοκιμασμένοι σε διεθνή επίπεδα έμποροι, σπουδασμένοι στην Ευρώπη επιστήμονες κάθε ειδικότητας, έδωσαν άλλη ώθηση στην Οικονομία και την κοινωνική ζωή. Νέες αντιλήψεις στον πολιτισμό, στη διασκέδαση και στη γαστρονομία θα επηρεάσουν σταδιακά την καθημερινή ζωή των Αθηναίων.
Η σημερινή μας ανάρτηση έχει καθαρά γαστρονομικό χαρακτήρα –το λέει και ο τίτλος της άλλωστε- με τα άπειρα γλυκίσματα και τις ανατολίτικες ονομασίες να πλημμυρίζουν την πόλη και να τρελαίνουν τους κατοίκους της…
“-Έφαγες κουρκουμπίνια;… Αλήθεια όχι;… Δεν ξέρεις πόσο χάνεις!… Μα που ζης λοιπόν;
Η φράσις αυτή είνε στερεότυπος εις τα χείλη του ενός από τους δύο κατοίκους των Αθηνών που συναντώνται στον δρόμο…
Κουρκουμπίνια, πιρπιρίνια και χίλια διακόσια είκοσι άλλα είδη, εις απόστασιν των οποίων επρόκειτο να περάση ολόκληρος η ζωή μας ανύποπτος, αποτελούν σήμερον ανακαλύψεις αι οποίαι συγκινούν τους Αθηναίους εξερευνητάς.
-Εδώ τζάνουμ τα ωραία γλυκά!
-Τι είνε αυτό;
-Καντίκιοϊ εκμέκ.
-Το άλλο;
-Καρά μπουρέκ με σορόπι Αχμετζή.
-Εκείνο;
-Τατλί χανούμ μπουρέκ.
-Αυτό;
-Σααπούν χαλβάς.
Άντε τώρα να διαλέξεις!!!
Ο Στάνλεϋ, ο Λίβιγκστον και όλη η χορεία των μεγάλων εξερευνητών, διέσχισε θαλάσσας και ηπείρους, εκουράσθη, εκινδύνευσε δια να ιδή και να γνωρίση πράγματα απείρως ολιγώτερα από όσα ο γηγενής Αθηναίος βλέπει και γεύεται ακινητών επί των ιερών χωμάτων των προγόνων του.
Η Μικρασιατική και η Θρακική μετανάστευσις μαζύ με τας άλλας ευχαρίστους και δυσαρέστους εκπλήξεις των, μας έφεραν και ένα κατακλυσμόν συγκινήσεων της γεύσεως.
Δεν υπάρχει υπόγειον εις τας Αθήνας που να μη μετεβλήθη εις γλυκατζίδικον.
Και δεν υπάρχει γλυκατζίδικον που να μην έχη μίαν δωδεκάδα ιδικών του γλυκισμάτων, προνομιακής συνταγής, εξωτικής γεύσεως και αλαμπουρνέζικης ονομασίας. Δια να ταξινομηθή το λεξιλόγιον χρειάζονται έτη. Αλλά και δια να καθορισθή η γεύσις εκάστου γλυκίσματος, χρειάζονται αιώνες.
Επί του παρόντος έκαστος Αθηναίος έχει την ειδικήν του ανακάλυψιν με την οποίαν καταπλήττει τον πλησίον. Ίσως ένας λόγος που οι κάτοικοι των Αθηνών επληθύνθησαν ως η μυίγες είνε το ότι μετεβλήθησαν εις απέραντον γλυκατζίδικον.”
(“Αθήναι”, Δεκέμβριος 1924)
Ας αφεθούμε λοιπόν και εμείς αγαπητοί φίλοι στη μέθη της γλυκύτατης ζάχαρης και του σιροπιού σιγοτραγουδώντας
Ω! τηγανίτες καλοφτιασμένες,
Ω! τηγανίτες με τον σωρό,
Ζαχαρωμένες και μελωμένες
και με σουσάμι τασπρουδερό…
Θωμάς Σιταράς (Αθηναιογράφος)
