Kρίση, αδιέξοδο, καθυστέρηση όλο οι ίδιες λέξεις επαναλαμβάνονται. Χορεύουν γύρω-γύρω στον ίδιο χορό του Ζαλόγγου. Ελλάδα πλούσια, Ελλάδα υποανάπτυκτη. Ελλάδα κοιτίδα του πολιτισμού. Ελλάδα με τους χιλιάδες αγράμματους και τα ερειπωμένα σχολεία. Ελλάδα με σχολεία χωρίς δασκάλους. Ελλάδα με δασκάλους χωρίς δουλειά. Χρόνο με το χρόνο οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται…», είχε πει σε ομιλία του σε εκδήλωση της Εργατικής Κίνησης Ειρήνης στις 7 Μαΐου 1962 ο Γρηγόρης Λαμπράκης.
«Διαφορετικές οι δολοφονίες Λαμπράκη-Μπακογιάννη»
«Και εκείνος έχασε τον πατέρα του και εγώ τον δικό μου. Δεν έχει σημασία πόσο χρονών ήταν ο καθένας. Για μένα, όμως, δεν ήταν ίδιες δολοφονίες. Αλλά δεν παύει να είναι δολοφονίες. Η Ελλάδα έχασε δυο πολιτικούς. Ήταν διαφορετικά πολιτικά μεγέθη βέβαια. Ο καθένας θα είχε παίξει το ρόλο του στην εποχή του αν δεν είχε δολοφονηθεί. Δεν μπορείς να συγκρίνεις μια δολοφονία που έγινε από το κράτος και μιας που έγινε από μία ομάδα-οργάνωση είτε είναι αριστερή, είτε δεξιά είτε είναι ναζιστική. Δεν είχε σχέση με το κράτος», είπε στο ethnos.gr ο γιος του Λαμπράκη.
Κώστας Μπακογιάννης και Γρηγόρης Λαμπράκης συμφώνησαν εδώ και καιρό να στείλουν από κοινού και ένα γράμμα στον πρόεδρο της Βουλής προκείμενου να μπουν τέσσερις ξεχωριστές επιγραφές σε ισάριθμα έδρανα του ελληνικού κοινοβουλίου θυμίζοντας ότι εκεί καθόντουσαν οι τέσσερις δολοφονηθέντες βουλευτές: Παναγούλης, Τσαρουχάς, Μπακογιάννης Λαμπράκης. «Ελπίζω μόλις επιστρέψουμε σε κανονικούς ρυθμούς να γίνουν πραγματικότητα τα σχέδιά μας», είπε ο κ. Λαμπράκης.
Πώς έφτασε ο φάκελος της ασφάλειας στα χέρια του γιου του Λαμπράκη
Για 15 ολόκληρα χρόνια η ζωή του πατέρα του ήταν υπό παρακολούθηση. «Τον παρακολουθούσαν παντού όπου και να πήγαινε με κάθε λεπτομέρεια. Ακόμη και στις προσωπικές του στιγμές. Το 1954 είχε πάει με μια κοπέλα στη Ρόδο. Και η ασφάλεια είχε σχολιάσει στην ανταπόκρισή της μέχρι και τα… περιποιημένα νύχια της κοπέλας, εξάγοντας το συμπέρασμα ότι μάλλον ήταν… κομμώτρια. Από το 1948 μέχρι το 1963 βρίσκονταν υπό παρακολούθηση αν και δεν ασχολούνταν με την πολιτική τότε. Που πήγε στο εξωτερικό, ποιους συνάντησε, τι είπε», ανέφερε στο ethnos.gr ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ο νεότερος, μελετώντας τον φάκελο 600 σελίδων του πατέρα του.
Το Νοέμβριο του 2017 ο Γρηγόρης Λαμπράκης ζήτησε τον φάκελο από την ασφάλεια στην Αθήνα. Επί τρεις μήνες, ωστόσο, η ασφάλεια δεν του απαντούσε αν υπάρχει ή όχι ή αν γνώριζε που βρίσκεται. «Τηλεφώνησα στον Στέλιο Παππά ο οποίος ειδοποίησε τον τότε υπουργό Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα ο οποίος και του έδωσε αρχικά το μισό φάκελο. «Μέχρι να φτάσω από την πλατεία Καραϊσκάκη στον Χολαργό στο γραφείο μου, μου τηλεφώνησαν να πάω να τον πάρω. Ήθελε… μέσον». Δεκαπέντε μέρες αργότερα του δόθηκε και ο υπόλοιπος φάκελος με όλα τα στοιχεία και τα ονόματα καθώς είχε αποχαρακτηριστεί.
Τα ρούχα και ο ιατρικός φάκελος του Λαμπράκη
Το παζλ των μαρτυριών της δολοφονίας Λαμπράκη άρχισε να συμπληρώνεται λίγα χρόνια νωρίτερα. Με παρέμβαση του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη, της Καίτης Τσαρουχά, κόρης του βουλευτή της ΕΔΑ Γιώργου Τσαρουχά, ο οποίος προπηλακίστηκε από παρακρατικούς λίγο πριν από τη δολοφονία Λαμπράκη αλλά και νέων δικηγόρων οι οποίοι ειδοποιήθηκαν από τα δικαστήρια το πολύτιμο ιστορικό υλικό, τα οποία αποτέλεσαν πειστήρια για τη δίκη σώθηκε στο παρά πέντε. Βρίσκονταν για μεγάλο διάστημα στα υπόγεια του δικαστικού μεγάρου Θεσσαλονίκης. Διασώθηκαν από την πολτοποίηση και την καταστροφή παλιών δικογραφιών και αρχειακών εγγράφων, που αποφάσισε το Συμβούλιο Εφετών τον Οκτώβριο του 2008, με το αιτιολογικό της αποσυμφόρησης του χώρου.
«Μου έστειλαν από τη Θεσσαλονίκη τα ρούχα με το ΚΤΕΛ. Πήγα να τα πάρω, τα πήρα στην αγκαλιά μου και τα χα δύο μέρες στο σπίτι μου». Τα χαμε δώσει για συντήρηση για ενάμιση χρόνο στο Βυζαντινό Χριστιανικό Μουσείο που κατά σύμπτωση πρόεδρος είναι η διευθύντρια δρ Κατερίνα Δελλαπόρτα κόρη του Εισαγγελέα της έδρας στη δίκη Λαμπράκη.
Ο εισαγγελέας Παύλος Δελλαπόρτας, όπως και ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ήταν από τους θαρραλέους λειτουργούς της Δικαιοσύνης που σε αντίξοες συνθήκες αποκάλυψαν τον ρόλο των Γκοτζαμάνη και Εμμανουηλίδη και τις διασυνδέσεις τους με την Αστυνομία. Εδώ και μικρό χρονικό διάστημα μεταφέρθηκαν στο Μουσείο Μπενάκη μετά από πρόταση του Παύλου Γερουλάνου και είναι στον ίδιο χώρο με εκθέματα του Μίκη Θεοδωράκη. «Είναι σε καλό σημείο γιατί και ο Μίκης έχει παίξει ένα ρόλο στην υπόθεση Λαμπράκη».
Τελευταίο κομμάτι του παζλ ήταν ο φάκελος από τη νοσηλεία του βουλευτή της ΕΔΑ στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ όπου μεταφέρθηκε αμέσως μετά τη μοιραία επίθεση. «Με ειδοποίησε ο Ηλίας Νικολακόπουλος ότι θα βγει σε δημοπρασία και πήγα και τον πήρα. Πιστεύω ότι έχουμε πλεόν όλο το υλικό του Λαμπράκη».
Λείπει το όραμα από τους νέους πολιτικούς
Σχολιάζοντας την σημερινή κατάσταση ο Γρηγόρης Λαμπράκης προβλέπει ότι μετά τον κορονοϊό οι κυβερνήσεις φτιάχνουν καινούργιους σκλάβους. «Να δουλεύεις περισσότερες ώρες και με λιγότερα λεφτά. Φτώχεια κα καταπίεση. Αλλά και οι πολιτικοί βλέπουν τα οράματα διαφορετικά σήμερα. Πιο πολύ επικεντρώνονται στο πως θα τη βγάλουμε τώρα παρά στο μέλλον και στο όραμα».
Το χρονικό της δολοφονίας
Κατά την διάρκεια προγραμματισμένης ομιλίας του στο ξενοδοχείο Κοσμοπολίτ στην Θεσσαλονίκη στις 22 Μαΐου του 1963, στην συμβολή των οδών Ερμού με Βενιζέλου, και ενώ παρακρατικοί κάνουν αντισυγκέντρωση, ο Λαμπράκης, αφού έχει τελειώσει την ομιλία του, διασχίζει τον δρόμο για να φύγει. Εκείνη την στιγμή ένα τρίκυκλο πέφτει επάνω του και κάποιος τον χτυπάει με έναν λοστό το κεφάλι. Στο τρίκυκλο επέβαιναν ο Σπύρος Γκοτζαμάνης και Μανώλης Εμμανουηλίδης, που ήταν γνωστοί στον υπόκοσμο της πόλης και είχαν καταδικαστεί για πράξης παρανομίας. Το τρίκυκλο καταδίωξε ο Μανώλης Χατζηαποστόλου και κατάφερε μετά από πάλη με τον Γκοτζαμάνη να τον ακινητοποιήσει. Ο Λαμπράκης μεταφέρθηκε στο ΑΧΕΠΑ σε κωματώδη κατάσταση αλλά δεν κατάφερε να ζήσει. Η κηδεία του μετατράπηκε σε λαϊκό προσκύνημα.
