ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ – Παρουσίαση από τον Πάρη Βορεόπουλου [Συνεργάτη του RealOraiokastro.gr]

ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Αρχικά ήταν αρχαία ελληνική αποικία που ιδρύθηκε μέσα στον Κεράτιο κόλπο και των στενών του Βοσπόρου που συνέδεε τον Εύξεινο Πόντο με τη θάλασσα του Μαρμαρά, τα στενά των Δαρδανελίων και τελικά με το Αιγαίο και τη Μεσόγειο, στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα η Κωνσταντινούπολη.

Ο Στράβων (63 π.Χ. – 23 μ.Χ. από την Αμάσεια του Πόντου, συγγραφέας, γεωγράφος, ιστορικός, φιλόσοφος, που έζησε στη Μικρά Ασία), στα «Γεωγραφικά» αναφέρει ότι η πόλη ιδρύθηκε το 658 π.Χ. από Μεγαρείς αποίκους, με επικεφαλής τον Βύζαντα από τον οποίο πήρε και το όνομά της.

Η τοποθεσία συνδύαζε μοναδικά τοπογραφικά χαρακτηριστικά καθότι υπήρχε ο έλεγχος στους θαλάσσιους δρόμους, τόσο για αμυντικούς όσο και για εμπορικούς σκοπούς.

Το Βυζάντιο αναπτύχτηκε γρήγορα, περιτειχίστηκε και κατέλαβε εδάφη στα ασιατικά παράλια. Σύμφωνα με τον Παυσανία (110 μ.Χ. – 180 μ.Χ. από τη Μικρά Ασία, γεωγράφος, περιηγητής) υπήρξε μία από τις καλύτερα οχυρωμένες πόλεις της αρχαιότητας.

Κατά τη διάρκεια των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, το Βυζάντιο, σε διάφορες περιόδους, καταλήφθηκε από τους Αθηναίους, τους Σπαρτιάτες και τους Μακεδόνες.

Στη Ρωμαϊκή περίοδο (2ος αι. μ.Χ.) το Βυζάντιο κατελήφθη από τους Ρωμαίους. Το 324 ο Κωνσταντίνος Α΄ ο Μέγας κατέλαβε την πόλη και αντιλαμβανόμενος τα σημαντικά πλεονεκτήματα της θέσης τού Βυζαντίου, αποφάσισε να μεταφέρει, από τη Ρώμη, εκεί την πρωτεύουσά του, που ονομάστηκε Κωνσταντινούπολη, δίνοντάς της το όνομά του.

Στο νόμισμα που χρησιμοποιούσαν το 2ο μ.Χ. αιώνα απεικονιζόταν ο Βύζας, ιδρυτής της αρχαίας πόλης του Βυζαντίου τον 7ο π.Χ. αιώνα.

Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Ελλάδα το 146 π.Χ. Οι Ρωμαίοι γνώρισαν τον ελληνικό πολιτισμό, τον θαύμασαν, τον μιμήθηκαν και είπαν: «Εμείς κατακτήσαμε την Ελλάδα με τα όπλα και αυτοί μας κατέκτησαν με τον Πολιτισμό τους».

Το λατινικό αλφάβητο βασίζεται στο ελληνικό, οι Ρωμαίοι μετέφρασαν στα λατινικά τα έργα των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και πήραν σημαντικά στοιχεία από την τέχνη κυρίως τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη, ήταν η συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τα χρονικά όρια τής Βυζαντινής Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ξεκινούν από τα εγκαίνια της Πόλης στις 11 Μαΐου 330 μ.Χ. και φτάνουν ως την τελική πτώση, την άλωση από τους Οθωμανούς στις 29 Μαΐου 1453. Τα όριά της άλλαξαν πολλές φορές, αλλά διοικούσε εδάφη που περιελάμβαναν την Ιταλική χερσόνησο, τα Βαλκάνια, τη Μικρά Ασία, τη Συρία, την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο, την Τυνησία, ένα τμήμα της Ιβηρικής χερσονήσου και της Κριμαίας.

Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δημιουργήθηκε το εκχριστιανισμένο ρωμαϊκό κράτος της ανατολής με στόχο την ανασύσταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στη συνέχεια μεταμορφώθηκε στην εξελληνισμένη αυτοκρατορία της χριστιανικής ανατολής ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία. 

Η ιστορία διαμορφώθηκε κάτω από την κυρίαρχη επιρροή του ελληνικού πολιτισμού, των παραδόσεων και της ελληνικής γλώσσας. Έγινε η μετάθεση του πολιτικού κέντρου του κράτους στην εξελληνισμένη Ανατολή της χριστιανικής πίστης και της ρωμαϊκής πολιτικής θεωρίας.

Στην εξέλιξη της ιστορίας διακρίνονται:

Η πρώιμη Βυζαντινή περίοδος (4ος – 5ος αι.)

Η Μεσοβυζαντινή περίοδος (6ος – 7ος αι.)

Η Υστεροβυζαντινή περίοδος (8ος – 15ος αι.) κατά την οποία χαρακτηριστική υπήρξε η περίοδος των Παλαιολόγων (1258-1453)

Σχετικά με την πολιτική θεωρία κυριαρχούσε η αυτοκρατορική ιδέα, η οποία εξέφραζε την οικουμενικότητα της αυτοκρατορίας και η οποία κατέχοντας πλήρη κυριαρχία, είχε την παντοδυναμία στον τότε γνωστό κόσμο. Οι αυτοκράτορες θεωρούνταν μοναδικοί σε όλες τις περιόδους της εξουσίας τους.

Όσον αφορά την κρατική οργάνωση δόθηκε μεγάλη σημασία στην άμυνα και τη δικαιοσύνη.

Στην πολεοδομική οργάνωση κατά τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία δόθηκε έμφαση στη διαμόρφωση της βυζαντινής πόλης. Οι πολεοδομικές αλλαγές που έγιναν ήταν τα μεγάλα τείχη, τα ανάκτορα, 

οι ιππόδρομοι και τα λουτρά.

Δόθηκε έμφαση στην παιδεία, στον πολιτισμό, στη φιλοσοφία και στην Τέχνη της οποίας η βυζαντινή τεχνοτροπία χαρακτηρίζεται από τα στοιχεία της χριστιανικής πίστης, της εσωτερικότητας, του συμβολισμού και της υποβολής της θρησκευτικής συγκίνησης.

Η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης συνδέθηκε με τη δημιουργία ενός μεγάλου καλλιτεχνικού κέντρου. Χαρακτηριστική μορφή έκφρασης της βυζαντινής αρχιτεκτονικής είναι ο νέος ρυθμός εκκλησιαστικού ναού, η βασιλική. Η κατασκευή της Αγίας Σοφίας αποτελεί το σπουδαιότερο δείγμα. Η βυζαντινή μουσική περιλαμβάνει ελληνικά κείμενα ως μελωδία και είναι στο σύνολο εκκλησιαστική που έχουν θρησκευτικά στοιχεία. Το βυζαντινό άσμα ήταν μοναδικό και η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε ήταν η ελληνική. Ο βυζαντινός ύμνος ήταν η μέγιστη έκφανση αυτού του μουσικού είδους.

Το 620, ο Ηράκλειος (575 – 641) καθιέρωσε τα ελληνικά ως επίσημη γλώσσα σε όλη την αυτοκρατορία, αντικαθιστώντας τα λατινικά, καθώς οι περισσότεροι υπήκοοι μιλούσαν κυρίως την ελληνική γλώσσα.

Βυζάντιο και Δύση

Ο παράγοντας διαφοροποιήσεων των δύο πλευρών είναι το Σχίσμα των δύο εκκλησιών, της Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής το 1054. 

Εθνολογική σύνθεση

Ο ορθόδοξος χριστιανισμός, η ελληνική γλώσσα και ο ελληνικός πολιτισμός, με την ταυτόχρονη παρουσία τους, ως φυσική κληρονομιά, στον ελληνικό χώρο, δίνουν το δικαίωμα στη σύγχρονη Ελλάδα να θεωρεί ισχυρή τη συγγένεια της με τη Βυζαντινή Ιστορία. Το Βυζαντινό κράτος, από τον 8ο αιώνα, ήταν ένα ελληνικό βασίλειο καθότι η ελληνική γλώσσα ήταν σε ακμή.

Μετά την ίδρυση του ελληνικού εθνικού κράτους οι όροι «Ρωμιός» και «Ρωμιοσύνη» χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν την ορθόδοξη και λαϊκή όψη της νεοελληνικής ταυτότητας.

Οι Επιστήμες στο Βυζάντιο

Στις Επιστήμες, οι Βυζαντινοί χαρακτηρίζονται από την προσήλωσή τους στα αρχαιοελληνικά πρότυπα. Την περίοδο αυτή η επιστημονική έρευνα και η γνώση έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως τη διάσωση και τη μελέτη των κλασικών ελληνικών συγγραμμάτων και την προτίμηση στην πρακτική πλευρά των επιστημών.

Ασχολήθηκαν με την ιατρική, την αστρονομία, τα μαθηματικά, τη φυσική, τη χημεία, τη γεωγραφία, τη ζωολογία, τη βοτανολογία την ορυκτολογία κ.ά.

Ιατρική: είχε μεγάλη ανάπτυξη ως συνέχεια της Αρχαίας Ελληνικής Ιατρικής και οι γιατροί της βυζαντινής περιόδου έδειξαν μεγάλη πρόοδο συνεχίζοντας το έργο των ιατρών της αρχαιότητας όπως του Ιπποκράτη και του Γαληνού.

Σημαντικοί ιατροί θεωρούνται: ο Ορειβάσιος(4ος αι.), ο Αέτιος ο Αμιδηνός(6ος αι.), ο Αλέξανδρος ο Τραλλιανός(6ος αι.), ο Θεόφιλος(8ος αι.), Λέων Ιατροσοφιστής(9ος αι.) κ. ά. Επίσης οι ιατροί ενδιαφέρθηκαν για τη χειρουργική, την παθολογία, τη φαρμακευτική κλπ.

Μαθηματικά-Αστρονομία: για την ασχολία με την αστρονομία, που ήταν η αγαπημένη επιστήμη των Βυζαντινών, είναι απαραίτητη η γνώση των μαθηματικών που έδωσαν μεγάλη έμφαση, στα πλαίσια δε της Παιδείας, στο τετράπτυχο περιλαμβάνονται η αριθμητική, η γεωμετρία, η μουσική και η αστρονομία. Σημαντικός μαθηματικός και φιλόσοφος ήταν ο Λέων.

Φυσικές Επιστήμες – Φυσική-Χημεία: στο πεδίο αυτό λαμπρή προσωπικότητα αναφέρεται ο φυσικομαθηματικός επιστήμονας Γεώργιος Παχυμέρης (13ος αι.), όπως επίσης και ο Θεόδωρος Μετοχίτης για τη συμβολή του στη διάσωση και αποκατάσταση χειρογράφων στις φυσικομαθηματικές επιστήμες.

Γεωγραφία: πηγή γνώσεων για τους Βυζαντινούς υπήρξε το έργο του γεωγράφου, Κλαυδίου Πτολεμαίου (2

ος αι. μ.Χ.) και του γεωγράφου Στράβωνα (64 π.Χ.-24 μ.Χ.). Στα ταξιδιωτικά έργα των Βυζαντινών συγγραφέων δίνονται πληροφορίες για τους ταξιδιώτες, επίσης παρουσιάζονται πολλά λαογραφικά στοιχεία για τους πληθυσμούς που κατοικούσαν στις χώρες που περιγράφονται.

Ζωολογία-Βοτανολογία-Ορυκτολογία: οι Βυζαντινοί επιστήμονες ασχολήθηκαν με τη μελέτη του ζωικού βασιλείου, των φυτών και του ορυκτού πλούτου.

Μιχαήλ Ψελλός

(1018-1078)

Κωνσταντινούπολη

Υπήρξε συγγραφέας, λόγιος, ποιητής, ιατρός, μαθηματικός, φυσικός, αστρονόμος, φιλόσοφος, νομικός, ιστορικός, διπλωμάτης, αλχημιστής, θεολόγος. Ήταν μια πολυσήμαντη προσωπικότητα με σημαντικό συγγραφικό έργο σε όλους τους κλάδους των γραμμάτων και των επιστημών. Σπούδασε στην Αθήνα, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και πρόσφερε τις υπηρεσίες του στο κράτος του Βυζαντίου. Επί Αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ΄ (1071-1078) έγινεπαραδυναστεύωνδηλαδή πρώτος υπουργός του κράτους. Διετέλεσε πρύτανης στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης που ιδρύθηκε από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ και αναδιοργανώθηκε από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ το 425.

Την περίοδο του Βυζαντίου λειτούργησαν

τρεις περίφημες Σχολές

τρία σημαντικά Πανεπιστήμια θα λέγαμε σήμερα

Η Σχολή της Κωνσταντινούπολης

Ιδρύθηκε το 330 από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ και αναδιοργανώθηκε από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ το 425 ο οποίος το ονόμασε «Πανδιδακτήριο». Συνέχισε τη λειτουργία της ως το 1453 

Στη Σχολή δίδαξαν σημαντικοί καθηγητές όπως ο Λέων ο μαθηματικός και ο Μιχαήλ Ψελλός. Τον 5ο και 6ο αιώνα παρατηρήθηκε μία ανάπτυξη στη μηχανική. Οι αρχιτέκτονες συνέβαλαν θετικά στις κτιριακές υποδομές της Πόλης. Σημαντικές φυσιογνωμίες όπως ο Ισίδωρος και ο Άνθιμος κατασκεύασαν την Αγία Σοφία. Άλλοι επιστήμονες φρόντισαν για τη διάσωση και τη μελέτη των συγγραμμάτων της αρχαιότητας.

Η Σχολή της Αθήνας

Η νεοπλατωνική Σχολή ήταν η συνέχεια των Σχολών της Αρχαιότητας. Στη Σχολή δίδαξαν πολλοί αλεξανδρινοί καθηγητές. Διατηρήθηκε ως το 529 που την έκλεισε ο Ιουστινιανός.

Η Σχολή της Αλεξάνδρειας

Ήταν ελληνικό επιστημονικό κέντρο του Βυζαντίου. Η εκπαίδευση ήταν στην κατεύθυνση των διάφορων επιστημών. Στη Σχολή αυτή σπούδασαν και έδρασαν πολλές σημαντικές προσωπικότητες.

Η Παιδεία στο Βυζάντιο

Οι Βυζαντινοί έδιναν μεγάλη σημασία στην εκπαίδευση η οποία βέβαια δεν ήταν υποχρεωτική ή κρατική, ήταν καθαρά ιδιωτική. Υπήρχαν δύο κύκλοι σπουδών, ο πρώτος ήταν για παιδιά από έξι ετών και ο δεύτερος από δώδεκα ετών. Φοιτούσαν κυρίως μαθητές των οποίων οι γονείς μπορούσαν να πληρώσουν και που προέρχονταν από ανώτερες κοινωνικές τάξεις. Τα παιδιά των αγροτικών ή φτωχών οικογενειών δεν μπορούσαν εύκολα να σπουδάσουν. Η κοινωνική τάξη των γονέων, η καλή οικονομική τους κατάσταση και ο τόπος διαμονής σε κάποιο αστικό κέντρο ή στην επαρχία έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στην παιδεία που έπαιρναν τα παιδιά.

Βυζαντινή Λογοτεχνία

Στο διάστημα της χιλιόχρονης ζωής του Βυζαντίου, η ελληνική 

παιδεία και η βυζαντινή λογοτεχνία, ήταν η πνευματική έκφραση όλου αυτού του χώρου. Το ελληνικό παρελθόν έδωσε σημαντικά στοιχεία στα Γράμματα και τις Επιστήμες. Ο Χριστιανισμός, με τη νέα Θρησκεία, θεμελίωσε στο Βυζάντιο το δικό του λογοτεχνικό χαρακτήρα. Η βυζαντινή λογοτεχνία έχει χαρακτηριστικά κυρίως θεολογικά και εκκλησιαστικά. Τα περισσότερα έργα είναι θεολογικής φύσης. Κυρίαρχο θέμα της Βυζαντινής Υμνογραφίας είναι το Κοντάκιο το οποίο συνιστά μία υμνογραφική σύνθεση, καθώς υποστηρίζεται πως είναι ελληνικό δημιούργημα και οι ρίζες του δείχνουν την ελληνική υμνογραφική παράδοση. Πατέρας του είδους είναι ο Ρωμανός ο Μελωδός(6ος αι.) και ο οποίος θεωρείται ο μεγαλύτερος ποιητής της Ανατολικής Εκκλησίας. Γράφηκαν επίσης και Κανόνες που είναι σύστημα σύντομων τροπαρίων που διατάσσονται σε εννιά στροφές, τις Ωδές. Οι μεγάλοι υμνογράφοι και κανονογράφοι είναι: ο Κοσμάς ο Μελωδός(7ος-8ος αι.), ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός(7ος-8ος αι.), ο Ανδρέας Κρήτης(7ος-8ος αι.). Βυζαντινοί συγγραφείς είναι: Ήρων ο Βυζάντιος(10ος αι.), Μανουήλ Χρυσολοράς(14ος αι.), Ευγένιος ο γραμματικός(6ος αι.), Αγαπητός(6ος αι.) που είχε το αξίωμα του διακόνου στην Αγία Σοφία και ήταν διδάσκαλος του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού.

Κυρίαρχο στοιχείο στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν το ελληνικό και σ’ αυτό το χρονικό πλαίσιο τοποθετείται και η βυζαντινή λογοτεχνία στην οποία περιλαμβάνονται οι λογοτεχνικές δημιουργίες στην ελληνική γλώσσα που γράφηκαν από τον 4ο ως το 15ο αιώνα. Καθώς το Βυζάντιο είναι η συνέχεια της Αρχαιότητας έτσι και η λογοτεχνία ακολούθησε να καλλιεργεί τα λογοτεχνικά είδη της, δημιουργώντας παράλληλα και νέα δεδομένα που εξέφραζαν τις καινούργιες πνευματικές αναζητήσεις. Η εξάπλωση του Χριστιανισμού και οι λατρευτικές ανάγκες τής νέας θρησκείας έδωσαν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν στο Βυζάντιο η αγιολογία, η υμνολογία, η ποίηση, η ιστοριογραφία και που στηρίχθηκαν σε κλασικά πρότυπα. Οι βυζαντινοί συγγραφείς ακολούθησαν τους κανόνες και τις αρχές του λογοτεχνικού είδους της Αρχαίας Ελληνικής περιόδου. Η γλώσσα που γράφηκαν τα λογοτεχνικά δημιουργήματα ήταν η Ελληνική, που ήταν γλώσσα διεθνούς επικοινωνίας και διακρίνεται σε λόγια και δημώδη. Οι κλασικοί λόγιοι συγγραφείς επέλεξαν να γράφουν στην αρχαία αττική διάλεκτο, οι Πατέρες της Εκκλησίας έγραψαν στην ομιλούμενη γλώσσα της εποχής τους, την κοινή ελληνιστική, σε άλλες περιπτώσεις όπως η Αγία Γραφή και τα λειτουργικά βιβλία δόθηκαν σε μια αποδεκτή γλωσσική λύση. Με το πέρασμα των χρόνων εμφανίστηκε λογοτεχνία που γράφτηκε στη δημώδη γλώσσα, όμως μπορεί να βρει κανείς και στοιχεία όπου οι συγγραφείς να έγραψαν έργα στη δημώδη αλλά και στη λόγια γλώσσα. Παρατηρώντας τη λογοτεχνία των Βυζαντινών, διαπιστώνει κανείς ότι συνδυάζει δύο διαφορετικούς κόσμους, τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τη χριστιανική θρησκεία.  

Γίνεται μία συνένωση της κλασικής παιδείας με το χριστιανικό πνεύμα.  

Είναι αυτό που έγραψε τον 4ο αιώνα ο Ιεράρχης Άγιος Μέγας Βασίλειος στο σημαντικό του έργο «Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων», θέλοντας να απαντήσει προς εθνικούς και προς τους φανατικούς Χριστιανούς ότι στην εκπαίδευση των νέων χρειάζεται ο συνδυασμός της Χριστιανικής Παιδείας, αλλά και της διδασκαλίας των κλασικών Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, γιατί αυτοί υπήρξαν αρχαίοι πρόγονοι”. Με το έργο του έδωσε απάντηση για τα εκπαιδευτικά ζητήματα της εποχής του: «είναι δυνατόν η ελληνική παιδεία να συνυπάρχει με τη χριστιανική διδασκαλία ή δε συμβιβάζεται;». Ο Μέγας Βασίλειος ως ένας μεγάλος και σημαντικός παιδαγωγός, υποστήριξε πως η μελέτη των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων ήταν χρήσιμη και ωφέλιμη στους νέους αλλά και απαραίτητη για την κατανόηση των Ιερών Κειμένων.

Βυζαντινή Μουσική

Είναι η εξέλιξη και καλλιέργεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής που πήρε το όνομα από την περιοχή του Βυζαντίου και είναι η μουσική της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που περιλαμβάνει ελληνικά κείμενα ως μελωδία. Οι εκκλησιαστικοί Ήχοι και οι μελωδίες συνδέονται με το αρχαίο ελληνικό μουσικό σύστημα. Το βυζαντινό άσμα απεικονίζει μελωδικά την έννοια των λέξεων. Η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε ήταν ελληνική. Την περίοδο του Βυζαντίου κατατάσσονται και τα Δημοτικά Τραγούδια. Οι κλίμακες ως βάση της Οκτωήχου είναι το κέντρο της βυζαντινής μουσικής θεωρίας.

Υμνογράφοι του Βυζαντίου είναι: Ρωμανός ο Μελωδός((6ος αι.), Ιωάννης Δαμασκηνός(7ος-8ος αι.), Ανδρέας Κρήτης(7ος-8ος αι.), Κοσμάς ο Μελωδός(7ος-8ος αι.).

Βυζαντινά μουσικά όργανα:

-Τοξωτά έγχορδα: αχλαδόσχημη λύρα με δοξάρι, άρπα, σαντούρι, κανονάκι, λαούτο.

-Αερόφωνα: αυλοί, σουραύλια, εκκλησιαστικό όργανο, τούμπα, σάλπιγγα, βούκινο.

-Κρουστά ή μεμβρανόφωνα.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

(330 – 1453)

Πρωτεύουσα του Βυζαντίου

Αυτοκρατορική πόλη

Βασιλεύουσα

ΠΟΛΗ

Η γόησσα, πολύχρυση πόλη, με καλλιτεχνικό πλούτο,

με έξοχη θέση, ανάμεσα σε δύο θάλασσες, με Ιστορία και Πολιτισμό.

Υπήρξε η ανατολική πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από το 330 μ.Χ. και μετά στα τέλη του 5ου αι. η πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής-Βυζαντινής ως το 1453, μία συνολική περίοδο άνω των χιλίων ετών. Ιδρύθηκε επί της αρχαίας πόλης του Βυζαντίου το 324 μ.Χ. ως νέα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄, εγκαινιάστηκε στις 11 Μαΐου του 330 ως η Νέα Ρώμη και πήρε απ’ αυτόν το όνομά της. Ήταν η μεγαλύτερη και πλουσιότερη πόλη της Ευρώπης και αποτέλεσε μία από τις κύριες έδρες του Χριστιανισμού, ως η βάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Η Πόλη φημιζόταν για τα απόρθητα χερσαία τείχη της, που την προστάτευαν από τους διάφορους επιδρομείς και τα οποία κτίστηκαν από το 408 ως το 447, από τον Θεοδόσιο Β΄ (401 – 450), είχαν ύψος 12 μέτρα, πάχος 5 μέτρα, μήκος 6 χιλιόμετρα, είχαν διπλή οχυρωματική γραμμή και 10 πύλες. Τα παραθαλάσσια Τείχη ήταν μονά με πολλούς πύργους, 27 πύλες και ήταν απόρθητα, αποτρέποντας κάθε δυνατότητα αποβίβασης στους διάφορους επιδρομείς. Τα χερσαία Τείχη συναντούσαν τα παραθαλάσσια στην Προποντίδα από τη μια πλευρά και τα Τείχη των Βλαχερνών, κοντά στον Κεράτιο κόλπο, από την άλλη. Εκτός από την αμυντική προστασία που παρείχαν τα Τείχη της Πόλης, ήταν και αισθητικά πανέμορφα κατασκευασμένα, από μάστορες καλλιτέχνες, θα μπορούσε να πει κανείς ότι αποτελούν έργα απαράμιλλης τέχνης στην κατασκευή τους.

Διάσημη και μοναδική υπήρξε η βυζαντινή αρχιτεκτονική των κτηρίων της, με τη δική της θαυμάσια τεχνοτροπία, όπως ο καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας, το Μεγάλο Παλάτι όπου έμεναν οι αυτοκράτορες, ο Πύργος του Γαλατά, ο Ιππόδρομος, η Χρυσεία Πύλη και τα πολυτελή αριστοκρατικά παλάτια. Διέθετε την αυτοκρατορική βιβλιοθήκη, όπου υπήρχαν πάνω από 100.000 τόμοι αρχαίων κειμένων.

Η Πόλη είχε στρατηγική θέση μεταξύ του Ευξείνου Πόντου, του Κεράτιου κόλπου, του Βοσπόρου, της θάλασσας του Μαρμαρά, των στενών των Δαρδανελίων και του Αιγαίου, αλλά και ως κόμβος ανάμεσα στις ηπείρους της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Γι αυτό κατά τη διάρκεια των αιώνων δέχθηκε πολλές επιδρομές και πολιορκίες, όμως άντεξε.

Η ιστορική περίοδος της Πόλης κατέχει σημαντική θέση στην ελληνική ιστοριογραφία, στις παραδόσεις και στα έθιμα καθώς είναι ορόσημο του νεότερου ελληνισμού.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Χρονολόγιο

330

Ίδρυση της Κωνσταντινούπολης

413

Ολοκλήρωση των Θεοδοσιανών Τειχών

532 Στάση του Νίκα

537

Ολοκλήρωση της Αγίας Σοφίας

842

Τέλος της Εικονομαχίας από την Αυτοκράτειρα Θεοδώρα

1204

Σταυροφορική Άλωση

1054

Σχίσμα των Εκκλησιών

1261

Επανάκτηση της Πόλης από τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο

1453

Οθωμανική άλωση

ΜΑΝΟΥΗΛ Β ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ            ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΑ ΙΑ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

ΑΛΕΞΙΟΣ Α ΚΟΜΝΗΝΟΣ                                 ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ

ΛΕΩΝ ΣΤ                                                                                                  ΙΟΥΣΤΙΑΝΟΣ Α

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Α Ο ΜΕΓΑΣ                    ΜΑΝΟΥΗΛ Α ΚΟΜΝΗΝΟΣ

ΘΕΟΔΩΡΑ                                               ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ζ Ο ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΣ

ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ Α                                             ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ Β

ΙΩΑΝΝΗΣ Β ΚΟΜΝΗΝΟΣ                                     ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ                                              ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

ΚΕΡΚΟΠΟΡΤΑ                                ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΤΡΟΥΛΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ

 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ                                                    ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ Β ΦΩΚΑΣ

ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ     Η ΣΗΜΑΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΤΟΥ2ου ΑΙΩΝΑ μΧ ΜΕ ΤΟΝ ΒΥΖΑ        ΟΧΕΙΡΩΜΑΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ

ΤΑ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΤΕΙΧΗ 

ΜΩΣΑΙΚΟ ΜΕ ΤΟΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ Α

 

 

 

 

 

ΧΕΡΣΑΙΑ ΟΧΕΙΡΩΜΑΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ                                    Ο Μ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ                                                                                                  ΤΗΝ ΠΟΛΗ

Πάρης Βορεόπουλος [Συνεργάτης του RealOraiokastro.gr]

ΠΑΡΗΣ ΒΟΡΕΟΠΟΥΛΟΣ

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Φοίτησε στο Κολλέγιο De La Salle. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Θέατρο σε Δραματική Σχολή. Εργάστηκε ως καθηγητής και διευθυντής σε σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ασχολήθηκε με την ποίηση, το θέατρο, την κριτική, τη λογοτεχνία, τη μετάφραση κ.ά.

Ως συγγραφέας δημοσίευσε τα έργα:

  • «Ανθολογία Γαλλικής Ποίησης», μεταφράσεις ποιημάτων δέκα Γάλλων ποιητών, παρουσίαση βιογραφικών στοιχείων και ποιητικών “Σχολών”.

  • «Το Αιώνιο Παιχνίδι», μονόπρακτο θεατρικό έργο, το οποίο ανεβάστηκε σε θεατρική σκηνή.

  • «Ποιητικές Διαδρομές», ποιητική συλλογή.

  • «Η Ζωή και το Έργο του Αλμπέρ Καμύ», κριτική μελέτη.

  • «Κριτικές Μελέτες Αισθητικής του Γκυ ντε Μωπασσάν», μετάφραση παρουσίαση και σχόλια όσον αφορά τις απόψεις του Γάλλου συγγραφέα, για την τεχνική απόδοσης ενός γραπτού κειμένου καθώς και των εικαστικών τεχνών, ζωγραφική-γλυπτική.

  • «Οδοιπορικό Ζωής», ποιητική συλλογή.

  • «Ταξιδεύοντας στο Χρόνο», συλλογή διηγημάτων.

  • «Η Παιδεία στην Καππαδοκία»

από την αρχαιότητα ως την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924,

επιστημονική μελέτη.

– «Δύο Λογοτεχνικά Μανιφέστα: André Breton και JeanPaul Sartre»,

δοκίμιο.

  • «Η Μικρά Ασία μέσα από την Ελληνική Λογοτεχνία», δοκίμιο.

  • «Τραγούδια του Δημήτρη Θέμελη για φωνή και πιάνο σε ποίηση Πάρη Βορεόπουλου» με τη Χριστίνα Σιδηροπούλου, μουσικολόγο, πιανίστα• μουσικοποιητική συλλογή.

  • «Το Θέατρο του Παραλόγου-Ευρωπαίοι και Έλληνες θεατρικοί συγγραφείς», δοκίμιο.

Μοίρασε το άρθρο!