Τι σημαίνει η μη κατάθεση στεφανιού στο Μαυσωλείο του Ατατούρκ; Η επίσημη ελλαδική στάση μετά το 1922

Η επίσημη ελλαδική στάση μετά το 1922

Από την επαύριο της Μικρασιατικής Καταστροφής και της προσπάθειας ομαλοποίησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η εκδήλωση σεβασμού προς το πρόσωπο του Μουσταφά Κεμάλ υπήρξε η κορυφαία συμβολική πράξη των ελλαδικών κυβερνήσεων. Ήδη, το 1931, λίγο μετά τη σύναψη της ελληνοτουρκικής συμφωνίας της Άγκυρας, που θεωρήθηκε από τους προσφυγικούς πληθυσμούς ότι έθετε τέρμα στις οικονομικές τους απαιτήσεις και χάριζε στο τουρκικό δημόσιο τις τεράστιες ελληνικές περιουσίες, ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον πρότεινε για Νόμπελ Ειρήνης. Να σημειώσουμε ότι μετά την υπογραφή της Συνθήκης αυτής, μια κρίσιμη μάζα προσφύγων θα μετατοπιστεί εκλογικά προς την Αριστερά και αυτό θα συμβάλλει στην εκλογική ήττα του Ελ. Βενιζέλου το 1932.

 Αυτός όμως που υπήρξε ο ειλικρινέστερος θαυμαστής του Μουσταφά Κεμάλ  ήταν ο δικτάτορας –εθνικιστής, αντικομμουνιστής και αντιπρόσφυγας- Ιωάννης Μεταξάς. Η κορυφαία πράξη περιφρόνησης και προσβολής των προσφύγων ήταν  αποτέλεσμα του φιλο-ατατουρκισμού του. Το 1938, με έξοδα του ελληνικού δημοσίου αγόρασε από τον  ιδιώτη που το κατείχε το υποτιθέμενο σπίτι που γεννήθηκε ο Μουσταφά Κεμάλ πασά. Στη συνέχεια το δώρισε στο τουρκικό κράτος, το οποίο το μετέτρεψε  σε τουρκικό προξενείο. Επιπλέον, ο Μεταξάς   μετονόμασε την Οδό Αποστόλου Παύλου σε Οδό Κεμάλ Ατατούρκ. Την ονομασία αυτή είχε έως και το ’55.   Την ονομασία αυτή σεβάστηκαν απολύτως και οι νικητές του Εμφυλίου πολέμου –επίσης εθνικιστές και αντικομμουνιστές.  Η Οδός ξαναπήρε το παλιό της όνομα λόγω του πογκρόμ που πραγματοποίησε το τουρκικό Βαθύ Κράτος κατά της ελληνικής μειονότητας της Κωνσταντινούπολης.

Την πολιτική αυτή θα ακολουθήσουν με συνέπεια όλες ο συντηρητικές μετεμφυλιακές κυβερνήσεις καθώς και η χούντα των συνταγματαρχών (1967-1974).

Αλλά και μετά τη Μεταπολίτευση κανένα από τα δημοκρατικά κόμματα που διαχειρίστηκαν την εξουσία (ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.) δεν τόλμησε να αμφισβητήσει αυτήν τη παράδοση της απόδοσης τιμής προς έναν μεγάλο εθνικιστή, που βαρύνεται με την ολοκληρωτική εξόντωση των μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.  Χαρακτηριστικές είναι οι συμπεριφορές των Ελλήνων πρωθυπουργών Γιώργου Παπανδρέου και Κώστα Καραμανλή, όταν δουλοπρεπέστατα και παρά τις μεγάλες αντιδράσεις των προσφυγικών οργανώσεων αποδέχτηκαν να τηρήσουν κατά γράμμα το διπλωματικό πρωτόκολλο, παρότι  γνώριζαν ότι υπήρχε η περίπτωση να παρακαμφθεί, όπως είχε γίνει σε άλλες περιπτώσεις επίσκεψης αρχηγών κρατών. 

Το συμπέρασμα

Η παράκαμψη του πρωτόκολλου και η μη κατάθεση στεφανιού στο Μαυσωλείο του Ατατούρκ αλλάζει οριστικά την παράδοση που επικρατούσε έως τώρα. Αποδεικνύει επίσης ότι η νέα γενιά των πολιτικών έχει πληρέστερη ιστορική γνώση και διατηρεί την πεποίθησή της ότι μπορεί να αλλάξει ακόμα και μια παράδοση που κρατά 90 και πλέον έτη.   
Kανείς επόμενος Έλληνας πρωθυπουργός δεν θα διανοηθεί να επανέλθει σε εθελόδουλες συμπεριφορές υποκλινόμενος  μπρος στα σύμβολα ενός ακραίου και αντιμειονοτικού εθνικισμού.

(*) Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ Ιστορία, μαθηματικός

Μοίρασε το άρθρο!