Πώς τα σχολεία της Σουηδίας εκπαιδεύουν παιδιά με περιβαλλοντική συνείδηση

Η 17χρονη Γκρέτα Τούνμπεργκ, που έγινε το πρόσωπο της κλιματικής αλλαγής, μπορεί να έχει προκαλέσει έκπληξη στον κόσμο, αλλά στη Σουηδία, οι νέοι εδώ και καιρό είναι υπερασπιστές του περιβάλλοντος.

Ενώ η Τούνμπεργκ άνοιξε το δρόμο στις κλιματικές συνομιλίες των Ηνωμένων Εθνών στη Μαδρίτη νωρίτερα αυτό το μήνα, οι μαθητές σε ένα δημοτικό σχολείο σε προάστιο της Στοκχόλμης δίνουν τον δικό τους αγώνα. Ειδικότερα, αφαίρεσαν τα παπούτσια τους έξω από την πόρτα προτού εισέλθουν στο κτίριο, όχι τόσο για την άνεσή τους όσο και για να μειώσουν την ανάγκη για χημικά καθαριστικά δαπέδων που βλάπτουν το περιβάλλον.

 Η φροντίδα για το περιβάλλον υπάρχει σε κάθε πτυχή της σχολικής ημέρας για τους μαθητές στο Δημοτικό Σχολείο Orminge, όπου οι φωτεινές αίθουσες διδασκαλίας κοσμούνται με παγκόσμιους χάρτες και εικόνες ζώων υπό εξεφάνιση, ενώ οι μαθητές παίρνουν το γεύμα τους σε επαναχρησιμοποιούμενα πιάτα και ποτήρια. Την ίδια στιγμή από πολύ μικρή ηλικία διδάσκονται τις επιπτώσεις του πλαστικού στους ωκεανούς.

«Έχω δύο διαφορετικά οράματα για το μέλλον του κόσμου. Είτε φαντάζομαι ότι μελλοντικά θα είναι ένας πανέμορφος κόσμος και εμείς εν τέλει καταφέραμε να σώσουμε το περιβάλλον ή απλά θα χειροτερεύσει, δεν θα μπορούμε να κάνουμε τίποτα πια και θα πεθάνουμε επειδή δεν προλάβαμε να δράσουμε τη στιγμή που έπρεπε», ανέφερε η 11χρονη Λιβ Έμφελ στο nbc. «Ελπίζω να επικρατήσει το πρώτο σενάριο αλλά δεν μπορούμε να ξέρουμε από τώρα αν δεν δράσουμε άμεσα», προσθέτει.

Τα περιβαλλοντικά θέματα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του σουηδικού προγράμματος σπουδών από το 1969 και η σχέση με τη φύση έχει εδώ και καιρό σημαντική θέση στη σουηδική κουλτούρα.

Η περιβαλλοντική συνείδηση ​​της χώρας αποδίδεται από πολλούς στο γεγονός ότι πάνω από το 80% των Σουηδών ζουν σε κοντινή απόσταση από τα 30 εθνικά πάρκα, από τα 4.000 φυσικά καταφύγια ή από πολλά άλλα φυσικά τοπία της χώρας. Η αγάπη για  πεζοπορία, κατασκήνωση και άλλες δραστηριότητες αναψυχής όχι μόνο ενθαρρύνεται, αλλά αποτελεί και νομοθετικό δικαίωμα.

 Η Τούνμπεργκ που χρίστηκε Πρόσωπο της Χρονιάς του 2019, αποτελεί το αποκορύφωμα δεκαετιών κυβερνητικής εκπαιδευτικής πολιτικής, σύμφωνα με την Κάισα Χολμ, Καθηγήτρια Κοινωνικών Επιστημών στο Σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης Vårbyskolan στη νοτιοδυτική Στοκχόλμη για παιδιά ηλικίας 10 έως 16 ετών. «Είναι εκπρόσωπος αυτής της γενιάς. Πολλά παιδιά έχουν την αίσθηση ότι πρέπει να αλλάξουν, ότι κάτι πρέπει να αλλάξει», είπε.

Τα μαθήματα σχετικά με το περιβάλλον δεν συμπιέζονται σε ένα μόνο μάθημα, αλλά εξετάζονται σε όλα τα μαθήματα, από την φυσική έως την οικιακή, και ξεκινούν από το νηπιαγωγείο. Δεδομένου του εύρους της διδασκαλίας, το ενδιαφέρον για τον περιβαλλοντισμό δεν αποτελεί έκπληξη για τους εκπαιδευτικούς, αλλά το επίπεδο δράσης των νέων.

 Ο Αγιάτ Μαχντί, 14 ετών, δήλωσε ότι ήταν υποχρεωμένη να αναλάβει δράση για την αλλαγή του κλίματος, αφού έμαθε στο σχολείο για την οικολογική κρίση στον κόσμο. Αντί να κυνηγάει τις «γρήγορες» τάσεις της μόδας, ο Μαχντί αγοράζει ρούχα μόνο όταν πραγματικά τα έχει ανάγκη και προτιμά να αγοράζει μεταχειρισμένα ρούχα ή να τα ανταλλάσσει με την ξαδέρφη της ή τη μητέρα της. Κάνει επίσης συχνά «ploggs», η νέα τάση του τζόγκινγκ που ξεκίνησε από τη Σουηδία. Την ώρα που τρέχεις, μαζεύεις και τα σκουπίδια από τον δρόμο.

Επίσης έδειξε στη μαμά της πώς να χρησιμοποιεί λιγότερο νερό όταν πλένει τα πιάτα και είναι χορτοφάγος. Ωστόσο, η μητέρα της παραμένει διστακτική σχετικά με την κατανάλωση κρέατος, πιστεύοντας ότι είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των παιδιών. «Χρειαζόμαστε όλους τους ανθρώπους να αλλάξουν, γιατί αν το κάνει μόνο ένα άτομο, τι πρόκειται να συμβεί;» είπε ο Μαχντί.

«Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε πράσινους επαναστάτες, να τους κάνουμε να σκεφτούν με συγκεκριμένο τρόπο», δήλωσε από τη μεριά του ο Johan Öhman καθηγητής εκπαίδευσης στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Örebro.

Οι μαθητές ενθαρρύνονται να σκέφτονται κριτικά, να εξετάζουν τις πολιτικές προκλήσεις που σχετίζονται με τον περιβαλλοντισμό και τη βιωσιμότητα και να επεξεργάζονται τα επιχειρήματά τους, ανέφερε ο Öhman.

Εκτός από την ενθάρρυνση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, η Σουηδία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που ίδρυσε υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος το 1967.

Ήταν επίσης μια από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που εισήγαγε φόρο άνθρακα το 1995 για καύσιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Φαίνεται ότι ήταν επιτυχία. Μέχρι το 2013, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της χώρας μειώθηκαν κατά 22% από τα επίπεδα του 1990.

Συγκριτικά, οι συνολικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξηθεί κατά 1,3% από το 1990 έως το 2017. Ωστόσο, οι πολιτικές για το κλίμα, οι οποίες συχνά απαιτούν αλλαγές στον τρόπο ζωής και το πρόσθετο κόστος, δεν αγκαλιάζονται από όλους.

Μοίρασε το άρθρο!