Προβλέποντας τους πολέμους για το νερό

Ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόβλεψη πιθανών συγκρούσεων και βίας που σχετίζονται με το νερό παγκοσμίως, έχουν αναπτύξει ερευνητές από έξι οργανισμούς. Το παγκόσμιο εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης για το νερό, την ειρήνη και την ασφάλεια (WPS) που χρηματοδοτήθηκε από την ολλανδική κυβέρνηση και παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, συνδυάζει περιβαλλοντικές μεταβλητές όπως οι βροχοπτώσεις και οι κατεστραμμένες καλλιέργειες με πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Στόχος είναι να υπάρχει η δυνατότητα να προβλέπουν τον κίνδυνο βίαιων συγκρούσεων που σχετίζονται με το νερό μέχρι και ένα χρόνο πριν.

Πρόκειται για το πρώτο εργαλείο του είδους του, που εξετάζει τα περιβαλλοντικά δεδομένα, όπως οι βροχοπτώσεις και η ξηρασία, παράλληλα με τις κοινωνικοοικονομικές μεταβλητές, έναν συνδυασμό που δεν είχαν προηγούμενα εργαλεία  που αποσκοπούσαν στην πρόβλεψη συγκρούσεων για το νερό. Διατίθεται ηλεκτρονικά για χρήση από το κοινό, αλλά αποσκοπεί περισσότερο στην ευαισθητοποίηση των πολιτικών, των πολιτών και των κομμάτων σε περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα με το νερό.

 Το εργαλείο έχει προβλέψει ήδη συγκρούσεις που ενδέχεται να συμβούν το 2020 στο Ιράκ, το Ιράν, το Μάλι, τη Νιγηρία, την Ινδία και στο Πακιστάν. Οι προγραμματιστές ισχυρίζονται ότι έχει ποσοστό επιτυχίας 86% στον εντοπισμό ζωνών σύγκρουσης στις οποίες θα μπορούσαν να υπάρχουν τουλάχιστον 10 θάνατοι. Το εργαλείο επικεντρώνεται επί του παρόντος στα hotspots σε όλη την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη νοτιοανατολική Ασία.

Η αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για νερό δημιουργεί ήδη εντάσεις – μεταξύ των κοινοτήτων, μεταξύ των γεωργών και των κατοίκων των πόλεων, μεταξύ των ανθρώπων και των κυβερνήσεων. Οι εντάσεις αναμένεται να αυξηθούν καθώς η έλλειψη νερού γίνεται πραγματικότητα για περισσότερους ανθρώπους. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μέχρι το 2050, πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι πιθανό να βιώσουν την έλλειψη νερού.

Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία από το Pacific Institute thinktank στην Καλιφόρνια δείχνουν ότι η βία που συνδέεται με το νερό έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Ειδικότερα, τα καταγεγραμμένα περιστατικά έχουν υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 10 χρόνια, σε σύγκριση με τις προηγούμενες δεκαετίες.

«Το μοντέλο μηχανικής μάθησης είναι εκπαιδευμένο να εντοπίζει τα μοντέλα που χρησιμοποιούν ιστορικά δεδομένα σχετικά με τις βίαιες συγκρούσεις και τον πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, δημογραφικό και υδάτινο κίνδυνο», δήλωσε στον Guardian ο Charles Iceland. «Αναλύει πάνω από 80 δείκτες, πηγαίνοντας πίσω μέχρι και 20 χρόνια. Στη συνέχεια, είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει όσα έχει “μάθει” για τις συσχετίσεις μεταξύ αυτών των μεταβλητών για να προβλέψει συγκρούσεις τους επόμενους 12 μήνες, δεδομένων των σημερινών συνθηκών», πρόσθεσε.

 Η Jessica Hartog, εμπειρογνώμονας στον τομέα της κλιματικής αλλαγής υπογράμμισε ότι το Ιράκ και το Μάλι είναι δύο χώρες που βρίσκονται σε κίνδυνο. Ειδικότερα, οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι αγελάδων και οι ψαράδες στο Μάλι έχουν «παγιδευτεί» καθώς τα επίπεδα νερού του ποταμού Νίγηρα έχουν μειωθεί. Την ίδια στιγμή, οι διαδηλωτές στο Ιράκ – ήδη εξοργισμένοι λόγω έλλειψης βασικών αναγκών – βγήκαν στους δρόμους πέρυσι, αφού περισσότεροι από 120.000 άνθρωποι νοσηλεύονταν επειδή ήπιαν μολυσμένο πόσιμο νερό.
 «Η έλλειψη νερού έχει επηρεάσει τόσο το Ιράκ όσο και το Μάλι, κυρίως λόγω των έργων οικονομικής ανάπτυξης που μειώνουν τα επίπεδα και τη ροή των υδάτων στα ποτάμια – μια κατάσταση που χειροτέρεψε η κλιματική αλλαγή και η αυξημένη ζήτηση λόγω της αύξησης του πληθυσμού», υπογράμμισε η Hartog.

«Στο Μάλι ανησυχούμε για τα σχέδια της κυβέρνησης και των γειτονικών χωρών για την κατασκευή φραγμάτων, την επέκταση του Office du Niger [ που επιβλέπει έργα διαχείρισης υδάτων] και σχετικών καναλιών άρδευσης, που θα επηρεάσουν περαιτέρω τη διαθεσιμότητα ύδατος στο εσωτερικό Δέλτα του Νίγηρα. Αυτό θα επηρεάσει πάνω από ένα εκατομμύριο αγρότες, κτηνοτρόφους και ψαράδες που εξαρτώνται πλήρως από το εσωτερικό Δέλτα του Νίγηρα», πρόσθεσε.

Στο Ιράκ από την άλλη, η αποτυχία αντιμετώπισης των ανησυχιών για το νερό και βελτίωσης των υδάτινων υπηρεσιών απειλεί άμεσα την εύθραυστη ειρήνη της χώρας. Αλλά και στη Συρία, η έλλειψη νερού και οι κατεστραμμένες καλλιέργειες έχουν αναγκάσει πολλούς να εγκαταλείψουν τις αγροτικές περιοχές για τις πόλεις, επιδεινώνοντας τον εμφύλιο πόλεμο, ενώ στο Ιράν, οι κάτοικοι του Khorramshahr και του Abadan διαδήλωσαν για το μολυσμένο πόσιμο νερό.

Η Susanne Schmeier, ανώτερος λέκτορας για το δίκαιο των υδάτων και τη διπλωματία στο IHE Delft, η οποία συμμετείχε επίσης στο έργο WPS, δήλωσε ότι τα προβλήματα ύδατος από μόνα τους δεν δημιουργούν σύγκρουση ή πόλεμο «αλλά μπορούν να επηρεάσουν αν συνδυαστούν με άλλους παράγοντες όπως η φτώχεια και η ανισότητα». «Όταν οι συγκρούσεις κλιμακωθούν, είναι δύσκολο να επιλυθούν και μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ασφάλεια των υδάτων, δημιουργώντας φαύλους κύκλους συγκρούσεων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η έγκαιρη δράση είναι κρίσιμη», είπε.

Η Schmeier δήλωσε ότι υπήρξαν βίαιες συγκρούσεις σε σχέση με τους υδάτινους πόρους μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων και μεταξύ των επαρχιών εντός των ίδιων χωρών. «Στη συνέχεια, η βία ασκείται από μη κρατικούς φορείς, ενδεχομένως παράνομες ομάδες ή από εκπροσώπους ορισμένων τομέων. Τέτοιες τοπικές συγκρούσεις είναι πολύ πιο δύσκολο να ελέγχονται και τείνουν να κλιμακώνονται γρήγορα».

Σημειώνεται, ότι το εργαλείο WPS αναπτύχθηκε σε συνεργασία μεταξύ του Υπουργείου Εξωτερικών της Ολλανδίας και του Deltares, της IHE Delft, της International Alert, του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών της Χάγης, του Διεθνούς Ινστιτούτου Υγροτόπων και του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πόρων.

ΜΑΡΘΑ ΚΙΣΚΙΛΑ

Μοίρασε το άρθρο!