Οι μεγάλες φωνές της Ελλάδας: ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ

Επιμέλεια: Αποστόλης Κρέτσης

«Τα μαύρα μάτια σου
όταν τα βλέπω με ζαλίζουνε
και την καρδιά μου συγκλονίζουνε
όταν τα βλέπω μου θυμίζουνε
κάποια αγάπη μου παλιά»

Με τους παραπάνω στίχους, «ντυμένους» με αιγυπτιακή μουσική, έναςμεγάλος λαϊκός τραγουδιστής κατέγραψε ρεκόρ πωλήσεων τη δεκαετία του ’80. Η πρώτη του κιθάρα ήταν μαύρη και αποτελούσε τη συντροφιά του όταν περιπλανιόταν στην Αγ. Βαρβάρα, τραγουδώντας «πονεμένα» τραγούδια. Τον ονόμασαν βασιλιά και ροκ σταρ των Ρομά.

Ο λόγος για μία από τις μεγαλύτερες λαϊκές φωνές που «ήχησαν» στην Ελλάδα, αυτή του Μανώλη Αγγελόπουλου.

Ο ίδιος, παρότι είχε ερμηνεύσει τραγούδια μεγάλων συνθετών, όπως τουΒασίλη Τσιτσάνη, του Απόστολου Καλδάρα και Θόδωρου Δερβενιώτη, υπήρξε θύμα λογοκρισίας των ΜΜΕ, καθώς είχε αποκλειστεί από την κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση, λόγω της καταγωγής του.

Τα πρώτα βήματα

Ο Μανώλης Αγγελόπουλος γεννήθηκε στις 8 Απριλίου του 1939, στην Καβάλα (ή στη Δράμα σύμφωνα με άλλες αναφορές του), ενώ πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Αθήνα, στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας. Γονείς του ήταν οι Ρομά, Ηλιακός Αγγελόπουλος και Ερασμία, ενώ είχε κι έναν μικρότερο αδερφό, τον Λευτέρη.

Η ζωή δεν ήταν εύκολη για τον Μανώλη Αγγελόπουλου και την οικογένειά του. Στα 13 του χρόνια έχασε τον πατέρα του, με αποτέλεσμα να πάρει τη ζωή στην «πλάτη» του, κάνοντας όποια δουλειά έβρισκε.

Όμως, είχε ένα σπάνιο ταλέντο, το οποίο έμελλε να τον οδηγήσει στο πάνθεον του ελληνικού πενταγράμμου. Ο μικρός Μανώλης κατάφερνε να μαγεύει τους πάντες με τη φωνή του, καθώς δεν σταματούσε ούτε λεπτό να τραγουδά. Κάποια στιγμή, ο ξάδερφός του Ανέστος Αθανασίου, ο οποίος έπαιζε μπουζούκι στην ορχήστρα του Στέλιου Καζαντζίδη, τον συστήνει σε έναν από τους μεγαλύτερους συνθέτες της εποχής, τον Θόδωρο Δερβενιώτη. Ο Δερβενιώτης, ενθουσιασμένος με τη φωνή του έφηβου Μανώλη, τον παροτρύνει να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι.Όπερ και εγένετο. Ο Μανώλης Αγγελόπουλος σε ηλικία μόλις 17 ετών(1956) τραγουδά στο Χαϊδάρι και μάλιστα στο νυχτερινό κέντρο, όπου τραγουδούσαν οι Σωτηρία Μπέλλου και Στράτος Παγιουμτζής. Εκείνη την περίοδο ηχογράφησε και το πρώτο του δισκάκι, με το τραγούδι του Τόλη Εσδρά, «Τρέξε στα τσαντίρια μάνα».

Η καθιέρωση

Το 1958, ωστόσο, ήταν το έτος που ο Μανώλης Αγγελόπουλος χάραξε τον «μονόδρομο» προς την κορυφή, με το τραγούδι του Στράτου Ατταλίδη«Μαγκάλα», το οποίο ξεπέρασε τις 100.000 πωλήσεις, χαρίζοντάς του τηνπρώτη επιτυχία. Το τραγούδι αυτό αποτέλεσε το «αντίπαλο δέος» της«Μαντουμπάλας» ενός άλλου μεγάλου βάρδου, του Στέλιου Καζαντζίδη.

Ο Μανώλης Αγγελόπουλος συνεργάστηκε στην πορεία του με τεράστιες μορφές του ελληνικού πενταγράμμου, όπως οι Μανώλης Χιώτης, Βασίλης Τσιτσάνης, Γιώργος Μητσάκης, Απόστολος Καλδάρας, Βασίλης Καραπατάκης, Αργύρης Βαμβακάρης, Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Χρήστος Κολοκοτρώνης, Νίκος Δαλέζιος, Κώστας Βίρβος κ.ά.

Τα τραγούδια του, ένα «κράμα» ελληνικής, αραβικής μουσικής και μουσικής των Ρομά, αποθεώνονται σύντομα από τους φανατικούς θαυμαστές του, οι οποίοι γίνονται ολοένα και περισσότεροι, ημέρα με την ημέρα, καθιερώνοντάς τον στον χώρο του λαϊκού τραγουδιού.

Ακολούθησαν δεκάδες εμφανίσεις σε κινηματογραφικές ταινίες, συναυλίεςστο εξωτερικό (Αμερική, Καναδάς, Αυστραλία, Δυτική Γερμανία, Βέλγιο) και ακόμη δύο στον Λυκαβηττό, στις 19 και 20 Ιουνίου του 1983, όπου έγινε το… αδιαχώρητο.

Ο έρωτας με την Άννα Βασιλείου

«Τι κάνεις εσύ μικρό με τα τιγρίσια μάτια εδώ;». Με αυτή τη φράση, οΜανώλης Αγγελόπουλος απευθύνθηκε για πρώτη φορά προς τη 14χρονηΑννούλα Βασιλείου, η οποία στις αρχές της δεκαετίας του 1960 έκανε δοκιμαστικά στη δισκογραφική εταιρεία «Columbia» για να γίνει τραγουδίστρια. Έρωτας με την πρώτη ματιά.

«Κύριε Αγγελόπουλε θέλω ένα αυτόγραφο», του απάντησε η Άννα Βασιλείου ευγενικά, με τον Αγγελόπουλο να συνεχίζει, «Θα σου δώσω αφού με περιμένεις». Μετά την ηχογράφηση, της προτείνει να τη συνοδεύσει στο σπίτι της και κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα.

Σύντομα άρχισαν να δουλεύουν μαζί στα νυχτερινά κέντρα, με τον κόσμο να τους λατρεύει. Ωστόσο, αν και αποφάσισαν να παντρευτούν, η μητέρα του Μανώλη Αγγελόπουλου, Ερασμία, στυλώνει τα «πόδια» της και δεν δίνει την ευχή της στο ερωτευμένο ζευγάρι.

«Η μητέρα του δεν με ήθελε γιατί δεν ήμουν τσιγγάνα», εξομολογήθηκε σε μια συνέντευξή της η Άννα Βασιλείου. Όμως, στην πορεία της σχέσης τους, η Άννα έμεινε έγκυος και το ζευγάρι αποφασίσει να φύγει για τον Καναδά, όπου γεννήθηκε ο πρώτος «καρπός» του ερωτά τους, ο Ηλίας. Αμέσως μετά, επέστρεψαν στην Ελλάδα, ενώ λίγο αργότερα έρχεται στη ζωή και ο δεύτερος γιος τους, ο Στάθης.

Μανώλης Αγγελόπουλος και Άννα Βασιλείου ανεβαίνουν τελικά τα σκαλιά της εκκλησίας του Αγίου Σώστη το 1996, με παρανυφάκια τα δυο τους παιδιά, ενώ λίγο αργότερα αποκτούν και τρίτο παιδί, τη Μαρία. Ωστόσο, ο γάμος τους δεν άντεξε πολύ, με αποτέλεσμα μετά από 13 χρόνια να χωρίσουν.

Η λογοκρισία από τα ΜΜΕ, η ρατσιστική αντιμετώπιση και η συναυλία στον κατάμεστο Λυκαβηττό

Αν και όλοι τραγουδούσαν τις επιτυχίες του, δεν μπορούσαν να τις ακούσουν στο ραδιόφωνο. Ο Μανώλης Αγγελόπουλος γνώρισε τι σημαίνει λογοκρισία από τα ΜΜΕ, εξαιτίας της καταγωγής του, καθώς ήταν αποκλεισμένος από την κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση.

Ο Μανώλης Αγγελόπουλος στα πρώτα βήματα της καριέρας του δεν έγινε γνωστός με το επώνυμό του, παρά με το «παρατσούκλι» του, «ο τσιγγάνος». Όμως, ο μεγάλος βάρδος, πάντοτε υπερήφανος για την καταγωγή του, δεν πτοήθηκε από τον συντηρητισμό και πρόβαλλε τις ρίζες του, ερμηνεύοντας τραγούδια με τίτλους, όπως «Τσιγγάνος θα πεθάνω».

Στο ρεπερτόριό του έβαλαν τη «σφραγίδα» τους μεγάλοι συνθέτες, κάτι που όμως δεν έκανε τα «αυτιά» των διοικούντων των ΜΜΕ της εποχής να «ιδρώσουν». Ο Μανώλης Αγγελόπουλος, όμως, ποτέ δεν ζήτησε μία «χάρη» και δεν παραπονέθηκε δημοσίως.

«Εισηγήθηκα και είπα ‘ΣΤΟΠ’. Δεν είναι δυνατόν να κάνουμε αυτή την παραχώρηση και να παίζουν ινδορεμπέτικα, ινδικοαραβικά ρεμπέτικα, τα οποία όχι μόνο δεν πρέσβευαν μια μουσική ρύπανση και διάβρωναν ηχητικά το αισθητικό όλου του έθνους, αλλά ακολουθούσε τον ήχο και ο λόγος». Αυτό είχε χαρακτηριστικά δηλώσει στην εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου» ο Γιώργος Στεφανάκης (υπήρξε αναπληρωτής γενικός διευθυντής της ΕΡΤ το 1979), υποστηρίζοντας πως δεν «έκοψε» τον Αγγελόπουλο, αλλά το είδος της μουσικής που εκπροσωπούσε.

Οι φίλοι και οι θαυμαστές του Μανώλη Αγγελόπουλου έκαναν λόγο γιακαθαρά ρατσιστική συμπεριφορά του κρατικού ιδρύματος έναντι του μεγάλου καλλιτέχνη, κάτι που ωστόσο δεν παραδέχεται ο Γιώργος Στεφανάκος.

Τη δεκαετία του ’80, όμως ο δικηγόρος Βασίλης Καπερνάρος, στέλνειεξώδικη επιστολή προς την ΕΡΤ, η οποία εξέφραζε την πικρία του Μανώλη Αγγελόπουλου για την άνιση αντιμετώπιση. Μετά την εν λόγω επιστολή, οΝάσος Αθανασίου, η Σεμίνα Διγενή και ο Γιώργος Παπαδάκης κάλεσαν στην εκπομπή τους τον μεγάλο βάρδο.

Όμως, μια συναυλία «σταθμός» του Μανώλη Αγγελόπουλου στονΛυκαβηττό, με χιλιάδες θεατές να τον αποθεώνουν, δέχθηκε τα πυρά ορισμένων ΜΜΕ, τα οποία με ρατσιστικές αναφορές επιτέθηκαν τόσο στον καλλιτέχνη, όσο και στον κόσμο που παραβρέθηκε εκεί (μεταξύ των οποίων και ο Διονύσης Σαββόπουλος). Στην εκδήλωση συμμετείχαν οιΧάρις Αλεξίου και Δημήτρης Μητροπάνος, ενώ τον Μανώλη Αγγελόπουλο παρουσίασε ο Αντώνης Καφετζόπουλος.

«Τουρκόγυφτοι» και «τσιφτετελιστές», ήταν μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησαν δημοσιογράφοι, αλλά και ορισμένοι άνθρωποι του πνεύματος για τον κόσμο που παρακολούθησε τη συναυλία, στο πλαίσιο μιας άνευ προηγουμένου συντεταγμένης επίθεσης κατά του Μανώλη Αγγελόπουλου.

Στις επιθέσεις, για ακόμη μια φορά, ο Μανώλης Αγγελόπουλος απάντησε με τη σιωπή του, χωρίς ποτέ να απαρνηθεί την καταγωγή του.

Το αστέρι «έσβησε» νωρίς

Ο Μανώλης Αγγελόπουλος, όμως, «έσβησε» αρκετά νωρίς. Στις 14 Ιανουαρίου του 1989 υποβλήθηκε σε επέμβαση καρδιάς (τριπλό μπάι-πας) σε νοσοκομείο του Λονδίνου. Ωστόσο, μετά την επέμβαση η υγεία του παρουσίασε επιπλοκές με τραγικό αποτέλεσμα τον θάνατό του, ενάμιση μήνα μετά, στις 2 Απριλίου, μόλις μια εβδομάδα πριν συμπληρώσει τα 50 του χρόνια. Ήταν παντρεμένος με την τραγουδίστρια Κωνσταντίνα.

Τέσσερις ημέρες μετά, στις 6 Απριλίου του 1989 έγινε η κηδεία του στην εκκλησία της Αγίας Ελεούσας στην Αγία Βαρβάρα. Η τεράστια αγάπηπου δέχθηκε ο Μανώλης Αγγελόπουλος από τον κόσμο, την ημέρα εκείνη έγινε ατελείωτος θρήνος για τον πρόωρο χαμό του. Στην κηδεία του βρέθηκαν περισσότεροι από εκατό χιλιάδες άνθρωποι για να πουν το τελευταίο «αντίο» στην τεράστια μορφή του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού. Τελευταία του επιθυμία ήταν να «φύγει» όπως ακριβώς «ήρθε». Έτσι, στο Γ΄ νεκροταφείο της Αθήνας του είπαν «αντίο» μουσικά, ο Λευτέρης Ζέρβας (βιολί) και ο Βασίλης Σαλέας (κλαρίνο).

Το όνομα του Μανώλη Αγγελόπουλου είχε πια γραφεί με χρυσά γράμματαστο βιβλίο της Ιστορίας του ελληνικού πενταγράμμου.

«Μέσα στα μάτια σου
κοιτάζω κείνη που αγαπούσα μέχρι χτες
εκείνη που άνοιξε στα στήθια μου πληγές
τα μαύρα μάτια σου μ’ ανάβουν πυρκαγιές»

Ελάχιστες από τις διαχρονικές επιτυχίες που τραγούδησε

Τα μαύρα μάτια σου

Στίχοι: Μάρω Μπιζάνη
Μουσική: Μανώλης Αγγελόπουλος

Φεγγάρι χλωμό

Στίχοι: Δημήτρης Γκούτης
Μουσική: Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Όταν χορεύεις μάτια μου

Στίχοι: Λευτέρης Χαψιάδης
Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος

Μολυβιά

Στίχοι: Ανδρέας Σπυρόπουλος
Μουσική: Λευτέρης Ζέρβας

Τη βαρέθηκε η ψυχή μου

Στίχοι: Ανδρέας Σπυρόπουλος
Μουσική: Αντώνης Βαρδής

Ο πρόσφυγας

Στίχοι: Μάρω Μπιζάνη
Μουσική: Νάκης Πετρίδης

Όσο αξίζεις εσύ

Στίχοι: Απόστολος Καλδάρας
Μουσική: Απόστολος Καλδάρας

Όση γλύκα έχουνε τα χείλη σου

Στίχοι: Απόστολος Καλδάρας
Μουσική: Απόστολος Καλδάρας

Ρίχ΄ τε στο γυαλί φαρμάκι

Στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου
Μουσική: Απόστολος Καλδάρας

Σ΄ αναζητώ

Στίχοι: Λάκης Τσώλης
Μουσική: Ηλίας Αγγελόπουλος

Ανέβα στο τραπέζι μου

Στίχοι: Κώστας Βίρβος
Μουσική: Μπάμπης Μπακάλης

Έλληνας είμαι

Στίχοι: Λευτέρης Χαψιάδης
Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος

Η μάνα η Τούρκα (Μόναχο 74)

Στίχοι: Κώστας Μαλκότσης
Μουσική: Δημήτρης Μηλιός

Ο τσιγγάνος

Στίχοι: Γιώργος Μητσάκης
Μουσική: Γιώργος Μητσάκης

Φέρτε μου να πιω

Στίχοι: Μανώλης Αγγελόπουλος
Μουσική: Μανώλης Αγγελόπουλος

Τα πλούτη δεν τα ζήλεψα

Στίχοι: Ηρακλής Παπασιδέρης
Μουσική: Μανώλης Αγγελόπουλος

Τηλεοπτικά αφιερώματα

Πηγές: Μηχανή του Χρόνου, stixoi.info, wikipedia, sansimera.gr

 125  0

Μοίρασε το άρθρο!