Η τραγουδίστρια που δεν ήθελε να γίνει τραγουδίστρια. Το κορίτσι που ξεκίνησε σαν μέλος μίας ρεμπέτικης κομπανίας και έφτασε να γίνει μία από τις σπουδαιότερες σύγχρονες τραγουδίστριες της Ελλάδας.

Η Ελευθερία Αρβανιτάκη είναι εκείνη που χάρισε στο κοινό (ελληνικό και ξένο) τραγούδια που έχουν όχι απλώς χιλιοτραγουδηθεί, αλλά έχουν γίνει σύνθημα, έχουν παραλλαχθεί, έχουν στιγματίσει συναισθήματα και στιγμές.

Και ποιος δεν φόρεσε «Το κόκκινο φουστάνι», ποιος δεν δήλωσε ότι «Είμαι ερωτευμένος με τα μάτια σου», ποιος δεν ξεβιδώθηκε στον χορό φωνάζοντας «Δυνατά δυνατά», ποιος δεν «έλιωσε» από «Της καληνύχτας τα φιλιά» και ποιος δεν ορκίστηκε «Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου, να πέσω να πεθάνω».

Φανατικοί υποστηρικτές της και μη, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι σε κάποια φάση της ζωής του δεν τραγούδησε αυτούς τους στίχους, δεν χόρεψε σε αυτούς τους ρυθμούς, ρυθμούς εξαιρετικών συνθετών, όπως οΜίμης Πλέσσας, ο Χρήστος Νικολόπουλος, ο Νίκος Ξυδάκης, ο Σταμάτης Σπανουδάκης, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο Σταμάτης Κραουνάκης.

Το altsantiri.gr συνεχίζοντας το αφιέρωμά του στις μεγάλες φωνές της Ελλάδας, ξετυλίγει το νήμα της ζωής μίας εκ των σημαντικότερων γυναικών καλλιτεχνών στο σύγχρονο ελληνικό τραγούδι, με την πεποίθηση και τη βεβαιότητα πως το όνειρό της, όπως το έχει εκφράσει η ίδια (και όπως θα διαβάσετε στη συνέχεια), έχει σίγουρα υλοποιηθεί.

Το ξεκίνημα σαν λογίστρια και πώς οι διακοπές στη Σκόπελο άλλαξαν τη ζωή της

Η πορεία της στο τραγούδι ξεκινά κυριολεκτικά… από σπόντα. Ενώ ετοιμάζεται να φύγει για σπουδές στην Ιταλία, μη καταφέρνοντας να μπει στη Νομική και δουλεύοντας παράλληλα σαν λογίστρια, πηγαίνει το καλοκαίρι του ’79 στη Σκόπελο για διακοπές, όπου γνωρίζει τα παιδιά της «Οπισθοδρομικής Κομπανίας» που μέχρι τότε είχαν την μπάντα αλλά όχι το όνομα. Κι αυτοί επίσης για διακοπές.

Το «ψηστήρι» γίνεται και της ζητούν να ενταχθεί στο συγκρότημα, κάτι που γίνεται άμεσα, αφού τον χειμώνα του ’80 ξεκινά να εμφανίζεται σε κέντρα, όπου συνεργάζεται με σημαντικούς συνθέτες όπως ο Νίκος Μαμαγκάκης, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Βαγγέλης Γερμανός, ο Νίκος Ξυδάκης, ο Νίκος Πορτοκάλογλου κ.ά.

«Έγιναν πολύ απλά και πολύ τυχαία τα πράγματα. Δεν έγιναν… θέλω να πω,δεν ήταν ο στόχος μου να γίνω τραγουδίστρια, ούτε το όνειρό μου να γίνω τραγουδίστρια», έχει πει για την περίοδο εκείνη η Αρβανιτάκη.

Τα τυχαία πράγματα όμως συνεχίστηκαν, αυτή τη φορά με την εμφάνιση στη δισκογραφία και συγκεκριμένα τη συμμετοχή στον δίσκο του Βαγγέλη Γερμανού το 1981, με τον τίτλο «Τα Μπαράκια». Η συμμετοχή σε δίσκους άλλων καλλιτεχνών συνεχίζεται, για να έρθει το 1984, και να κυκλοφορήσει την πρώτη της προσωπική δουλειά με τίτλο «Ελευθερία Αρβανιτάκη», όπου ερμηνεύει παλιά τραγούδια του Τσιτσάνη, του Καλδάρα, του Χιώτη, του Χρυσίνη και άλλων.

Παράλληλα, κυκλοφορεί και ο τρίτος δίσκος της Οπισθοδρομικής Κομπανίας με τίτλο «Στη μέση της κομπανίας». Την ίδια χρονιά συμμετέχει στο δίσκο του Διονύση Σαββόπουλου με τίτλο «Τραπεζάκια Έξω».

Η διάλυση της «Κομπανίας» και η σόλο καριέρα

Η πορεία του συγκροτήματος όμως δεν έμελλε να μακροημερεύσει, αφού το 1985 διαλύεται, γεγονός που δίνει στην Ελευθερία την απαραίτητη ώθηση για να ξεκινήσει την προσωπική της διαδρομή στο ελληνικό τραγούδι.

Συμμετέχει στο δίσκο του Σταύρου Λογαρίδη «Με τα Φεγγάρια Χάνομαι», ενώ την ίδια χρονιά γνωρίζεται με το συνθέτη Νίκο Ξυδάκη και συμμετέχει στο soundtrack της ταινίας «Μανία» του Γιώργου Πανουσόπουλου, σε μουσική του Νίκου Ξυδάκη και στίχους του Κώστα Γουδή.

Από το σημείο εκείνο κι έπειτα, η μία επιτυχία έρχεται μετά την άλλη, αφού η γνωριμία της με σπουδαίους ανθρώπους της μουσικής, όπως οΣταμάτης Σπανουδάκης, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Σταμάτης Κραουνάκηςκαι η Λίνα Νικολακοπούλου αλλά και ο «τεράστιος» Μάνος Χατζηδάκις, ανοίγουν τον δρόμο… με ροδοπέταλα.

Ο δίσκος «Κοντραμπάντο», που θεωρείται ορόσημο για το ελληνικό τραγούδι, έδωσε το υπέροχο «Έφυγες Νωρίς», ενώ την ίδια χρονιά (1986) η συνεργασία της με τον Σταύρο Κουγιουμτζή στον δίσκο «Τρελοί και Άγγελοι», προσφέρει στο κοινό το περίφημο «Κόκκινο Φουστάνι». 

Έναν χρόνο μετά, το 1987 μαζί με το συνθέτη Νίκο Ξυδάκη ερμηνεύουν τα τραγούδια του δίσκου «Κοντά στη Δόξα μια Στιγμή», σε μουσική και ενορχήστρωση του συνθέτη και στίχους των Θοδωρή Γκόνη και Εμμανουήλ Ζάχου, καθώς και σε ποίηση του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Η συνεργασία με το Νίκο Ξυδάκη θα συνεχιστεί και θα αποφέρει αξιόλογους καρπούς («Τένεδος», «Το μέλι των γκρεμών», «Ακρωτήριον Ταίναρον»).

Συμμετέχει στο δίσκο του Διονύση Σαββόπουλου«Ζήτω το Ελληνικό Τραγούδι», που ακολούθησε την ομότιτλη εκπομπή του Σαββόπουλου στην κρατική τηλεόραση και ηχογραφήθηκε στο ύφος της εκπομπής.

Παρουσιάζει και δισκογραφεί μαζί με τους Άλκηστη Πρωτοψάλτη και Κώστα Γανωτή το πρόγραμμα «Λεωφόρος Α» των Ανδρέα Βουτσινά, Λίνας Νικολακοπούλου και Σταμάτη Κραουνάκη.

Ελευθερία η… τηλεοπτική

Και ενώ η δισκογραφία «τρέχει», έρχεται η ώρα και του μικρού κουτιού. Το 1991 κυκλοφορεί το soundtrack «Αναστασία» από την ομώνυμη σειρά του MEGA, σε μουσική και ενορχήστρωση του Δημήτρη Παπαδημητρίου, στο οποίο η Ελευθερία ερμηνεύει τα τρία τραγούδια του δίσκου σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου.

Η καλή συνεργασία με τη Λίνα Νικολακοπούλου συνεχίζει να φέρνει καρπούς, αφού δύο χρόνια μετά, το 1993 κυκλοφορεί ο σημαντικότερος ίσως δίσκος της Αρβανιτάκη, το «Μένω Εκτός». 

Στον δίσκο μουσική γράφουν οι συνθέτες Χρήστος Νικολόπουλος, Γιώργος Ζήκας, Αντώνης Μιτζέλος, Νίκος Ξυδάκης και Άρα Ντίντζιαν και στίχους η Λίνα Νικολακοπούλου, ο Θοδωρής Γκόνης και ο Γιώργος Ζήκας, με την ενορχήστρωση να γίνεται από τον Νίκος Αντύπας, ενώ στην παραγωγή συνεργάζονται η Ελευθερία και η Λίνα.

Η συνεύρεσή της με τον αμερικανο-αρμένιο συνθέτηΆρα Ντίντζιαν (και τη «σταθερή» Νικολακοπούλου στους στίχους) δημιουργεί τον δίσκο «Τα Κορμιά και Τα Μαχαίρια», δίσκος που ξεχώρισε για το ομώνυμό του τραγούδι, ενώ λόγω της μεγάλης απήχησης που κέρδισε, επανακυκλοφόρησε το Πάσχα του 1995 σε διπλό CD με το δεύτερο να είναι το CD single «Zωντανά στους Bράχους».

Τη χρονιά αυτή, πέρα των συνεργασιών της με σπουδαίους μουσικοσυνθέτες, εξίσου σπουδαία είναι και η συνάντησή της με ανερχόμενους τότε, όπως και η ίδια, τραγουδιστές, όπως με τον ΑλκίνοοΙωαννίδη και τον Γιάννη Κότσιρα.

Και ύστερα ήρθε το πρώτο πλατινένιο και το εξωτερικό

Το καλοκαίρι του 1995 κάνει την πρώτη της μεγάλη περιοδεία σε Ελλάδα και Κύπρο μαζί με τους Ντιντζιάν και Άρτο Τουντσμπογιατζιγιάν, καθώς και με τους Ιωαννίδη και Κότσιρα. Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί και το CD Single «Ζωντανά στους Βράχους – Καλοκαίρι ’95» με τη συμμετοχή των δύο Αρμένιων μουσικών, single το οποίο γίνεται το πρώτο πλατινένιο στην Ελλάδα.

Αφού έχει αποκτήσει μία ευρεία γκάμα τραγουδιών, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν αγαπηθεί σε τρομερό βαθμό από το κοινό, έρχεται η ώρα του εξωτερικού. Το καλοκαίρι του 1996 περιοδεύει σε Ελλάδα, Ευρώπη, Αυστραλία και Αμερική μαζί με τους Γιάννη Κότσιρα και Μιχάλη Παπαζήση, ενώ την επόμενη χρονιά έρχεται άλλο ένα τραγούδι σταθμός στην πορεία της, «Το Μηδέν».

Μπορεί το τραγούδι αυτό να γράφτηκε σε στίχους Λάκη Λαζόπουλου και μουσική Θάνου Μικρούτσικου για την θεατρική παράσταση «Η Κυριακή των Παπουτσιών», η αναγνώριση ωστόσο που πήρε ήταν πολλαπλάσια, καθώς πρόκειται για ένα τραγούδι – σήμα κατατεθέν της Αρβανιτάκη.

Τον Νοέμβριο φιλοξενείται στοεξώφυλλο του αγγλικού περιοδικού Folk Roots, του πλέον γνωστού περιοδικού για την παγκόσμια ethnic και folk μουσική σκηνή. Είναι η πρώτη Ελληνίδα τραγουδίστρια που γίνεται εξώφυλλο στο περιοδικό, ενώ στη θεματολογία του περιοδικού συμπεριλαμβάνεταιτετρασέλιδο άρθρο για την ελληνίδα ερμηνεύτρια.

Το 1998 η Ελευθερία και οι συνεργάτες της παρουσιάζουν στο «Σταυρό του Νότου» στην Αθήνα και στον «Μύλο» στη Θεσσαλονίκη τραγούδια – «Εκτός Προγράμματος», τραγούδια, δηλαδή, τουπαρασκηνίου και των ιδιωτικών στιγμών μιας οικογένειας που περιόδευε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα μέσα σε πούλμαν, καράβια, τραίνα, αεροπλάνα. Το πρόγραμμα ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε σε διπλό CD με τίτλο «Εκτός Προγράμματος» σε ενορχήστρωση Σωτήρη Λεμονίδη.

Την ίδια χρονιά μαζί με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου υπογράφει την παραγωγή του δίσκου των πρωτοεμφανιζόμενων Αδερφών Μάκρα με τίτλο «Φωνές Μυστικές». Κυκλοφορεί επίσης ο δίσκος «Χορός με τη Σκιά μου» της Δήμητρας Γαλάνη σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι, όπου συμπεριλαμβάνεται το ντουέτο της με τη Δήμητρα Γαλάνη στο τραγούδι «Λιανοτράγουδα» από ζωντανή ηχογράφηση στο Σείριο το 1988.

Εντυπωσιακή η διεθνής αναγνώριση

Παράλληλα εμφανίζεται σε τρεις διοργανώσεις του φεστιβάλ WOMAD, του μεγαλύτερου ethnic φεστιβάλ στον κόσμο που εμπνεύστηκε ο Πίτερ Γκάμπριελ: στο Redding της Αγγλίας τον Ιούλιο, στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας τον Σεπτέμβριο και στο Las Palmas των Καναρίων Νήσων τον Νοέμβριο.

Στη διεθνή της παρουσία συγκαταλέγονται και οι εμφανίσεις της στοΔιεθνές Φεστιβάλ της Ιερουσαλήμ τον Μάιο, αλλά και στο ethnic φεστιβάλSFINKS στο Βέλγιο. Τέλος, το Δεκέμβριο δίνει δύο συναυλίες στο θέατροQueen Elisabeth Hall στο Λονδίνο.

Τα τραγούδια της Ελευθερίας ταξιδεύουν ανά τον κόσμο με το CD«Eleftheria Arvanitaki – The Very Best of 1989-1998» που κυκλοφορεί ως πρόταση της ιστορικής εταιρείας jazz VERVE και με την ετικέτα της Emarcy.

H Ελευθερία γίνεται η πρώτη ελληνίδα ερμηνεύτρια που προτείνει στο διεθνές κοινό η VERVE, η οποία έχει στον κατάλογό της ηχογραφήσεις σημαντικών ethnic και jazz καλλιτεχνών ανά τον κόσμο, όπως οι Dizzy Gillespie, Ella Fitzgerald, Louis Armstrong, Mercedes Sosa, Night Ark.

Μοίρασε το άρθρο!