04/07/2016
Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, ηθοποιός σπουδαία, με πολυετή θητεία στο αρχαίο δράμα, φορά το κοστούμι της Κλυταιμνήστρας στην, κατά Γιάννη Χουβαρδά, «Ορέστεια», μια παράσταση για τις απαρχές και το μέλλον της ανθρώπινης βίας, που παρουσιάζεται στις 8 και 9 Ιουλίου στην Επίδαυρο και στη συνέχεια σε περιοδεία ανά την Ελλάδα.
Με όλες τις δυναμικές της ατομικής, οικογενειακής, πολιτικής και κοινωνικής βίας, οι ήρωες του Αισχύλου αφηγούνται τον κύκλο αίματος μιας οικογένειας ως τον ιστορικό κύκλο ενός έθνους που πρέπει να θυσιάσει τα παιδιά του προκειμένου να ξαναγεννηθεί.
Ο στυγερός και αιματηρός κύκλος των Ατρειδών μπορεί να αντέξει σε ένα «μουδιασμένο», όπως δείχνουν τα γεγονότα, καλοκαίρι;
Τα ωραία είναι και δύσκολα! Ο σκηνοθέτης μας, Γιάννης Χουβαρδάς, ήταν τολμηρός στη διασκευή του έργου. Κράτησε τον πυρήνα, την ουσία του κειμένου, την ποίηση κι όλο το νόημά του. Διηγείται την ιστορία, με την ποίηση του λόγου, δημιουργεί όλες αυτές τις φοβερές ατμόσφαιρες, περιορίζοντας τη διάρκειά του σε, περίπου, δυόμισι ώρες. Μια σφιχτή ομάδα δώδεκα ηθοποιών μοιράζεται όλους τους ρόλους της τριλογίας -συμπεριλαμβανομένου του Χορού- και στα τρία έργα, δημιουργώντας και σχέσεις που βρίσκονται κάτω από τις γραμμές.
Μέσα από την Κλυταιμνήστρα της «Ορέστειας» παρακολουθείτε την πλήρη διαδρομή της ηρωίδας. Θα της δίνατε άφεση αμαρτιών για τις πράξεις της;
Αναγνωρίζω τα κίνητρά της, αλλά δεν δικαιολογώ την πράξη της. Δεν μπορεί να υπάρχει αυτοδικία. Η έννοια της δικαιοσύνης είναι κάτι ανώτερο, όσο κι αν είχε τους λόγους της και τα δίκια της για να δράσει όπως έδρασε. Ναι, είναι μια μητέρα που υπέστη κάτι αδιανόητο: ο σύζυγός της έσφαξε την ίδια τους την κόρη στον βωμό μιας ανάγκης, της ηγεσίας σε μια εκστρατεία αλλά και της προσωπικής του φιλοδοξίας. Ζει με το βάρος αυτής της απώλειας και μέσα της καταστρώνει το αιματηρό σχέδιο της εκδίκησης, ανοίγοντας έναν καινούργιο φαύλο κύκλο αίματος. Μόνο μέσα από τη θέσπιση του δικαστηρίου, του Αρείου Πάγου δηλαδή, μόνο μέσα από το κράτος του δικαίου και τη χρήση του ορθού λόγου θα σταματήσει ο πανάρχαιος νόμος της εκδίκησης λέει, ορθά, ο Αισχύλος.
Ο χρόνος του μύθου στην παράστασή σας μετατοπίζεται στο ’40, στην εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου. Πώς γίνεται η σύνδεση; Θεωρείτε ότι μια τέτοια αντιστοιχία θα λειτουργήσει στον θεατή;
Το έργο διαδραματίζεται σε μια εμπόλεμη κατάσταση. Η πιο κοντινή εμπόλεμη εμπειρία για την Ελλάδα είναι ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αυτό δημιουργεί γνώριμο κλίμα, κλίμα συγκίνησης. Κι έχει και μια βαθιά ελληνικότητα που αγγίζει το κοινό και το κάνει να κατανοήσει την κατάσταση. Παράλληλα, μεταφορικά μιλώντας, σε μια αντίστοιχη κατάσταση βρισκόμαστε. Απλώς δεν υπάρχει η κυριολεξία του πράγματος.
Εχετε κλείσει μία εικοσαετία επιτυχημένης και γόνιμης παρουσίας στην τραγωδία. Από την «Αντιγόνη» του 1995 έως την Κλυταιμνήστρα του 2016, τι σας έχει προσφέρει η ενασχόλησή σας με το αρχαίο δράμα;
Είναι μεγάλη τιμή για τον ηθοποιό να του εμπιστεύονται τέτοιου είδους ρόλους και σπουδαία ευκαιρία για να έρθει σε επαφή με τα μεγάλα αυτά κείμενα που διαχειρίζονται τις έννοιες της ηθικής, της δικαιοσύνης, του λόγου, της θεότητας, όλα τα μεγάλα θέματα που διέπουν τη ζωή και τον θάνατο, τη μεγάλη ποίηση. Πρόκειται για έργα τεράστια και σύνθετα που όσες φορές και να τα παίξεις και με διαφορετικές κάθε φορά αναγνώσεις, πάντοτε αισθάνεσαι ότι ανακαλύπτεις μόνο ένα μέρος τους.
Δεν έχετε παίξει ποτέ Αριστοφάνη. Δεν έτυχε ή δεν σας αρέσει;
Δεν έχει τύχει. Μια – δυο φορές μου είχε προταθεί η «Λυσιστράτη», αλλά είχα ήδη δεσμευτεί για κάτι άλλο. Και η σκέψη ακόμη με είχε βάλει σε προβληματισμό. Δεν ξέρω εάν είμαι κατάλληλη γι’ αυτό το είδος, δεν ξέρω εάν θα μπορούσα να ερμηνεύσω έναν τέτοιο ρόλο. Η υποκριτική ιδιοσυγκρασία μου είναι καθαρά δραματική. Από την άλλη, εξαρτάται και από την ανάγνωση του σκηνοθέτη. Πλέον αυτοί οι ρόλοι, και μέσα από την πικρία της εποχής, αποδίδονται και με ένα στοιχείο δραματικό. Οπότε ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον… ποιος ξέρει; Τίποτε δεν αποκλείεται.
Αισθάνεστε πικρία για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας;
Πικρία, οργή, αγανάκτηση, σβήσιμο των ελπίδων. Γιατί, κάποια στιγμή, είχαν αναπτερωθεί οι ελπίδες μας. Δυστυχώς στη διαδρομή διαψεύστηκαν. Και εξακολουθούμε να είμαστε στο ίδιο, εάν όχι σε χειρότερο σημείο. Είναι φυσικό να υπάρχει αυτό το σκοτάδι. Οι πολίτες βρισκόμαστε σε πολιτικό αναβρασμό και σε χάος.
Από πού αντλείτε δύναμη;
Ο καθένας προσπαθεί να πιαστεί απ’ όπου μπορεί. Αυτό είναι το μάθημα που έχουμε πάρει τα τελευταία χρόνια. Εχω την ευλογία να κάνω μια δουλειά την οποία υπεραγαπώ και μου δίνει μεγάλες χαρές. Είναι αυτός ο χώρος της ποίησης, της μαγείας, του πολιτισμού που μου ανοίγεται καθημερινά, οι συνεργασίες με υπέροχους ανθρώπους που με κάνουν να νιώθω ότι βρίσκομαι σε ένα πιο υγιές περιβάλλον σε σχέση με την τρέλα που επικρατεί έξω. Από την άλλη υπάρχει η καλή προσωπική ζωή, οι άνθρωποι του στενού περιβάλλοντός μου, οι φίλοι, η οικογένειά μου, που με στηρίζουν. Τέλος, η προσπάθεια να είμαστε χρήσιμοι ως καλλιτέχνες στο κοινωνικό σύνολο που υποφέρει, η παρηγοριά που δίνει η τέχνη ώστε να μπορέσουν οι άνθρωποι να κρατηθούν από κάτι, να δουν φως και να ελπίσουν, είναι τεράστια ανταμοιβή.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali@pegasus.gr
