Η απελευθέρωση της Εφέσου: Γράφει ο Διοικητής του ΑΤ Ωραιοκάστρου Παύλος Παπαδόπουλος

Η απελευθέρωση της Εφέσου από τη μακεδονική πολεμική μηχανή (335π.Χ.). Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος
Ανέκαθεν η Έφεσος υπήρξε η κορυφαία ιωνική πόλη. Ο Αλέξανδρος μετά τη σαρωτική νίκη στο Γρανικό ποταμό, και την κατατρόπωση του περσικού, στρατού κινήθηκε άμεσα για την κατάληψη της πόλης.

Η κατάληψη.
Η πόλη καταλήφθηκε αμαχητί. Η φρουρά της πόλης που αποτελούνταν από μισθοφόρους επιβιβάστηκε στις περσικές τριήρεις, και διέφυγε με το άκουσμα και μόνο της προσέγγισης του μακεδονικού στρατού από τη θάλασσα.
Ο ισχυρότατος περσικός στόλος (400 πλοία), στον οποίο έλπιζε η φρουρά για βοήθεια, δεν πρόλαβε να φτάσει στην πόλη καθώς ο ναύαρχος του Μακεδονικού στόλου, ο Νικάνωρ, πρόφτασε και απέκλεισε την Έφεσο με 160 πλοία από ξηρά και θάλασσα. Μάλιστα ο Νικάνωρ εκλιπαρούσε τον Αλέξανδρο, μόλις μπήκε στην ιστορική πόλη, να τον αφήσει να επιτεθεί άμεσα στον περσικό στόλο. Ο Αλέξανδρος όμως απέρριψε ασυζητητί την πρόταση του παρορμητικού ναυάρχου. Τη θεώρησε καθαρή αυτοκτονία. Σίγουρα ο βασιλιάς είχε δίκιο, σε περίπτωση επίθεσης του ημέτερου στόλου στον αντίστοιχο περσικό το πιθανότερο θα ήταν ο άπειρος ελληνικός στόλος να συντριβεί από τους έμπειρους, εκείνη την εποχή, πέρσες θαλασσόλυκους. Σύμφωνα μάλιστα με την παράδοση, ένας αετός ήρθε και κάθισε στην ξηρά, γεγονός που ερμηνεύτηκε από τους μάντεις ότι η νίκη θα επιτευχθεί στην ξηρά.
Μαζί με τους έντρομους μισθοφόρους διέφυγε και ο Αμύντας ο Μακεδόνας, ο οποίος είχε καταφύγει στην περσική αυλή από τη Μακεδονία μετά τη δολοφονία του Φιλίππου, για να γλιτώσει από τον Αλέξανδρο. Αυτόν τον τυχοδιώκτη οι Πέρσες θα προόριζαν για διάδοχο του Αλέξανδρου, σε περίπτωση που ο μακεδονικός στρατός θα ηττάτο οριστικά. Ο Αμύντας βρίσκονταν τυχαία στην πόλη.

Μεταπολίτευση και έκτροπα.
Μετά την απελευθέρωση της πόλης ο Αλέξανδρος έφερε στα πράγματα τους Δημοκρατικούς. Σε όλες τις πόλεις της Μικράς Ασίας ο μακεδόνας βασιλιάς ζήτησε να καταργηθούν οι Ολιγαρχίες και να επαναφερθούν οι Δημοκρατίες. Μαζί με τις πολιτειακές αλλαγές θα επανέρχονταν και όλοι οι δημοκρατικοί εξόριστοι. Έτσι αποκαταστάθηκε μια Δημοκρατία στην οποία δέσποζαν οι οπαδοί της Μακεδονίας.
Η πολιτειακή αλλαγή έδωσε αφορμή να αρχίσουν αντεκδικήσεις στην πόλη, παρουσία μάλιστα του μακεδονικού στρατού. Στόχος των Δημοκρατικών ήταν όσοι είχαν συνεργαστεί με τον τύραννο Σήφακα που ήταν επιλογή των Περσών. Επιπρόσθετα στο στόχαστρο μπήκαν και όσοι συνεργάστηκαν με το Μέμνονα, τον ικανότατο και δαιμόνιο Έλληνα στρατηγό, και επικεφαλή των μισθοφόρων του περσικού στρατού Μέμνονα. Ο δημοκρατικός όχλος μετά τη μεταπολίτευση, άρχισε να λιθοβολεί ανηλεώς τους ολιγαρχικούς.
Μετά τη φυγή της περσικής φρουράς οι Ολιγαρχικοί έμειναν ανυπεράσπιστοι και κατέφυγαν ως ικέτιδες, στο νέο ναό της Αρτέμιδας. Μεταξύ των ικετών ήταν ο ίδιος ο Σήφακας και ο γιος του. Ο όχλος βεβήλωσε το ναό, φόνευσε το Σήφακα, το γιο του και πολλούς άλλους προσκείμενους στους Πέρσες.
Ο Αλέξανδρος μπροστά σε αυτήν την κατάσταση και στην προοπτική γενικής σφαγής των Ολιγαρχικών, ψύχραιμα, διέταξε να σταματήσουν οι αντεκδικήσεις. Ζήτησε άμεσα να σταματήσουν οι δολοφονίες καθώς διέβλεπε φόνους αθώων Εφέσιων. Επιπλέον δεν ήθελε σε καμιά περίπτωση να διαδοθεί στην κυρίως Ελλάδα η φήμη ότι διώκονταν Ολιγαρχικοί γιατί σ’ αυτούς στήριζε την κυριαρχία του ο Αντίπατρος, τον οποίο είχε αφήσει έπαρχο στην Ελλάδα.

Η παραμονή στην πόλη και οι επόμενες κινήσεις.
Η μακεδονική πολεμική μηχανή παρέμεινε για ένα χρονικό διάστημα στην πόλη. Μέχρι να υποταχθούν οι πόλεις της Αιολίδας και της Ιωνίας. Ήρθαν απεσταλμένοι από τις Τράλλεις και τη Μαγνησία για να του παραδώσουν τις πόλεις τους.
Άμεσα ο Αλέξανδρος έστειλε τον Παρμενίωνα με 5.000 στρατό να καταλάβει τις παραπάνω πόλεις. Ο Αντίπατρος επίσης κινήθηκε προς την κατάληψη της Πριήνης.
Ο Αλέξανδρος εκδήλωσε, ακόμη, πρόθεση να ξαναχτίσει τον παλιό ναό της Αρτέμιδος (υπενθυμίζεται ότι τον παλιό μεγαλειώδη ναό και ένα από τα Επτά θαύματα του κόσμου τον έκαψε κάποιος Ηρόστρατος το 356, τη νύχτα της πυρπόλησης γεννήθηκε, σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Αλέξανδρος). Οι ιερείς όμως με μεγάλη δόση κολακείας του είπαν ότι δεν είναι σωστό θεός να κατασκευάζει αναθήματα σε θεούς! Παρόλαυτα ό Αλέξανδρος οργάνωσε εορταστική πομπή προς τιμήν της θεάς. Η Έφεσος ήταν η πρώτη μεγάλη πόλη που έμπαινε ο μακεδόνας στρατηλάτης ως ελευθερωτής στην Ασία, και έδωσε στο γεγονός ιδιαίτερη λαμπρότητα.

Το περιστατικό με τον Απέλλη.
Ο γνωστός ζωγράφος της αρχαιότητας κατοικούσε στην Έφεσο. Ο Αλέξανδρος «πόζαρε» στο ζωγράφο και εκείνος του φιλοτέχνησε έναν πίνακα με το άλογο του. Ο βασιλιάς δεν ικανοποιήθηκε από το αποτέλεσμα και άρχισε να κάνει παρατηρήσεις επί του έργου. Τότε ο Απέλλης έφερε το Βουκεφάλα δίπλα από τον πίνακα και το άλογο χλιμίντρισε. Ο ζωγράφος τότε επιτίμησε τον Αλέξανδρο λέγοντας του: «Το άλογο σου βασιλιά μου ξέρει περισσότερο για την τέχνη από εσένα!».
Και μία ακόμη φορά ο Απέλλης επεσήμανε την άγνοια του Αλέξανδρου για την τέχνη, μπροστά στους μαθητές του που άρχισαν να γελάνε. Ο Αλέξανδρος τότε του ζήτησε ενοχλημένος να σωπάσει. Η έξαρση του αρχηγού των Ελλήνων τον έκανε να μιλάει σαν παντογνώστης για πολλά θέματα. Στην Έφεσο, τέλος, εικάζεται ότι ο Λύσιππος σκάλισε τη γνωστή προτομή με την κλίση της κεφαλής.
Η μεγάλη περιπέτεια είχε αρχίσει, η Ανατολή, με τα στολίδια της, καλούσε την ελληνική πολεμική μηχανή, σαν μάγισσα, στα ενδότερα της, και οι Έλληνες, με τον ιδανικό αρχηγό, ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα…

Παύλος Παπαδόπουλος, Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ανώτερος Αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ.

Μοίρασε το άρθρο!