Η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνοχής
προτεραιότητα για την Ελλάδα

Εισήγηση Γ. Αρβανιτίδη στην κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Περιφερειών παρουσία της Επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρμόδιας για Θέματα Περιφερειακής Πολιτικής κυρίας Corina Cretu, με θέμα “Η Πολιτική Συνοχής στην Ελλάδα: επιτυχίες, προκλήσεις και προοπτικές”
Η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα. Κυρίως όμως δημιουργεί ένα χρηματοδοτικό κενό – κάποιοι το υπολογίζουν στα 60 δις ευρώ – το οποίο θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική συνοχής, τόσο την υφιστάμενη, όσο και εκείνη που σχεδιάζεται για μετά το 2020.

Οι εκλογές σε Γαλλία και Γερμανία επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το σχεδιασμό της επόμενης περιόδου δημιουργώντας καθυστερήσεις, ενώ σε συνδυασμό με τις συζητήσεις για το Brexit κάποιοι μιλούν ακόμα και για διετή καθυστέρηση.

Κάτι τέτοιο θα αποδειχτεί καταστροφικό για τις χώρες που εξαρτούν το μεγαλύτερο μέρος των δημοσίων επενδύσεών τους από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, ενώ θα οδηγήσει σε αδιέξοδο πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, ΜΚΟ και άλλους φορείς που έχουν επενδύσει μεγάλο μέρος του ερευνητικού και κοινωνικού τους έργου στις χρηματοδοτήσεις αυτές.

Δυστυχώς, παρά τις δεσμεύσεις και τις προσπάθειες της αρμόδιας Επιτρόπου που βρίσκεται σήμερα μαζί μας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δε στηρίζει ανοιχτά την Πολιτική Συνοχής. Πίσω από τα ευχολόγια και τις αναφορές στις συνθήκες, ένας μεγάλος αριθμός Επιτρόπων επιθυμεί την ενίσχυση των Χρηματοδοτικών Εργαλείων σε βάρος των μέχρι σήμερα πολιτικών επιδοτήσεων. Κάτι τέτοιο μπορεί να ακούγεται λογικό για μεγάλα έργα υποδομών, όπως είναι οι κεντρικές οδικές αρτηρίες και οι επενδύσεις στην ενέργεια.

Όμως εκτός από αυτά τα μεγάλα έργα, υπάρχουν και μια σειρά από άλλα έργα που μπορεί να μη προσφέρονται για επενδυτική αξιοποίηση, αλλά στηρίζουν ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, συνδέουν απομονωμένες περιοχές και νησιά, προστατεύουν την πολιτιστική μας κληρονομιά, δημιουργούν υποδομές υγείας για κάθε πολίτη. Και η Πολιτική Συνοχής αποκτά το πραγματικό της νόημα μέσα από τα έργα αυτά.

Υπάρχει όμως και ακόμα ένα ζήτημα.

Μέχρι σήμερα τα 352 δισεκατομμύρια της πολιτικής συνοχής – χρήματα των ευρωπαίων φορολογούμενων – τα διαχειρίζονται τα κράτη μέλη, οι Περιφέρειες και τοπικές αρχές, με τον αυστηρό έλεγχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Στο μοντέλο αυτό υπάρχουν και οι διαχειριστικές αρχές και οι επιτροπές παρακολούθησης στις οποίες συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, με αποτέλεσμα ο σχεδιασμός να λαμβάνει υπόψη του τις τοπικές ιδιαιτερότητες και τη χωρική κατανομή.

Ερώτημα.

Είμαστε σίγουροι ότι αντίστοιχος μηχανισμός θα υπάρχει και στα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία αντί για το κράτος θα τα διαχειρίζονται οι τράπεζες; Εμείς έχουμε σοβαρές αμφιβολίες στο θέμα αυτό. Μέχρι στιγμής, μοναδικό κριτήριο, είναι αυτό της δυνατότητας επενδυτικής αξιοποίησης ενός έργου. Τίποτα άλλο. Δεν κοιτάζουμε αν το έργο αυτό εμπίπτει σε έναν ευρύτερο ευρωπαϊκό, εθνικό ή περιφερειακό σχεδιασμό, ή το πως θα επιδράσει το έργο αυτό στην τοπική κοινωνία, την ανάπτυξη, την οικονομία.

Γίνεται ιδιαίτερη προσπάθεια από τους αρμόδιους παράγοντες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και την Ελληνική Κυβέρνηση να μας πείσουν για τη σημασία των νέων χρηματοδοτικών εργαλείων για την Ελλάδα. Η Επιτροπή μιλάει για πάνω από 800 εκατομμύρια που μπορούν να φέρουν συνολικές επενδύσεις 2 δις ευρώ. Σε αυτά βέβαια συμπεριλαμβάνει και τα κάθε είδους επενδυτικά ταμεία που θα πρέπει να λειτουργήσουν στην Ελλάδα. Ξεχνά όμως ότι τόσο η τραγική καθυστέρηση από την πλευρά της κυβέρνησης, όσο και το εντελώς αρνητικό επενδυτικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί στη χώρα δεν επιτρέπουν την απορρόφησή τους.

Επομένως μιλάμε απλώς σε επίπεδο προθέσεων, την ώρα που ο χρόνος τελειώνει και ο κίνδυνος τα χρήματα αυτά να απορροφηθούν από άλλες χώρες είναι υπαρκτός. Εμείς, λοιπόν, πιστεύουμε ότι το «Σχέδιο Γιούνκερ» μπορεί να λειτουργήσει μόνο συμπληρωματικά στην Πολιτική Συνοχής, ενισχύοντας με ιδιωτικά κεφάλαια επενδύσεις που μπορούν να προσφέρουν έσοδα, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές εντάσσονται σε έναν κεντρικό σχεδιασμό και έχουν την κατάλληλη χωρική κατανομή.

Φυσικά, η Πολιτική Συνοχής δεν είναι τέλεια. Κάθε άλλο. Χρειάζονται σημαντικές βελτιώσεις στην υλοποίηση των έργων των διαρθρωτικών ταμείων. Η απλοποίηση και η ευελιξία αποτελούν ζητούμενο εδώ και χρόνια, σκοντάφτουν όμως στη γραφειοκρατία και στις διαφωνίες των κρατών μελών.

Όμως για εμάς η Πολιτική Συνοχής είναι σημαντική και έχει απολύτως μετρήσιμα αποτελέσματα. Η αξιολόγηση της περιόδου 2007-2013 αποκαλύπτει ότι ιδιαίτερα για τις Περιφέρειες Σύγκλισης τα διαρθρωτικά ταμεία εξασφάλισαν 4% αύξηση του ΑΕΠ. Επιπλέον δημιούργησαν 122.000 νέες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και 322.000 νέες θέσεις εργασίας. Συνολικά πάνω από 940.000 νέες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν από όλα τα Ταμεία. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό για μια οικονομία όπως η ελληνική με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει τα τελευταία 8 χρόνια.

Κλείνοντας επιτρέψτε μου δύο παρατηρήσεις.

Η πρώτη σχετίζεται με τα προγράμματα εδαφικής συνεργασίας και την τεράστια σημασία που παίζουν στη διαμόρφωση ευρωπαϊκής συνείδησης και κουλτούρας συνεργασίας σε περιφερειακό αλλά και τοπικό επίπεδο. Η αξία τους είναι πολλαπλάσια των ελάχιστων χρημάτων που διατίθενται γι’ αυτά και θα πρέπει να στηριχθούν και στο μέλλον. Πρέπει να στηριχτούν με αύξηση των δυνατοτήτων συνεργασίας, καθώς η υπερβολική κατάτμηση της τρέχουσας περιόδου δημιουργεί αποκλεισμούς και ομαδοποιήσεις που δεν υπηρετούν την προώθηση της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία Βορρά και Νότου, νησιών και κεντρικής Ευρώπης, μέσα από περισσότερα προγράμματα εδαφικής συνεργασίας που θα ενισχύουν τις συνέργειες και την ανταλλαγή καλών πρακτικών.

Η δεύτερη έχει να κάνει με τη Στρατηγική Ιονίου και Αδριατικής, η οποία θεωρούμε ότι πρέπει να στηριχθεί με κάθε τρόπο. Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν δυσκολίες. Ωστόσο η συνεργασία στην ιδιαίτερα ευαίσθητη αυτή περιοχή μπορεί να φέρει αποτελέσματα με πολλαπλάσια σημασία για ολόκληρη την Ευρώπη, εξασφαλίζοντας υποδομές, συνεργασίες στον Τουρισμό και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, συμβάλλοντας τελικά στην ανάπτυξη της περιοχής.

Για εσάς οι δασικοί χάρτες είναι εισπρακτικός μηχανισμός
για εμάς αναπτυξιακό εργαλείο

Εισήγηση Γ. Αρβανιτίδη στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου “Τροποποιήσεις διατάξεων της δασικής νομοθεσίας και άλλες διατάξεις”.

Πάλι τελευταία στιγμή, πάλι επείγον νομοσχέδιο, πάλι θα ξεψηφίσετε δικές σας διατάξεις, προσπαθώντας να διορθώσετε τα τεράστια προβλήματα που έχουν προκύψει με τους δασικούς χάρτες. Και φαντάζομαι ότι οι τροπολογίες θα έρθουν κι αυτή τη φορά με το τσουβάλι. Θα θυμίσω μόνο ότι στο προηγούμενο νομοσχέδιο – μια κύρωση ευρωπαϊκής οδηγίας με 25 άρθρα – καταθέσατε άλλες 25 τροπολογίες εκ των οποίων οι περισσότερες ήρθαν εκπρόθεσμες, τελευταία στιγμή. Δύο νομοσχέδια, λοιπόν, σε συσκευασία του ενός.

Αν κινείστε έτσι και στη διαπραγμάτευση, αν δεν έχετε κανένα απολύτως σχέδιο και πάτε με τη λογική «βλέποντας και κάνοντας», θα το πληρώσουμε πολύ ακριβά. Και τότε ίσως καταλάβετε ότι με επικοινωνιακά κόλπα, καθυστερήσεις και εξεταστικές επιτροπές, δεν θα λυθεί το ελληνικό πρόβλημα.

Όσο εσείς σκέφτεστε πώς θα φορτώσετε τα βάρη της πολιτικής σας στους επόμενους, η αγορά στενάζει.

Στη Θεσσαλονίκη κλείνουν κάθε μέρα πάνω από δύο βιοτεχνίες. Μέσα σε πρώτο τρίμηνο του 2017, 220 μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατέβασαν ρολά. Αυτή είναι η εικόνα σήμερα στην αγορά και όσο η αξιολόγηση δεν κλείνει, τα πράγματα θα γίνονται χειρότερα.

Κλείνω την παρένθεση και έρχομαι στο νομοσχέδιο.

Το ζήτημα των δασικών χαρτών, είναι κρίσιμο και πολιτικά και κοινωνικά.

Πολιτικά, γιατί τα δάση μας είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος. Είναι πυλώνας της αγροτικής και της περιβαλλοντικής μας πολιτικής, συμβάλλουν στην ανάπτυξη του αγροτικού τομέα, προσφέρουν στους πολίτες πολύτιμα δασικά αγαθά και ποιότητα ζωής. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η διαχείριση και η προστασία τους αποκτά πολλαπλό ενδιαφέρον, αφού καλούνται να συνεισφέρουν στην επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής.

Σε κοινωνικό επίπεδο, το ζήτημα των δασικών χαρτών αφορά εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας σε όλη την χώρα είτε αυτοί είναι ιδιοκτήτες γης, είτε είναι αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, τουριστικά καταλύματα και όσοι άλλοι ταλαιπωρούνται με τον τρόπο που κάνατε την ανάρτηση.

Το περασμένο καλοκαίρι – αντί να εφαρμόσετε τον νόμο που ίσχυε για τους δασικούς χάρτες – ψηφίσατε νέο νόμο, παρά τις αντιρρήσεις μας. Και τελικά αυτό που καταφέρατε είναι να δημιουργήσετε πανικό και να εξοργίσετε τους πολίτες. Τα προβλήματα ήταν πάρα πολλά. Θα σας πω ενδεικτικά τα εξής:

• Ο περιορισμένος χρόνος για την υποβολή ενστάσεων.
• Το υψηλό κόστος του παραβόλου για την υποβολή της ένστασης.
• Το υψηλό κόστος της αχρείαστης μελέτης βιωσιμότητας για κάθε αγροτεμάχιο που θα άλλαζε χρήση.
• Το υψηλό κόστος για την απόκτηση χρήσης σε αγροτεμάχια που η αξία τους και η αξία της παραγωγής ήταν μικρή.
• Την απουσία σχεδίου διαχείρισης των ενστάσεων και την έλλειψη των κατάλληλων υποστηρικτικών γραφείων στους Νομούς της χώρας.
• Την απουσία ενημέρωσης των δασικών χαρτών πριν την ανάρτησή τους με τα απαραίτητα συμπληρωματικά στοιχεία. Τα στοιχεία των εποικιστικών αρχείων, των αναδασμών, των σχεδίων οικισμών και πόλεων και φυσικά των στοιχείων του ΟΣΔΕ από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για την καταβολή των κοινοτικών ενισχύσεων.

• Για την αναδάσωση μικρών εκτάσεων όπου γίνονται παρεμβάσεις πρέπει να βρεθεί μια ασφαλής και πρακτική διαδικασία που να έχει ουσιαστική πιθανότητα εφαρμογής ώστε να επιτυγχάνεται η προστασία του περιβάλλοντος.
• Το τίμημα απόκτησης αγροτεμαχίων που εκχερσώθηκαν και για χρόνια ήταν στη χρήση των αγροτών πρέπει να είναι μικρό για να μπορούν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι να το καταβάλουν. Να μην παραπέμπει δηλαδή σε φοροεισπρακτική διαδικασία.
• Για τις αποδείξεις της κατοχής τους, πρέπει να αξιοποιηθούν πέρα από τις ένορκες βεβαιώσεις και όλα τα άλλα έγγραφα της πολιτείας που έχει ο χρήστης στην κατοχή του, όπως το Ε9 και οι δηλώσεις ΟΣΔΕ.
• Είναι απαραίτητο να ρυθμιστούν τα θέματα εγκατάστασης μικρών υποδομών για την λειτουργία των εκμεταλλεύσεων, όπως είναι τα υπόστεγα και οι  γεωτρήσεις.
• Είναι επίσης σημαντικό να δοθούν λύσεις για τις χερσαίες εγκαταστάσεις των υδατοκαλλιεργειών, ώστε να διευκολυνθεί αυτή η σημαντική παραγωγική δραστηριότητα για την χώρα μας και να μην αναγκάζονται να κάνουν τέτοιες εγκαταστάσεις κοντά σε παραλίες ή μικρά λιμάνια δημιουργώντας επιβάρυνση και αλλοίωση του τοπίου.
• Πρέπει να λυθεί με απλοποιημένο τρόπο η αλλαγή της χρήσης των αγροτεμαχίων και όχι να υποβάλλεται ο πολίτης σε γραφειοκρατικές διαδικασίες που κοστίζουν σε χρόνο και χρήμα.
• Πρέπει να προβλεφθεί ασφαλής διαδικασία για τα αγροτεμάχια  που προέκυψαν μεταξύ 1975 και 2007 και να αξιοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση οι δορυφορικές εικόνες και οι αεροφωτογραφίες που υπάρχουν. Έτσι θα διακρίνουμε τους αγρότες από τους καταπατητές.
• Είναι κρίσιμο να δώσουμε τη δυνατότητα αξιοποίησης στις ιδιωτικές χορτολιβαδικές εκτάσεις. Η λύση αυτή είναι πολύτιμη για την προστασία της γης υψηλής παραγωγικότητας η οποία δέχεται σήμερα όλη την πίεση της οικιστικής και επενδυτικής ανάπτυξης.
• Είναι κρίσιμο να μπορούμε να αδειοδοτήσουμε σημαντικές εγκαταστάσεις – όπως τα αστεροσκοπεία εντός της δασικής ζώνης – για την προαγωγή της επιστήμης και της προστασίας του περιβάλλοντος.
• Τέλος, είναι κρίσιμο να υπάρχουν μεταβατικές διατάξεις και χρόνος προσαρμογής όλων αυτών των αλλαγών.

Με βάση αυτό το σκεπτικό είμαστε υπέρ της ολοκλήρωσης των διαδικασιών κύρωσης των δασικών χαρτών, θα δηλώσουμε όμως επιφύλαξη επί της αρχής για να μελετήσουμε αναλυτικά το νομοσχέδιο και να ακούσουμε τους φορείς.

Μοίρασε το άρθρο!