Οι δύο σημαντικές αλλαγές της μεταπολίτευσης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πήραν την ονομασία τους από ένα μεταρρυθμιστή(Καποδίστριας) και από ένα αρχιτέκτονα στην προσπάθεια να προσφέρουν μια «νέα αρχιτεκτονική» (Καλλικράτης).
Παρόλα αυτά σήμερα το προσωπικό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση φυλλορροεί.
Οι πόροι (ίδιοι ή από κρατικές επιχορηγήσεις) μειώνονται.
Οι ενισχυμένες αρμοδιότητες στις τοπικές κοινότητες δε παραχωρήθηκαν ποτέ.
Η μητροπολιτική διοίκηση στα μεγάλα αστικά κέντρα δεν προχώρησε.
Δήμοι με ιδιαίτερα γεωγραφικά χαρακτηριστικά (πχ νησιώτικοι και αγροτικοί) είναι αδύνατον να εκπροσωπηθούν με αποτελεσματικότητα.
Η γραφειοκρατία είναι τεράστια και η απορροφητικότητα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων χαμηλή.
Ο ελεγκτής νομιμότητας δε θεσμοθετήθηκε, ενώ στη θέση του έχουμε τον «μπαμπούλα» της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, αλλά και του Ελεγκτικού Συνεδρίου που αντί να ελέγχει τη νομιμότητα συχνά ελέγχει τη σκοπιμότητα των αποφάσεων.
Έχουμε ένα πολυκερματισμό ευθυνών και αρμοδιοτήτων: Δήμοι, Περιφέρειες, Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Κεντρική Κυβέρνηση. Δεν υπάρχει Δήμαρχος που σέβεται τον εαυτό του και δεν επισκέπτεται τουλάχιστον μία φορά το μήνα υπουργείο στην Αθήνα.
Η προσπάθεια για οικονομία κλίμακας στη διαχείριση δεν έφερε ούτε στη διοίκηση ούτε στο δημότη τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Αυτές τις μέρες λοιπόν αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για τις δομικές αλλαγές που δρομολογούνται στην αυτοδιοίκηση μετά από κυοφορία πολλών μηνών. Κορυφαία αλλαγή προβλέπεται η θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής, δηλ. η κατανομή του συνόλου των εδρών από τον α’ γύρο με το σύστημα της απλής αναλογικής μεταξύ των συνδυασμών.
Φημολογείται η αναβάθμιση του ρόλου του Γεν. Γραμματέα του Δήμου, η συμμετοχήεκπροσώπουτωνεργαζομένωνστιςσυνεδριάσειςείτετηςΕκτελεστικήςΕπιτροπήςείτετουΔημοτικούΣυμβουλίου, και η κατάργηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και της Οικονομικής Επιτροπής με τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων τους στα Συμβούλια.
Το σημερινό σύστημα παραμένει σαφέστατα δημαρχοκεντρικό. Ο εκλεγμένος Δήμαρχος έχει την αυξημένη πλειοψηφία του 60% στο Δημοτικό Συμβούλιο και ορίζει αντιδημάρχους και προέδρους κατά το δοκούν. Η απλή αναλογική που προτείνεται όμως θα μας πάει στο άλλο άκρο. Πολλές μικρές παρατάξεις θα συμμετέχουν στις εκλογές με…απαιτήσεις στη διαμόρφωση της διοίκησης. Θα πρέπει να ξεχάσουμε τις μεγάλες και πολυσυλλεκτικές παρατάξεις. Η συναλλαγή που βλέπουμε τόσο συχνά στα συνδικαλιστικά όργανα θα είναι η καθημερινή εικόνα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αν είχαμε κάτι σταθερό στα χρόνια της μεταπολίτευσης ήταν οι αυτοδιοικητικές θητείες. Πολύ φοβάμαι ότι πλέον δημοτικά συμβούλια θα «ρίχνουν» δημάρχους, και δήμαρχοι θα αλλάζουν διαρκώς συνεργάτες και συμμάχους.
Έτσι αντί να:
-δούμε ενιαία ψηφοδέλτια υποψήφιων δημοτικών συμβούλων που θα δίνουν τη δυνατότητα στο δημότη να επιλέξει τους καλύτερους σε όποια παράταξη και αν ανήκουν (γερμανικό σύστημα).
-γίνει μια λειτουργική αναδιάταξη δήμων και περιφερειών, μητροπολιτικών ενοτήτων στα μεγάλα αστικά κέντρα
-δοθούν ουσιαστικές αρμοδιότητες, και εξασφάλιση σταθερών πόρων (πχ ΕΝΦΙΑ)
-να θεσμοθετηθεί η αξιολόγηση και η δυνατότητα διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού,
οι αλλαγές σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, «θα βοηθήσουν τους πολίτες να έρθουν πιο κοντά στα κέντρα εξουσίας» και «θα συμβάλλουν στον εκδημοκρατισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης».
Τελικά αντί να θεραπεύσουμε τις ασθένειες, που όλοι όσοι έχουμε ασχοληθεί τα τελευταία χρόνια με την αυτοδιοίκηση γνωρίζουμε καλά, θεσμοθετούμε ιδεοληπτικές αλλαγές στη βάση της πυραμίδας της δημόσιας διοίκησης. Εκεί ακριβώς που τα προβλήματα της καθημερινότητας πρέπει να λύνονται άμεσα θα δημιουργηθεί ένα ακόμη χάος διοικητικής αναποτελεσματικότητας.
Η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου πρότεινε οι επικείμενες αλλαγές να ονομασθούν «Κλεισθένης». Εγώ θα πρότεινα να ονομασθούν «Σπάρτακος». Υπήρξε ένας επαναστάτης καλών προθέσεων, αλλά με πολύ κακό τέλος για τον ίδιο, αλλά και για όσους τον ακολούθησαν.
* Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας είναι Πολ. Μηχανικός και Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης
