Τα οικονομικά της Μακεδονίας δεν ήταν ανθηρά κατά την έναρξη της εκστρατείας στην Περσία. Στα ταμεία υπήρχαν μόλις 60 τάλαντα. Το βασικό οικονομικό πρόβλημα όμως ήταν το δημόσιο χρέος που ανερχόταν σε 500 τάλαντα, στα οποία προστέθηκαν άλλα 800.
Μια στρατιά όμοια με αυτή που εκστράτευσε στην Ανατολή έπρεπε, όπως είναι λογικό, να διαθέτει άφθονα χρήματα. Τα χρήματα χρειάζονταν όχι μόνο για τη μισθοδοσία των στρατιωτών (εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν έπαιρναν όλοι τα ίδια χρήματα) αλλά και για τον οπλισμό, τη συντήρηση των καταπελτών και των πολιορκητικών μηχανών, καθώς επίσης και του στόλου. Συνολικά υπολογίζεται ότι απαιτούνταν 3.600 τάλαντα για τη μισθοδοσία και 1.000-2.000 για το στόλο. Ο προϋπολογισμός έφτανε ίσως τα 2.000 τάλαντα (σημερινά χρήματα ίσως 120.000.000 ευρώ για μισθούς 35.000 και πλέον στρατιωτών! Όλα αυτά τα χρήματα ήταν δύσκολο να εξασφαλιστούν πριν την κατάκτηση της Περσίας, εύκολο όμως μετά από αυτή…
Δεν έλλειψε επίσης και η στρατιωτική πρόνοια. Τα παιδιά των οποίων ο πατέρας έπεφτε στο πεδίο της μάχης έπαιρναν εφάπαξ αποζημίωση και σύνταξη το μισθό του πατέρα τους. Ενώ ακόμη, όση δεν ήταν σε θέση να πολεμήσουν έπαιρναν σύνταξη ανώτερη του μισθού τους.
Ο Αλέξανδρος δύο χρόνια μετά την έναρξη της εκστρατείας θα έβαζε χέρι στους θησαυρούς του Δαρείου. Κάτι τέτοιο όμως θα αργούσε να γίνει… Πως λοιπόν κατάφερε να συνεχίσει και να μην εγκαταλείψει εξαιτίας της έλλειψης πόρων;
Το πιθανότερο ήταν η τροφοδοσία να γινόταν από τα πλούσια μέρη που περνούσε, από τις ίδιες της ανθηρές πόλεις της Μικράς Ασίας. Ο Αλέξανδρος αντί να εισπράττει το μισητό φόρο όπως έκαναν οι Πέρσες επανέφερε το θεσμό των συντάξεων ως εισφορά κάθε πόλης για την εξασφάλιση της ελευθερίας της και ως συμμετοχή της στον αγώνα εναντίων των Περσών. Μία ή άλλη ίσως, με τη διαφορά για τους Ίωνες ότι τώρα τα χρήματα προοριζόταν για ένα στρατό και ένα κράτος που πάλευε για την αποτίναξη του περσικού ζυγού από τη ράχη τους.
Σχετικά με τα μεταλλεία του Παγγαίου η απόδοση τους ίσως να μην ήταν ικανοποιητική ώστε να καλύψει ένα τόσο μεγάλο εγχείρημα. Επιπρόσθετα υπάρχουν υπόνοιες ώστε η λειτουργία τους τότε να είχε διακοπεί. Το άνοιγμα των μισθών μεταξύ ανωτέρων-κατωτέρων θα έφτανε μέχρι τις 7,5 φορές, ενώ ο μισθός του στρατιώτη εδάφους ήταν χαμηλότερος από αυτόν του έφιππου. Οι μισθοί ανέβηκαν στα ύψη μετά την κατάκτηση της Περσίας και καθ’ οδόν για την Ινδία εξαιτίας του πλούτου της Ασίας που πέρασε σε ελληνικά χέρια.
Επιπλέον, κάθε νίκη θα έφερνε πλούσια λάφυρα! Ο Αλέξανδρος μοίραζε αφειδώς τα λάφυρα από τις εκστρατείες. Ο θησαυρός στην ακρόπολη των Σάρδεων για παράδειγμα έλυσε πολλά προβλήματα στην πρώτη φάση της εισβολής. Θα κλείσουμε λέγοντας πως οπωσδήποτε όταν θα υπήρχε ανάγκη θα επιβάλλονταν στους κατακτημένους ή απελευθερωμένους στρατιωτικές εισφορές.
Ο Αλέξανδρος θα αποδεικνύονταν δεινός στη διαχείριση των οικονομικών. Πριν ακόμη λάβουν σάρκα και οστά οι διάφορες οικονομικές θεωρίες θα λειτουργούσε σαν οπαδός του Keynes εφόσον δεν ήταν οπαδός της λιτότητας αλλά της ζήτησης, των δημοσίων επενδύσεων και ενός ελεγχόμενου πληθωρισμού. Δεν κατέστρεφε τις υποδομές που κατακτούσε αλλά τις βελτίωνε και τις αξιοποιούσε. Άφησε επίσης ανέπαφη τη διοικητική διάρθρωση της Περσίας και συνέχισε την ομαλή λειτουργία της μετά την κατάκτηση. Το εκπληκτικό ήταν ότι σύναψε και δάνεια, εκμεταλλευόμενος τον πληθωρισμό που ως γνωστό ευνοεί το δανειολήπτη!
Ο βασιλιάς της Μακεδονίας είχε αναθέσει τη διαχείριση του γενικού ταμείου στον παιδικό του φίλο τον Άρπαλο. Ο Άρπαλος ήταν συμμαθητής του Αλεξάνδρου στη Μίεζα. Όντας ασθενικός στο σώμα (ανάπηρος) δεν είχε τα κατάλληλα σωματικά προσόντα γεγονός το οποίο τον καθιστούσε ανίκανο για πολεμικούς σκοπούς. Ο Αλέξανδρος έχοντας τυφλή αφοσίωση στην έννοια της φιλίας, παρέβλεπε τις κατηγορίες εναντίων του Άρπαλου για αλαζονική συμπεριφορά και ατασθαλίες, διατηρώντας τον στη θέση του γενικού διαχειριστή του βασιλικού θησαυροφυλακίου.
Όπως αποδείχτηκε όμως στην πορεία ο Αλέξανδρος στην περίπτωση του χωλού Άρπαλου έβαλε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα! Ο Άρπαλος διέφυγε κλέβοντας πολλά χρήματα λίγο πριν από τη μάχη της Ισσού. Ο θησαυροφύλακας του Αλεξάνδρου ήξερε πως να αρπάξει τη ζωή από τα μαλλιά και να μην αφήσει καμιά χαρά της να μην πάει χαμένη!
Εικόνα: Αρχαία νομίσματα της εποχής του Μ. Αλεξάνδρου.
-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.
Τα Οικονομικά της Μακεδονίας λίγο πριν την έναρξη της εκστρατείας στην Περσία. Γράφει ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Ωραιοκάστρου Παύλος Παπαδόπουλος.
Τα οικονομικά της Μακεδονίας δεν ήταν ανθηρά κατά την έναρξη της εκστρατείας στην Περσία. Στα ταμεία υπήρχαν μόλις 60 τάλαντα. Το βασικό οικονομικό πρόβλημα όμως ήταν το δημόσιο χρέος που ανερχόταν σε 500 τάλαντα, στα οποία προστέθηκαν άλλα 800.
Μια στρατιά όμοια με αυτή που εκστράτευσε στην Ανατολή έπρεπε, όπως είναι λογικό, να διαθέτει άφθονα χρήματα. Τα χρήματα χρειάζονταν όχι μόνο για τη μισθοδοσία των στρατιωτών (εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν έπαιρναν όλοι τα ίδια χρήματα) αλλά και για τον οπλισμό, τη συντήρηση των καταπελτών και των πολιορκητικών μηχανών, καθώς επίσης και του στόλου. Συνολικά υπολογίζεται ότι απαιτούνταν 3.600 τάλαντα για τη μισθοδοσία και 1.000-2.000 για το στόλο. Ο προϋπολογισμός έφτανε ίσως τα 2.000 τάλαντα (σημερινά χρήματα ίσως 120.000.000 ευρώ για μισθούς 35.000 και πλέον στρατιωτών! Όλα αυτά τα χρήματα ήταν δύσκολο να εξασφαλιστούν πριν την κατάκτηση της Περσίας, εύκολο όμως μετά από αυτή…
Δεν έλλειψε επίσης και η στρατιωτική πρόνοια. Τα παιδιά των οποίων ο πατέρας έπεφτε στο πεδίο της μάχης έπαιρναν εφάπαξ αποζημίωση και σύνταξη το μισθό του πατέρα τους. Ενώ ακόμη, όση δεν ήταν σε θέση να πολεμήσουν έπαιρναν σύνταξη ανώτερη του μισθού τους.
Ο Αλέξανδρος δύο χρόνια μετά την έναρξη της εκστρατείας θα έβαζε χέρι στους θησαυρούς του Δαρείου. Κάτι τέτοιο όμως θα αργούσε να γίνει… Πως λοιπόν κατάφερε να συνεχίσει και να μην εγκαταλείψει εξαιτίας της έλλειψης πόρων;
Το πιθανότερο ήταν η τροφοδοσία να γινόταν από τα πλούσια μέρη που περνούσε, από τις ίδιες της ανθηρές πόλεις της Μικράς Ασίας. Ο Αλέξανδρος αντί να εισπράττει το μισητό φόρο όπως έκαναν οι Πέρσες επανέφερε το θεσμό των συντάξεων ως εισφορά κάθε πόλης για την εξασφάλιση της ελευθερίας της και ως συμμετοχή της στον αγώνα εναντίων των Περσών. Μία ή άλλη ίσως, με τη διαφορά για τους Ίωνες ότι τώρα τα χρήματα προοριζόταν για ένα στρατό και ένα κράτος που πάλευε για την αποτίναξη του περσικού ζυγού από τη ράχη τους.
Σχετικά με τα μεταλλεία του Παγγαίου η απόδοση τους ίσως να μην ήταν ικανοποιητική ώστε να καλύψει ένα τόσο μεγάλο εγχείρημα. Επιπρόσθετα υπάρχουν υπόνοιες ώστε η λειτουργία τους τότε να είχε διακοπεί. Το άνοιγμα των μισθών μεταξύ ανωτέρων-κατωτέρων θα έφτανε μέχρι τις 7,5 φορές, ενώ ο μισθός του στρατιώτη εδάφους ήταν χαμηλότερος από αυτόν του έφιππου. Οι μισθοί ανέβηκαν στα ύψη μετά την κατάκτηση της Περσίας και καθ’ οδόν για την Ινδία εξαιτίας του πλούτου της Ασίας που πέρασε σε ελληνικά χέρια.
Επιπλέον, κάθε νίκη θα έφερνε πλούσια λάφυρα! Ο Αλέξανδρος μοίραζε αφειδώς τα λάφυρα από τις εκστρατείες. Ο θησαυρός στην ακρόπολη των Σάρδεων για παράδειγμα έλυσε πολλά προβλήματα στην πρώτη φάση της εισβολής. Θα κλείσουμε λέγοντας πως οπωσδήποτε όταν θα υπήρχε ανάγκη θα επιβάλλονταν στους κατακτημένους ή απελευθερωμένους στρατιωτικές εισφορές.
Ο Αλέξανδρος θα αποδεικνύονταν δεινός στη διαχείριση των οικονομικών. Πριν ακόμη λάβουν σάρκα και οστά οι διάφορες οικονομικές θεωρίες θα λειτουργούσε σαν οπαδός του Keynes εφόσον δεν ήταν οπαδός της λιτότητας αλλά της ζήτησης, των δημοσίων επενδύσεων και ενός ελεγχόμενου πληθωρισμού. Δεν κατέστρεφε τις υποδομές που κατακτούσε αλλά τις βελτίωνε και τις αξιοποιούσε. Άφησε επίσης ανέπαφη τη διοικητική διάρθρωση της Περσίας και συνέχισε την ομαλή λειτουργία της μετά την κατάκτηση. Το εκπληκτικό ήταν ότι σύναψε και δάνεια, εκμεταλλευόμενος τον πληθωρισμό που ως γνωστό ευνοεί το δανειολήπτη!
Ο βασιλιάς της Μακεδονίας είχε αναθέσει τη διαχείριση του γενικού ταμείου στον παιδικό του φίλο τον Άρπαλο. Ο Άρπαλος ήταν συμμαθητής του Αλεξάνδρου στη Μίεζα. Όντας ασθενικός στο σώμα (ανάπηρος) δεν είχε τα κατάλληλα σωματικά προσόντα γεγονός το οποίο τον καθιστούσε ανίκανο για πολεμικούς σκοπούς. Ο Αλέξανδρος έχοντας τυφλή αφοσίωση στην έννοια της φιλίας, παρέβλεπε τις κατηγορίες εναντίων του Άρπαλου για αλαζονική συμπεριφορά και ατασθαλίες, διατηρώντας τον στη θέση του γενικού διαχειριστή του βασιλικού θησαυροφυλακίου.
Όπως αποδείχτηκε όμως στην πορεία ο Αλέξανδρος στην περίπτωση του χωλού Άρπαλου έβαλε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα! Ο Άρπαλος διέφυγε κλέβοντας πολλά χρήματα λίγο πριν από τη μάχη της Ισσού. Ο θησαυροφύλακας του Αλεξάνδρου ήξερε πως να αρπάξει τη ζωή από τα μαλλιά και να μην αφήσει καμιά χαρά της να μην πάει χαμένη!
Εικόνα: Αρχαία νομίσματα της εποχής του Μ. Αλεξάνδρου.
-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.
