Ταξίδι σε κρυμμένα χωριουδάκια στη Βόρεια Ελλάδα με χειμερινή ατμόσφαιρα

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε την Ελλάδα μέσα από τους γνωστούς και τουριστικούς προορισμούς της – όπως και τα καταπληκτικά νησιά της! Οι χειμερινοί προορισμοί, όμως, που έχει να προσφέρει η χώρα μας, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, είναι αμέτρητοι και πλημμυρίζουν από ομορφιά! Πάμε να δούμε μαζί μη τουριστικούς προορισμούς στη Βόρεια Ελλάδα, που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε αφήνοντας πίσω σας τη φασαρία της μεγαλούπολης.

Γράφει η Ασημίνα Τούνα

Ο προορισμός, δεν είναι απαραίτητο να είναι μακρινός και το ταξίδι πολυδάπανο για να κριθεί πετυχημένη η απόδραση. Αρκεί ο προορισμός να έχει κάτι να «πει» και τα μέλη της παρέας να έχουν καλή διάθεση και κοινά γούστα.

Ο χειμώνας μπήκε για τα καλά και «προστάζει» εκδρομές στην υπέροχη ελληνική ορεινή φύση. Τα γραφικά χωριά της Βόρειας Ελλάδας συνδυάζουν όμορφη παραδοσιακή αρχιτεκτονική, υπέροχη φύση, πράσινα τοπία και δυνατότητα για δραστηριότητες.

Εάν έχετε λίγες μέρες διαθέσιμες για μια εξόρμηση και αναζητάτε έναν προορισμό που δεν έχει χάσει το παραδοσιακό του «άρωμα», τότε σίγουρα η Βόρεια Ελλάδα αποτελεί πρώτης τάξεως επιλογή, καθώς τα πολυάριθμα βουνά της και τα γραφικά ορεινά χωριά της συνδυάζονται άψογα με την χειμερινή ατμόσφαιρα.

Είτε προτιμάτε το βουνό, είτε τις λίμνες ή τη θάλασσα, η φυσική ομορφιά της Βόρειας Ελλάδας μπορεί να σας προσφέρει τα πάντα! Την ίδια στιγμή, συνδυάζουν πολύ καλές επιλογές διαμονής και φυσικά καλό φαγητό, κυρίως, όπως είναι λογικό, για τους φίλους της κρεατοφαγίας. Είτε έχετε πολύ, είτε λιγότερο χρόνο στη διάθεσή σας, αξίζει να τα επισκεφθείτε το επόμενο διάστημα, ή να προγραμματίσετε από τώρα μια εκδρομή για τους επόμενους μήνες.

Παρακάτω σας προτείνουμε εναλλακτικές, low profile ταξιδιωτικές προτάσεις σε χωριά στα ορεινά της Ελλάδας, τα οποία αποτελούν ιδανικές επιλογές αν αυτό που αναζητάτε είναι ποιοτικός χρόνος, καθαρός αέρας και πραγματική αποφόρτιση από τους ρυθμούς της μεγαλούπολης. Eίναι ιδανικά ορμητήρια για εκδρομές στη φύση ή για να απολαύσετε παραδοσιακές γεύσεις, με ποιοτικές αλλά και πιο οικονομικές επιλογές φαγητού και διαμονής.

Καλαρρύτες, Τζουμέρκα

Ένα από τα ωραιότερα ορεινά χωριά της Βόρειας Ελλάδας που λίγοι ξέρουν είναι ο ιδανικός προορισμός για μια εκδρομή είναι το χωριό Καλαρρύτες, σκαρφαλωμένο πάνω στις πλαγιές των Τζουμέρκων, σε υψόμετρο 1.120 μέτρων. Το φυσικό κάλος και η θέα της γύρω περιοχής θα σας κόψουν την ανάσα, καθώς το χωριό βρίσκεται πάνω ακριβώς από απότομη χαράδρα μέσα στην οποία κυλάει ο Καλαρρύτικος ποταμός.

Το χωριό είναι αρκετά δυσπρόσιτο: θα χρειαστεί να οδηγήσετε 83 «δύσκολα» χιλιόμετρα στις πλαγιές των Τζουμέρκων, περνώντας από διάφορα γραφικά χωριά, διασχίζοντας αλλεπάλληλες στροφές. Ωστόσο, ο προορισμός σίγουρα θα σας αποζημιώσει.

Οι Καλαρρύτες είναι ένα χωριό με πλούσια ιστορία, η οποία γίνεται έκδηλη ρίχνοντας μια ματιά στην εξαιρετική ηπειρωτική αρχιτεκτονική. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τον 18ο αιώνα άνθισε στο χωριό η τέχνη της αργυροχρυσοχοΐας αλλά και η επεξεργασία του μαλλιού και του δέρματος και ως εκ τούτου οι Καλαρρύτες γρήγορα μετατράπηκαν σε ένα εύπορο χωριό. Μάλιστα, επρόκειτο για ένα από τα αγαπημένα χωριά του Αλή Πασά, ο οποίος το επισκεπτόταν συχνά, λόγω του «ελαφρού» κλίματος με ελάχιστη υγρασία.

Πλέον, οι μόνιμοι κάτοικοι είναι ελάχιστοι, αλλά το χωριό παραμένει μεγαλόπρεπο, γεμάτο με παραδοσιακά, πετρόχτιστα αρχοντικά και φυσικά, γραφικά και πλακόστρωτα, στενά σοκάκια. Μέσα στο χωριό θα βρείτε πολλούς ξενώνες, οι περισσότεροι από τους οποίους στεγάζονται σε παραδοσιακά κτίρια, καθώς και λιγοστά καλόγουστα καφέ και ντόπια εστιατόρια που σερβίρουν εκλεκτά ντόπια εδέσματα).

Το χωριό θα δείτε να σκεπάζουν οι ορεινοί όγκοι της Νότιας Πίνδου που χωρίζουν την Ήπειρο από τη Θεσσαλία και αποτελούν ιδανικά βοσκοτόπια. Από τα πιο εντυπωσιακά θεάματα που θα αντικρύσετε βρίσκεται στα 6 περίπου χιλιόμετρα από τους Καλαρρύτες. Πρόκειται για την Μονή Κηπίνας, η οποία είναι χτισμένη στο κοίλωμα ενός κατακόρυφου και απότομου βράχου.

Σπήλαιο, Γρεβενά

Χτισμένο στους πρόποδες του όρους Σταυρός, το γραφικό Σπήλαιο θεωρείται ένας από τους παλαιότερους οικισμούς της Δυτικής Μακεδονίας. Κρυμμένο στην καρδιά του φαραγγιού της Πορτίτσας και χτισμένο εξ ολοκλήρου από πέτρα, το χωριό βρίσκεται στο τέρμα μιας φαντασμαγορικής διαδρομής κάτω από γιγάντιους σχηματισμούς από γρανίτη.

Την άγρια ομορφιά του την καταλαβαίνει κανείς από τη διαδρομή ακόμα, αφού στα τελευταία χιλιόμετρα προς το χωριό ανεβαίνει στενός δρόμος (σε ορισμένα σημεία δεν περνούν δυο αυτοκίνητα μαζί) σκεπασμένος στα δεξιά με τους θεόρατους όγκους του βουνού και αριστερά ένα απόκοσμο τόπια με τους καθέτους γκρεμούς να δεσπόζουν.

Εκεί, στα νότια του χωρίου βρίσκεται ένα από τα ομορφότερα φαράγγια της Ελλάδας, το φαράγγι της Πορτίτσας με το ομώνυμο γεφύρι στην είσοδο του. Αν και χάριν ευκολίας συνηθίζουμε να λέμε ότι το ποτάμι που διαρρέει το φαράγγι είναι ο Βενέτικος, για να είμαστε γεωγραφικά σωστοί το ποτάμι που είναι υπεύθυνο για αυτό το θαύμα της φύσης είναι ο Περιβολιώτικος ποταμός που μετά το φαράγγι συνδέεται με τον Σμιξιώτικο ποταμό ή Βελονιά, σχηματίζοντας το Βενέτικο τον μεγαλύτερο παραπόταμο του Αλιάκμονα.

Η διάσχιση του φαραγγιού την άνοιξη ή και νωρίς το φθινόπωρο γίνεται με καγιάκ, ενώ το καλοκαίρι, αποτελεί και μία ξεχωριστή εμπειρία για πεζοπόρους. Η ευρύτερα περιοχή καλύπτεται από δάσος με μαύρη πεύκη, δρύες, αγριομηλιές, αγριαχλαδιές, γκορτσιά, ελάτη, σφένδαμο, σκλήθρο, ιτιές, λεύκη, ίταμο.

Οι λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοι του Σπηλαίου ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια της γης. Τα φασόλια, η κατσικίσια φέτα αλλά και το τσίπουρο αποτελούν τα πιο χαρακτηριστικά προϊόντα του χωριού.

Αρχαία Στάγειρα, Χαλκιδική

Η Χαλκιδική δεν είναι μόνο για το καλοκαιράκι, και σαν την χειμερινή Χαλκιδική δεν έχει! Τρανή απόδειξη, τα Αρχαία Στάγειρα, η πατρίδα του Αριστοτέλη, του μεγαλύτερου φιλοσόφου της αρχαιότητας και δασκάλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Θα τα συναντήσετε περίπου 500 μ. νοτιοανατολικά του σημερινού χωριού της Ολυμπιάδας, πάνω σε μια μικρή, ορεινή χερσόνησο, η οποία ονομάζεται Λιοτόπι, δίπλα στη σημερινή Ολυμπιάδα. Πρόκειται για έναν αρχαιολογικό χώρο μοναδικής ομορφιάς, αφιερωμένο σε άγνωστη μέχρι σήμερα θεότητα, στο ακρότατο βορειοανατολικό σημείο του βόρειου λόφου. Η περιήγηση είναι πραγματική απόλαυση. Αν μάλιστα θέλετε να τα δείτε όλα να ξέρετε πως θα χρειαστείτε τουλάχιστον 2 με 3 ώρες και μην παραλείψετε το παραλιακό μονοπάτι το οποίο είναι υπέροχο.

Αποτελείται από δύο ανισομεγέθεις τετράπλευρους χώρους, δεξιά και αριστερά ενός λιθόστρωτου και βαθμιδωτού διαδρόμου, από τον οποίο ανοίγονταν συμμετρικά είσοδοι και προς τους δύο χώρους του ιερού. Η περιήγηση είναι πραγματική απόλαυση κι αξίζει να περπατήσετε, οπωσδήποτε, κατά μήκος της θάλασσας στο παραλιακό μονοπάτι.

Η πόλη ιδρύθηκε το 665 π.Χ., από Ίωνες αποίκους που κατέφτασαν από το νησί της Άνδρου, ενώ λίγο αργότερα εγκαταστάθηκαν σ’ αυτήν και άποικοι από τη Χαλκίδα. Δίπλα στα Αρχαία Στάγειρα, μην παραλείψετε να επισκεφτείτε με τα παιδιά το Πάρκο Αριστοτέλη, που είναι γεμάτο με παιχνίδια βασισμένα στις εφευρέσεις του μεγάλου φιλοσόφου!

Στην ανατολική άκρη του ίδιου λόφου ήρθαν στο φως δύο ιερά (το πρώτο αποτελείται από βωμό, εσχάρα για θυσίες και δύο τετράπλευρους χώρους, το δεύτερο είναι ένα κυκλικό κτίσμα) του 6ου αι. π.Χ., στα οποία οι κάτοικοι λάτρευαν τις θεότητες, προστάτιδες της πόλης. Και από τα δύο ιερά προέρχεται πλήθος ευρημάτων με πολλά πήλινα ειδώλια και μεγάλες γυναικείες προτομές, τα οποία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι στο πρώτο λατρευόταν γυναικεία θεότητα, ενώ το δεύτερο ήταν αφιερωμένο στην θεά Δήμητρα. Δίπλα από τα ιερά σώζεται τμήμα του υστεροκλασικού τείχους, που ταυτίζεται μ’ εκείνο που έκτισε ο Φίλιππος Β’, αφού προηγουμένως ο ίδιος είχε καταστρέψει την πόλη.

Στην κορυφή του νότιου αυτού λόφου, βρίσκεται η ακρόπολη με σχήμα σχεδόν ορθογώνιου τριγώνου. Η ακρόπολη περιβαλλόταν από οχυρωματικό περίβολο για την προστασία των κατοίκων σε περιόδους κινδύνου. Στο κέντρο της βρισκόταν μια δεξαμενή νερού για τη συλλογή ομβρίων υδάτων, ενώ σε διπλανά σημεία βρίσκονταν κτίσματα, πιθανότατα στρατιωτικά φυλάκια, για την επιτήρηση της περιοχής. Λίγο δυτικότερα από την ακρόπολη, ήρθε στο φως ο κεντρικός υδροδοτικός αγωγός, που τροφοδοτούσε με νερό τους κατοίκους της πόλης.

Οικίες των αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων αποκαλύφθηκαν σε διάφορα σημεία. Πρόκειται για λιθόκτιστα σπίτια του 5ου, 4ου και 3ου αι. π.Χ. και φωτίζουν την οικιστική αρχιτεκτονική της πόλης, την οικιακή οικονομία και την κοινωνία των Σταγείρων.mΗ αγορά των Σταγείρων εντοπίσθηκε στον χαμηλό αυχένα ανάμεσα στους λόφους. Εδώ ερευνήθηκαν μια καλοδιατηρημένη στοά των κλασικών χρόνων, κτισμένη κυρίως από μαρμάρινους γωνιόλιθους με μνημειακή κλίμακα, λιθόστρωτοι δρόμοι, δημόσιες αποθήκες και καταστήματα.

Άγιος Γερμανός, Πρέσπες

Ο παραδοσιακός οικισμός του Αγίου Γερμανού είναι ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας και αξίζει να περπατήσετε τα σοκάκια του για να παρατηρήσετε την αρχιτεκτονική κληρονομιά της περιοχής. Χτισμένος σε υψόμετρο περίπου 1.040μ. ήταν διαχρονικά το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής. Πριν τον Εμφύλιο Πόλεμο αριθμούσε πάνω από 2000 κατοίκους, ενώ σήμερα κατοικείται από λιγότερα από 200 άτομα.

Στον Άγιο Γερμανό δε θα συναντήσετε την πολυτέλεια και τις τουριστικές υποδομές που έχετε ίσως συναντήσει σε άλλα ελληνικά χωριά, αλλά αυτή είναι και η γοητεία του. Ο Άγιος Γερμανός αποπνέει μια πιο «άγρια» ομορφιά.

Είναι ένα χωριό που μοιάζει σαν να έχει βγει από σκηνικό ταινίας. Πρόκειται για έναν από τους τρεις χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας μαζί με τους Ψαράδες και το Νυμφαίο. Εδώ, θα έρθετε για να κάνετε ήσυχες βόλτες ανάμεσα σε πανέμορφα σπίτια με ξύλινους εξώστες και για να δοκιμάσετε ιδιαίτερες γεύσεις, αλλά κυρίως για να περιηγηθείτε στις λίμνες Πρέσπες, μία από τις ομορφότερες περιοχές της Ελλάδας.

Το χωριό οφείλει την ονομασία του στον βυζαντινό ναό του Αγίου Γερμανού (11ος αιώνας), που βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού και είναι αφιερωμένος στον ομώνυμο άγιο και Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Είναι ένας εγγεγραμμένος σταυροειδής ναός με τρούλο που διασώζει τοιχογραφίες του 11ου, του 13ου και του 18ου αιώνα.

Τα σπίτια του, όλα εξαιρετικά δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής, η παραδοσιακή κουζίνα του, όπου πρωταγωνιστούν φυσικά οι γίγαντες Πρεσπών, τα φρέσκα ψάρια και το ντόπιο απίθανο τσίπουρο, και φυσικά οι γειτονικές Πρέσπες με όλο το μεγαλείο και το μυστήριο που τις καλύπτει, καθιστούν τη διαμονή στο χωριό μια ασύγκριτη εμπειρία. Εκεί θα βρείτε και το Κέντρο Πληροφόρησης, όπου θα μάθετε τα πάντα για τη μοναδική χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.

Μην παραλείψετε να αγοράσετε φασόλια από τα καταστήματα που πωλούν τοπικά προϊόντα. Επίσης, εδώ βρίσκεται το κέντρο ενημέρωσης για τον Εθνικό Δρυμό Πρεσπών. Όσοι αγαπάτε την πεζοπορία θα πρέπει να γνωρίζετε ότι πάνω στο ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε6, που διέρχεται από την περιοχή, βρίσκονται οι πηγές Μοτσάρα και Ποτίστρα. Λίγο έξω από το χωριό θα δείτε τον παραδοσιακό νερόμυλο του Αγίου Γερμανού, ο οποίος είναι ο μοναδικός από τους 20 νερόμυλους που υπήρχαν στην περιοχή και έχει αποκατασταθεί πλήρως (βραβείο Europa Nostra 2016 για την Πολιτιστική Κληρονομιά).

Επιβάλλεται μια επίσκεψη στον Άγιο Αχίλλειο, το μικρό νησάκι που φωλιάζει στην καρδιά των λιμνών. Ικανοποιήστε την όρεξή σας στο πατροπαράδοτο εστιατόριο Άγιος Αχίλλειος, που βρίσκεται στο νησί, κι αν αγαπάτε την απομόνωση, κλείστε κι ένα δωμάτιο στον ομώνυμο ξενώνα!

Μίσχος, Κομοτηνή

Μια πόλη ιδιαίτερη όπου ο επισκέπτης μπορεί να «βιώσει» την αρμονική συνύπαρξη χριστιανών και μουσουλμάνων και να ξαποστάσει στη μεγάλη στολισμένη πλατεία της. Με ορμητήριο την Κομοτηνή μπορείτε να επισκεφθείτε μικρούς φυσικούς παραδείσους, «κρυμμένους» στην καρδιά ενός οικισμού, που η αναζήτησή τους απαιτεί λίγο παραπάνω υπομονή, ίσως αρκετή φαντασία, αλλά κυρίως καλή επικοινωνία με τους ντόπιους.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκει το χωριό Μίσχος, με το πανέμορφο περιβαλλοντικό μονοπάτι του, μόλις δεκατρία λεπτά από την πόλη της Κομοτηνής. Κατά μήκος της διαδρομής που οδηγεί στο Μίσχο, είτε από τον Ίασμο, είτε από την Κομοτηνή, ο ανήσυχος ταξιδιώτης θα βρει αρκετές ενημερωτικές πινακίδες που θα τον κατευθύνουν στο χωριό. Δυστυχώς, ωστόσο δεν θα βρει ούτε μία, που να τον πληροφορεί πώς θα επισκεφθεί το απίστευτης φυσικής ομορφιάς περιβαλλοντικό μονοπάτι που το διασχίζει ο μικρός ποταμός Ασπροπόταμος με τον πετρόχτιστο νερόμυλο να δεσπόζει στην κοίτη του και τους τεχνητούς καταρράκτες στο τέλος της διαδρομής.

Η διαδρομή μέχρι το χωριό Μίσχο, είτε από την Κομοτηνή, είτε από την Ξάνθη, μέσω του Ίασμου, γίνεται εύκολα κατά μήκος της Εγνατίας οδού ή από ασφαλτοστρωμένους επαρχιακούς δρόμους, με το Παπίκιο όρος να ξεπροβάλει περήφανο σε κάθε στροφή του δρόμου.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα γραφικό μειονοτικό χωριό, με πολύ φιλόξενους κατοίκους, χαρακτηρισμένο από το 1978 ως παραδοσιακός οικισμός. Βρίσκεται βορειοδυτικά της πεδιάδας της Κομοτηνής, σε απόσταση 14 χλμ. από τον Ίασμο, που αποτελεί την έδρα του ομώνυμου δήμου, στον οποίο υπάγεται πλέον διοικητικά η μικρή αυτή κοινότητα.

Από τον Μίσχο και την ευρύτερη περιοχή του ξεκινά ο χείμαρρος Ασπροπόταμος (ο αρχαίος Τραύος), που εκβάλλει στη λίμνη Βιστωνίδα, ενώ στα βόρεια ξεκινούν οι νότιοι πρόποδες του Παπίκιου όρους. Στα νότια του χωριού και στην κατεύθυνση της Εγνατίας οδού, αμέσως μετά τη σιδηροδρομική γραμμή, βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος Μαξιμιανούπολης – Μοσυνούπολης ο οποίος υπήρξε σημαντικό κέντρο της Θράκης τον 4ο αιώνα μ.Χ. και στον οποίο υπάρχουν σημαντικά ευρήματα, όπως ένα παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο, ένα ορθογώνιο οχυρωματικό τείχος και επιτύμβιες επιγραφές.

Μερικά μέτρα βόρεια από το τζαμί του Μίσχου, μετά από έναν μικρό χωματόδρομο, ο επισκέπτης καταφτάνει στο ποτάμι. Αυτό είναι και το σημείο συνάντησης πολλών πεζοπόρων κι ορειβατών της περιοχής, που ξεκινούν από τον Μίσχο και καταλήγουν σε διάφορα σημεία του ορεινού όγκου, όπως το Παπίκιο Όρος. Στην αρχή της διαδρομής ο «εξερευνητής» μπορεί να κάτσει στις μεγάλες πέτρες για να απολαύσει την θέα ή να βγάλει φωτογραφίες το ποτάμι και τον τεχνητό καταρράκτη που κεντρίζει τα βλέμματα. Ακριβώς δίπλα, βρίσκεται κι ένας παλιός νερόμυλος, που «σκεπάζεται» από τα πλατάνια γύρω του, όταν πετύχετε την κατάλληλη εποχή.

Τον χειμώνα, το σχεδόν απόκοσμο τοπίο συναρπάζει τον επισκέπτη, που στην αρχή της διαδρομής μπορεί να κάτσει στις μεγάλες πέτρες, να απολαύσει τη θέα ή να βγάλει φωτογραφίες το ποτάμι, θαυμάζοντας τον παλιό νερόμυλο. Καθώς θα περπατάει όλο και πιο μέσα στο μονοπάτι, το βλέμμα του θα κεντρίσουν οι δυο τεχνητοί καταρράκτες που δημιουργούν μικρές βάθρες, προσφέροντας άπειρη δροσιά το καλοκαίρι.

Αξίζει όμως κάποιος να περπατήσει και πάνω από το περιβαλλοντικό μονοπάτι, στην είσοδο του χωριού, και μέσα από τα εντυπωσιακά κυπαρίσσια να φτάσει σχεδόν στις πηγές του Ασπροπόταμου.

Σταυρούπολη, Ξάνθη

Η θέα προς τους μαιανδρισμούς του ποταμού. Τα Στενά του Νέστου. Η Σταυρούπολη και τα μικρά χωριουδάκια στις όχθες του. Οι βαρκάδες, τα δάση, οι υδροβιότοποι και το δέλτα. Κάθε γωνιά του Νέστου κρύβει και μια πανέμορφη έκπληξη για τους εξερευνητές του θρακιώτικου ποταμού.

Σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από την Ξάνθη βρίσκεται η Χώρα των αρχαίων Διών, η Σταυρούπολη. Εχει αυτό το όνομα από το 1920 και αποτελεί το μεγαλύτερο και σημαντικότερο Νεστοχώρι της Ξάνθης. Για να φτάσετε εκεί θα διασχίσετε την Κρύα Βρύση, το Λυκοδρόμιο και θα θαυμάσετε την φυσική ομορφιά τους. Παρθένο δάσος και δέντρα που βρίσκονται εκεί 200 χρόνια, φυσικές πηγές, παιδικές χαρές, παραδοσιακοί φούρνοι.

Ο «φιδογυριστός» δρόμος που οδηγεί εκεί, θα σας γεμίσει με «πράσινες» εικόνες, γεμάτες με πηγές, παρθένα δάση και πέτρινα γεφύρια. Ανεβαίνοντας τον λιθόχτιστο δρόμο που οδηγεί στην κεντρική πλατεία, θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε τα παλιά σπίτια, με το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, που διακρίνονται για τα σαχνισιά τους (κλειστά μπαλκόνια που στηρίζονται σε καμπυλωτά δοκάρια), με νεοκλασικές επιρροές.

Κέντρο καλλιέργειας καπνού και μέχρι τη δεκαετία του ’60 , διατηρεί έντονα τα σημάδια της οικονομικής ευημερίας του παρελθόντος, στην πολεοδόμηση και στα κτίσματα της. Μια βόλτα στα σοκάκια που περιβάλλουν το επιβλητικό Δημαρχείο, δικαιολογεί απόλυτα το χαρακτηρισμό του Παραδοσιακού Οικισμού που έχει δοθεί στο χωριό.

Η εικόνα των λιθόχτιστων στενών, με τα γραφικά κτήρια και τους ξενώνες, γυρνάει το χρόνο πίσω, προκαλώντας μια γλυκιά μελαγχολία. Όσοι από εσάς αναζητάτε μια πιο άμεση επαφή με την φύση, επιβιβαστείτε σε ένα τζιπάκι και οργώστε το δήμο. Πάρτε το δρόμο που οδηγεί στο Καρυόφυτο και συνεχίστε προς το Δάσος της Χαϊντούς, η τον καταράκτη Λειβαδίτη.

Ξεκινήστε από την Σταυρούπολη, εξερευνώντας το φιλόξενο χωριό, και επιχειρήστε την φαντασμαγορική κατάβαση ως τους Τοξότες, μέσα από φαντασμαγορικά τοπία, πλάι σε παγωμένα νερά και εντυπωσιακά φράγματα. Εκεί που τα νερά του Νέστου συναντούν τη θάλασσα, το δέλτα του ποταμού φιλοξενεί υγρά λιβάδια, καλαμιώνες, νεροβούβαλους και ερωδιούς, που φωλιάζουν κοντά στο δάσος Κοτζά-Ορμάν – θα το προσεγγίσετε μέσω του (δύσκολου) δρόμου που περνά από το Δασοχώρι και το Εράσμιο.

Κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, βόρεια της Σταυρούπολης, απλώνεται ένα παραμυθένιο δάσος, το δάσος του Ερύμανθου – ή της Χαϊντούς, όπως είναι πιο γνωστό. Περισσότερα από 3.000 είδη σπάνιων φυτών της βόρειας Ευρώπης ρίχνουν εδώ τη σκιά τους, χάρη στους παγετώνες που παρέσυραν ως τα βουνά της Θράκης τους σπόρους αυτού που αποκαλείται και το «μοναδικό φινλανδικό δάσος της χώρας». Αυτό είναι και ένα από τα τελευταία φυσικά περιβάλλοντα του Κόκκινου Ελαφιού, του πιο μεγαλόσωμου φυτοφάγου θηλαστικού που ζει στην Ελλάδα και απολαμβάνει τις οξιές, τις σημύδες, τους άγριους κρίνους και τα πεύκα της Ροδόπης.

Μεταξάδες, Έβρος

Μια πόλη σύγχρονη, φιλόξενη, με υποδομές και σε πολύ βολική θέση για να γίνει ορμητήριο και για άλλους τριγύρω προορισμούς. Ανάμεσά τους η πόλη του μεταξιού, το Σουφλί σε απόσταση 50 χλμ όπου μπορεί να επισκεφθεί κανείς τα μουσεία μεταξιού και να γνωρίσει από πρώτο χέρι τη διαδικασία που συνδέει τα κουκούλια με τα μεταξωτά… υφάσματα, αλλά και μικρά περιποιημένα χωριά που κρύβουν  μεγάλες ομορφιές και ανθρώπους φιλόξενους!

Οι Μεταξάδες είναι ένα παραδοσιακό χωριό χτισμένο σε μια καταπράσινη πλαγιά μακριάς λοφοσειράς, ύψους 120 μέτρων, στο βορειοδυτικό μέρος του νομού Έβρου. Αποτελούν τον πιο γραφικό οικισμό της ευρύτερης περιοχής, λόγω της παραδοσιακής πέτρινης αρχιτεκτονικής του. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του χωριού είναι η λιθόπετρα, με την οποία οι κάτοικοι συνήθιζαν να χτίζουν τα σπίτια. Παρόμοια αρχιτεκτονική έχουν και τα γειτονικά χωριά Αβδέλλα, Παλιούρι και Αλεποχώρι.

Το όνομα του χωριού προέρχεται από τον πρώτο που έχτισε το σπίτι του, τον Δημήτριο Τουκμακτσή (ή Τουκμακιώτη). Τουκμάκι εδώ έλεγαν και το σφυρί των χαλκωματάδων και των λιθοξόων, των μαστόρων που δούλευαν την πέτρα και της έδιναν σχήμα. Άλλωστε, το χωριό μέχρι σήμερα έχει αυτή την ξεχωριστή ιδιομορφία: είναι πετρόχτιστο και μοναδικό, δηλώνοντας έτσι και την παλιά ασχολία των κατοίκων, αλλά και τα αποθέματα πέτρας που χρησιμοποιήθηκαν ως πρώτη ύλη για την κατασκευή και την εξωτερική μόνωση των σπιτιών του χωριού. Το σημερινό όνομα Μεταξάδες, το πήρε από το άφθονο μετάξι που παραγόταν από την απασχόληση των κατοίκων με τη σηροτροφία και που αποτέλεσε και τη βασική ενασχόληση τους μέχρι το 1921.

Η μάχη των Μεταξάδων τον Μάιο του 1949 σηματοδότησε μια σημαντική εμπλοκή κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου μεταξύ του Ελληνικού Στρατού και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ). Διήρκεσε από τις 15 έως τις 20 Μαΐου, έλαβε χώρα στο χωριό Μεταξάδες του Έβρου και αποτέλεσε την τελευταία προσπάθεια του ΔΣΕ να επιχειρήσει εκτός των οχυρωμένων συγκροτημάτων του Γράμμου και του Βιτσίου.

Η γύρω περιοχή είχε καταληφθεί από αντάρτες, γεγονός που ώθησε τους κατοίκους των χωριών από τις γύρω περιοχές να αναζητήσουν καταφύγιο στους Μεταξάδες. Ο λόφος των Μεταξάδων, ο οποίος φυλασσόταν καίρια από τον υπολοχαγό Λάζο και τους πολιτοφύλακες, αποτέλεσε κομβικό σημείο άμυνας απέναντι στην επίθεση των ανταρτών. Παρά την ασφυκτική πολιορκία, ο στρατός, με τη βοήθεια των κατοίκων που κρύβονταν σε καταφύγια, απέκρουσε τις επανειλημμένες επιθέσεις των ανταρτών. Με δυσκολία στον ανεφοδιασμό και την ενίσχυση, ο στρατός άντεξε μέχρι να φτάσουν ενισχύσεις από το Πρωτόκκλησι, σπάζοντας τελικά την πολιορκία και νικώντας τους αντάρτες.

Μέχρι τις 18 Μαΐου, έγινε η τελευταία μάχη, με αποτέλεσμα την παράδοση των ανταρτών, με πολλούς να σκοτώνονται από αεροπορικές επιδρομές ενώ αναζητούσαν καταφύγιο σε χαράδρες. Οι επιζώντες εγκατέλειψαν την Ελλάδα, ακολουθούμενοι από οικογένειες και συμπαθούντες χωρικούς. Παρά την τελική επιστροφή στην κανονικότητα, τα σημάδια του εμφυλίου πολέμου παρέμειναν, καλλιεργώντας διαρκή εχθρότητα και διχασμό.

Στη λαμπρή αυτή επιτυχία συνέβαλαν σημαντικά οι κάτοικοι του χωριού Μεταξάδες, πολλοί από τους οποίους, κυρίως γυναίκες και παιδιά, βρέθηκαν μέσα στο οχυρό την ώρα της επίθεσης, καθώς και οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών που έσπευσαν να ενισχύσουν τις εθνικές δυνάμεις. Κατά τη διάρκεια της τριήμερης μάχης, πράξεις τέτοιας γενναιότητας και αυτοθυσίας σημειώθηκαν όχι μόνο από τους στρατιώτες αλλά και από τους πολίτες – άνδρες, γυναίκες και παιδιά – που βρίσκονταν εντός του οχυρού.

Πολλοί από τους πολίτες πήραν τα όπλα και πολέμησαν γενναία στο πλευρό των στρατιωτών, ενώ άλλοι, νέοι και κορίτσια, γυναίκες και παιδιά, βοήθησαν τους μαχητές με διάφορους τρόπους, μεταφέροντας πυρομαχικά, σκάβοντας χαρακώματα και εκτελώντας οποιαδήποτε άλλη εργασία.

Μετά την αναταραχή των πολέμων, οι Μεταξάδες, όπως και πολλά χωριά σε όλη την Ελλάδα, υπέστησαν σημαντικές ζημιές. Η παραδοσιακή γεωργική και κτηνοτροφική οικονομία της περιοχής κατέστη μη βιώσιμη. Ταυτόχρονα, η άνοδος των αστικών εργοστασίων παρέσυρε πολλούς χωρικούς να αναζητήσουν ευκαιρίες απασχόλησης στο εξωτερικό ή στις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας. Κατά συνέπεια, ακολούθησε μείωση του πληθυσμού και μείωση της παραγωγής.

Η πέτρα, που έχει μια ανοιχτή μπεζ απόχρωση, κάνει τα σπίτια στους Μεταξάδες να ξεχωρίζουν από μακριά μέσα στην καταπράσινη πλαγιά. Μέσα στα στενά, ελικοειδή δρομάκια, βρίσκονται δίπατα σπίτια, αρχιτεκτονικά αριστουργήματα. Παρόμοια αρχιτεκτονική έχουν και τα γειτονικά χωριά ΑβδέλλαΠαλιούρι και Αλεποχώρι.

Στους Μεταξάδες ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί το δημοτικό δάσος, έκτασης 15.000 στρεμμάτων που είναι πλούσιο σε φυσικές ομορφιές αλλά και σε θηράματα.  Στο χωριό υπάρχει και η αξιόλογη μεταβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, χτισμένη το 1695.

Ταξιδεύοντας στον Έβρο, μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε το Δάσος της Δαδιάς και να κάνετε μια βόλτα με βάρκα στο Δέλτα του ποταμού Έβρου, όπου βρίσκονται αυτή την εποχή χιλιάδες φλαμίνγκο και ερωδιοί. Θα είναι, επίσης, παράληψη να μην επισκεφθείτε τις Φέρες και την εκεί εκκλησία της Παναγίας της Κοσμοσώτειρας, δημιούργημα του πρίγκιπα του Βυζαντίου Ισαάκιου Κομνηνού.

Νεστόριο, Καστοριά

Για τη συνέχεια των προτεινόμενων αποδράσεων αλλάζουμε γεωγραφική πλευρά και μετακινούμαστε δυτικότερα της Θεσσαλονίκης. Για την ακρίβεια μεταφερόμαστε στη Δυτική Μακεδονία και πιο συγκεκριμένα στο Νεστόριο του Νομού Καστοριάς.

Το Νεστόριο, στο νομό Καστοριάς βρίσκεται μόλις 25 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη της Καστοριάς και είναι ιδιαίτερα γνωστό για το ετήσιο μουσικό Φεστιβάλ που διοργανώνεται εκεί, River party, κάθε καλοκαίρι. Χωρίζεται σε Άνω Νεστόριο και Κάτω Νεστόριο. Το Κάτω Νεστόριο φτάνει μέχρι τον ποταμό Αλιάκμονα.

Βρίσκεται σε μια πλαγιά του Γράμμου, σε υψόμετρο 890 μέτρα κι έχει, δεν έχει πληθυσμό 1000 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία. Η οργιώδης φύση, η απόλυτη η ηρεμία και η χαλάρωση που σου προσφέρει το μέρος, είναι μοναδική! Σ’ ένα μαγευτικό τοπίο με λόφους και πυκνή βλάστηση, σε υψόμετρο 931 μέτρα (πάνω πλατεία), είναι το κέντρο μιας ευρύτερης περιοχής από τα νεολιθικά χρόνια, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα έως και σήμερα.

Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Νέστορας και Ορέστης, γιοι του Βασιλιά Αγαμέμνονα, κατέφυγαν στην περιοχή μας από τον φόβο των αντιποίνων, ύστερα από την δολοφονία της μητέρας τους Κλυταιμήστρα, από τον Ορέστη. Εδώ στους πρόποδες του Γράμμου, ο Νέστορας ίδρυσε το Νεστόριο και ο Ορέστης λίγο μακρύτερα το Άργος Ορεστικό.

Η πανέμορφη φύση που το περιβάλλει, η ζεστή φιλοξενία των ανθρώπων, τα παραδοσιακά χωριά με τα πέτρινα σπίτια και τα λιθόστρωτα καλντερίμια και ο ποταμός Αλιάκμονας ανταμείβουν όσους αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες στη χειμωνιάτικη φύση.

Η Αγία Άννα χτισμένη σε ένα πανέμορφο δάσος, σε υψόμετρο 1500 μέτρων προσφέρεται για μια κοντινή βόλτα και αποτελεί το πέρασμα για το Βυζαντινό μοναστήρι της Τσούκας, μνημείο ξεχωριστό, χτισμένο σε σημείο εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, πλάι σε καταρράκτες ενός παραπόταμου του Αλιάκμονα.

Στην περιοχή του Νεστορίου, ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος, χτύπησε την πόρτα της Ελλάδας, τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου. Εδώ με την κατάρρευση του μετώπου, πολλοί ηρωικοί μαχητές, παρέδωσαν τα όπλα τους για να φυλαχτούν από τους Νεστορίτες. Εδώ, πρωτοξεκίνησε η Εθνική Αντίσταση, όπου μαζικά οι Νεστορίτες οργανώθηκαν και κατά την διάρκεια της κατοχής, έγινε κέντρο του αγώνα, εναντίον των κατακτητών, με αποτέλεσμα τα αντίποινα των Γερμανών για την ηρωική αυτή στάση, ήταν εξοντωτικά. Δύο φορές στο 1943 πυρπόλησαν το Νεστόριο και οδήγησαν δεκάδες κατοίκους στο αποσπάσματα Εξακόσια ογδόντα σπίτια έγιναν στάχτη. Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική.

Στο Νεστόριο, οι χίλιοι μόνιμοι κάτοικοι, κράτησαν ζωντανό τον τόπο τους, αντιμετώπισαν στωικά, την όποια αδιαφορία της πολιτείας και σήμερα, ίσως χαίρονται τις καλύτερες μέρες, εξαργυρώνοντας το φυσικό πλούτο, αναπτύσσοντας μεθοδικά και υποδειγματικά, τον εναλλακτικό τουρισμό.

Έχει όσα χρειάζονται, σπάνια φυσική ομορφιά, απέραντα δάση, γάργαρα νερά, ορεινές λίμνες, επιβλητικά φαράγγια, βυζαντινά μοναστήρια, θολωτά γεφύρια, παλιά πετρόχτιστα χωριά, σπουδαία γαστρονομική παράδοση και μια σπάνια παράδοση φιλοξενίας. Έχει όμως τεχνογνωσία και υποδομές, για αθλήματα βουνού. Έχει και κάτι μοναδικό το River Party. Στις όχθες του Αλιάκμονα μια πολιτιστική μουσική εκδήλωση, που έκανε γνωστή την περιοχή σε όλη την Ελλάδα. Σήμερα, το Νεστόριο είναι και πάλι ζωντανό και αισιόδοξο.

Και για όσους δίνουν βαρύτητα και στους γαστρονομικούς πειρασμούς κάθε περιοχής, αυτοί που γνωρίζουν τονίζουν πως Δυτική Μακεδονία και εξαιρετικό φαγητό είναι έννοιες ταυτόσημες. Πιάτα που ξεχωρίζουν και δεν πρέπει να στερήσετε από τον εαυτό σας είναι μεταξύ άλλων: γίδα στη γάστρα, ξινός τραχανάς, χοιρινό με πράσο, τουρσί λάχανο, πιπεριά και μελιτζάνα γεμιστή και σαγανάκι με «Μπάτζο» ένα ιδιαίτερο, αλμυρό, τοπικό τυρί που συνοδεύει ιδανικά το εκλεκτό τσίπουρο.

Νεγάδες, Ζαγοροχώρια

Τα Ζαγοροχώρια είναι πλέον αναγνωρισμένος και αγαπημένος προορισμός σε πάρα πολλούς Έλληνες, σταδιακά τα ανακαλύπτουν και οι τουρίστες από το εξωτερικό. Αυτό δεν σημαίνει πως και τα 46 Ζαγοροχώρια είναι τουριστικά. Οι Νεγάδες σε υψόμετρο 1.060 μέτρων έχουν πραγματικά ελάχιστους μόνιμους κατοίκους αλλά την ίδια στιγμή φιλοξενούν εντυπωσιακά αρχιτεκτονήματα της ηπειρώτικης μαστοριάς και ένα πολύ σημαντικό θρησκευτικό μνημείο.

Για να φτάσετε εκεί θα οδηγήσετε το δρόμο που ξεκινά από τα Ιωάννινα και καταλήγει στο κεντρικό Ζαγόρι. Όσο ανεβαίνει το υψόμετρο, το τοπίο αλλάζει και γίνεται πιο «ultra ηπειρώτικο». Το πιο ωραίο κομμάτι της διαδρομής είναι το τελευταίο με το χωριό να εμφανίζεται μπροστά σας όπως είναι κτισμένο σε έναν κατάφυτο λόφο. Φαίνεται σχετικά έρημο, όμως τα μεγάλα πέτρινα σπίτια και τα πέτρινα αρχοντικά παραπέμπουν στο ρωμαλέο παρελθόν του.

Μικρό, ορεινό και ανεξερεύνητο, το χωριουδάκι των Νεγάδων αριθμεί λιγότερους από 50 μόνιμους κατοίκους, αλλά ξεχωρίζει για την φύση που το περικλείει, στα 1.060 μέτρα του βουνού της Τύμφης στο κεντρικό Ζαγόρι, όπου είναι χτισμένο. Αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς του νομού Ιωαννίνων.

Όπως και άλλα μέρη της Ηπείρου, το χωριό άκμασε από τους ανθρώπους που πρόκοψαν σε χώρες της Ευρώπης. Μετά επένδυσαν χρήματα για υποδομές και κτίρια στον τόπο καταγωγής τους. Πέρα από τα πέτρινα αρχοντικά, σήμα κατατεθέν του χωριού είναι ο Ναός του Αγίου Γεωργίου, μία από τις σημαντικότερες και εντυπωσιακότερες εκκλησίες της Ηπείρου Επιβλητική τρίκλιτη βασιλική με 3 Αγίες Τράπεζες.

Το κεντρικό κλίτος είναι αφιερωμένο στο Άγιο Γεώργιο, ενώ τα άλλα στον Άγιο Δημήτριο και στην Αγία Τριάδα. Η μεγαλοπρεπής εκκλησία διαθέτει μεγάλης αξίας εικόνες και τοιχογραφίες, όπως και ένα εντυπωσιακό τέμπλο από ξύλο. Μία ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης εκκλησίας είναι και οι αγιογραφίες που απεικονίζουν αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, ιδιαίτερες αγιογραφίες και τοιχογραφίες, που μεταξύ άλλων απεικονίζουν μεταξύ άλλων τον Πλούταρχο και τον Αριστοτέλη.

Επίσης, σε απόσταση 15 λεπτών με το αυτοκίνητο βρίσκεται ένα από τα ομορφότερα γεφύρια της περιοχής, το τρίτοξο γεφύρι Καλογερικό με μήκος περίπου 55 μέτρα. Χτίστηκε το 1814 για να αντικαταστήσει ένα παλαιότερο ξύλινο γεφύρι, το τρίτοξο γεφύρι, το μοναδικό µε ίδιες ακριβώς καµάρες που λέγεται και «του Πλακίδα». Πρόκειται για ένα εξαιρετικό δείγμα της ηπειρώτικης μαστοριάς.

Όποτε βρεθείτε στα Ζαγοροχώρια, προτείνουμε να επιλέξετε για τη διαμονή σας τα πιο ήσυχα χωριά της περιοχής -ένα τέτοιο είναι και οι Νεγάδες – που μπορούν να λειτουργήσουν ως ιδανικό ορμητήριο για εκδρομές στα μεγαλύτερα χωριά ή σε υπέροχα μέρη με φυσικό κάλλος, όπως το φαράγγι του Βίκου ή το Πέτρινο Δάσος.

πηγή πληροφοριών: biscotto.gr

Μοίρασε το άρθρο!