Το χρονικό της μεγάλης καταστροφής του 1956
Στη Σαντορίνη είχε σημειωθεί ο ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο κατά τον 20ο αίωνα. Ήταν ξημερώματα της 9ης Ιουλίου 1956 ένας φονικός σεισμός 7,5 ρίχτερ έπληξε το νησί. Το φαινόμενο μάλιστα συνοδεύτηκε από τσουνάμι ύψους 25 μέτρων το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα να προκληθούν καταστροφές. Τραγικός απολογισμός 53 νεκροί.
Οι συνεχείς σεισμικές δονήσεις των τελευταίων ημερών με τον κόσμο να αποχωρεί μαζικά από το νησί και τους σεισμολόγους να κάνουν λόγο για προσεισμική φάση και πιθανό έναν ισχυρότερο σεισμό, ζωντανεύουν το φόβο ενός τόσο ισχυρού σεισμού όπως και αυτού το 1956. Ωστόσο στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι σεισμολόγοι, αποκλείουν έναν τέτοιο ενδεχόμενο.
Συγκεκριμένα ο Ευθύμης Λέκκας, πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), που βρίσκεται στη Σαντορίνη, μιλώντας στην ΕΡΤ και τονίζοντας ότι δεν πρόκειται για ενεργοποίηση του ρήγματος που είχε δώσει τον μεγάλο σεισμό του 1956.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η σεισμική δραστηριότητα παραμένει αμείωτη και σήμερα, έχουμε αρκετά μεγάλα μεγέθη, της τάξεως των 4 έως 5 βαθμών. Είναι μεγέθη τα οποία γίνονται έντονα αισθητά στους κατοίκους του νησιού και βεβαίως αυτή η δραστηριότητα αναπτύσσεται προς τα βορειοανατολικά πια, δηλαδή κοντά στην Αμοργό.
Έτσι λοιπόν φαίνεται ότι έχουμε την ενεργοποίηση ρηγμάτων τα οποία δεν αντιστοιχούν στο ρήγμα που έδωσε τον μεγάλο σεισμό του 1956. Ούτως ή άλλως δεν μπόρεσε αυτό το ρήγμα να δώσει μεγάλο σεισμό γιατί έχει εκτονώσει πολύ μεγάλη ενέργεια του το 1956 και να γεμίσει πάλι ενέργεια. Θα πρέπει να περάσουν χιλιάδες χρόνια. Έχουμε λοιπόν την ενεργοποίηση μικρότερων ρηγμάτων προς τα βορειοδυτικά του ρήγματος της Αμοργού».
Το χρονικό της μεγάλης καταστροφής του 1956
Το φαινόμενο είχε προειδοποιήσει από το μεσημέρι της προηγούμενης μέρας, της 8ης Ιουλίου, με έναν σεισμό 4,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ο οποίος είχε επίκεντρο το θαλάσσιο τμήμα νότια της Αμοργού. Ωστόσο από αυτή την προειδοποίηση δεν φαίνεται να ανησύχησαν οι κάτοικοι των Κυκλάδων , οι οποίοι συνέχισαν την ημέρα τους σαν όλες τις προηγούμενες.
Την επόμενη μέρα όμως, σε μία ανύποπτη στιγμή για τους κατοίκους της Σαντορίνης, τα ξημερώματα της 9ης Ιουλίου (05:11) εκδηλώθηκε ο κύριος σεισμός όπου αυτή την φορά τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις μετρήσεις ο σεισμός ήταν μεγέθους 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και έντασης 9 βαθμών της κλίμακας Μερκάλι. Η ένταση του σεισμού αποδεικνύεται από τις καταγραφές του Τύπου της εποχής ο οποίος ανέφερε ότι η σεισμική δόνηση ήταν ισοδύναμη με την έκρηξη 10.000 ατομικών βομβών.
Αυτή την «αποφράδα μέρα» για την Σαντορίνη, ο σεισμός άφησε με το πέρασμά του 53 νεκρούς και σοβαρές ζημιές. Αναλυτικότερα, το 35% των σπιτιών καταστράφηκαν ολοσχερώς και το 45% παρουσίασαν τεράστιες ή ελάχιστες ζημιές.
Σε ολοκληρωτικό βαθμό καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα δημόσια κτίρια. Επιπρόσθετα, πέραν της Σαντορίνης. σοβαρές βλάβες υπέστησαν τα νησιά Αμοργός, Ανάφη, Αστυπάλαια, Ίος, Πάρος, Νάξος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος και Λειψοί.
Η συνολική καταγραφή αναφέρει, καταστροφή 529 σπιτιών, 1.482 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 1.750 ελαφρές. Οι τραυματίες ξεπέρασαν τους 100. Ο κύριος σεισμός συνοδεύτηκε από μεγάλο θαλάσσιο κύμα βαρύτητας (τσουνάμι), το ύψους του οποίου άγγιξε τα 25 μέτρα στη νοτιοανατολική ακτή της Αμοργού, τα 20 μ. στη βορειοδυτική ακτή της Αστυπάλαιας, τα 10 μ. στη Φολέγανδρο και ήταν ασθενέστερο σε διάφορες άλλες ακτές του Νοτίου Αιγαίου μέχρι τη Σμύρνη.
Από το τσουνάμι μία γυναίκα έχασε τη ζωή της στην Κάλυμνο, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής. Το τσουνάμι εξασθενημένο έφθασε μέχρι την Καλαμάτα και κατέστρεψε πολλές μικρές βάρκες που βρίσκονταν στο λιμάνι.
Ο κρατικός μηχανισμός προσπάθησε να αντιδράσει, χωρίς να έχει προλάβει να συνέλθει από τους προηγούμενους μεγάλους σεισμούς που έπληξαν το 1953 τη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη.
Η αντίδραση του Κωνσταντίνου Καραμανλή
Ο πρωθυπουργός της χώρας Κωνσταντίνος Καραμανλής αντέδρασε , κηρύσσοντας τη Σαντορίνη σε κατάσταση «τοπικής συμφοράς μεγάλης εκτάσεως» και πραγματοποίησε επίσκεψη στην πληγείσα περιοχή μόλις λίγες μέρες μετά την καταστροφή στις 14 Ιουλίου.
Η βοήθεια και η εσωτερική μετανάστευση
Πολλές ήταν οι χώρες που προσφέρθηκαν ώστε να βοηθήσουν τους σεισμόπληκτους. Ωστόσο να σημειωθεί ότι η Ελλάδα αρνήθηκε βοήθεια από την Μεγάλη Βρετανία, με βασικό λόγο να ήταν πιθανότατα το Κυπριακό, που εκείνη την εποχή βρισκόταν σε έξαρση με την εξέγερση της ΕΟΚΑ. Άλλη μία σημαντική συνέπεια του σεισμού ήταν , η τεράστια εσωτερική μετανάστευση που έλαβε χώρα , καθώς μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Σαντορίνης μετανάστευσε κυρίως στην πρωτεύουσα Αθήνα.
Με πληροφορίες από eleftherostypos