Παραδοσιακά, γνήσια και απελευθερωτικά, τα πανηγύρια είναι συνώνυμο του ελληνικού καλοκαιριού

Τα πανηγύρια είναι οι παιδικές μας αναμνήσεις, οι εικόνες που μας συνοδεύουν τους δύσκολους χειμώνες, τα δικά μας παραδοσιακά φεστιβάλ!

Όσο και αν το καλοκαίρι έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, φαίνεται ότι ένα πράγμα παραμένει σταθερό: τα πανηγύρια. Παραδοσιακά, γνήσια ελληνικά και απελευθερωτικά, τα πανηγύρια είναι συνώνυμο της καλοκαιρινής ραστώνης και ενός διαφορετικού ξεφαντώματος, περισσότερο παραδοσιακού και χορευτικού.

Γράφει η Ασημίνα Τούνα

Βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού και φέτος οι διακοπές αποτελούν για πολλούς άπιαστο όνειρο, για άλλους πάλι – τυχερούς – όχι και τόσο. Σε όποια κατηγορία και αν ανήκεις, ένα πράγμα είναι σίγουρο. Αν δεν έχεις πάει τουλάχιστον σε ένα πανηγύρι σε χωριό ή σε κάποιο νησί, κοντά σε πόλεις, βουνά ή θάλασσες, χάνεις μια μοναδική εμπειρία διασκέδασης, αλλά και σύνδεσης με τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Χάνεις την ίδια την ουσία του καλοκαιριού!

Συνήθως, συνδέουμε τον πολιτισμό μόνο με τις εκθέσεις τέχνης, τα μουσεία, τις θεατρικές παραστάσεις, τα μουσικά σύνολα, τις συναυλίες. Για πολλά χρόνια, αφήσαμε έξω από το πλαίσιο του πολιτισμού ένα πολύτιμο κομμάτι ελληνισμού και της παράδοσης, που λέγεται «πανηγύρι», υποβαθμίζοντας την αξία του. Ευτυχώς, τα πανηγύρια τόσο στην ηπειρωτική χώρα, όσο και στα νησιά καλά κρατούν, έχουν επιστρέψει δυναμικά στην μετά Covid εποχή και πλέον αποτελούν έναν ισχυρό πυρήνα για τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και μια ξεχωριστή εμπειρία τόσο για τους Έλληνες, όσο και για τους ξένους τουρίστες.

Τα ξακουστά ελληνικά πανηγύρια είναι μια εμπειρία ζωής, που αξίζει να ζήσεις! Είναι ένας θεσμός με μεγάλη ιστορία και αποτελούν ένα μέσο έκφρασης του λαϊκού πολιτισμού, που συνδέει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Δεν είναι, όμως, μόνο μια αφορμή για γιορτή και διασκέδαση, καθώς οι ρίζες τους είναι άμεσα συνδεδεμένες με το θρησκευτικό συναίσθημα, αλλά και με φάσεις της αγροτικής, κτηνοτροφικής ή κοινωνικής ζωής.

Είναι το πιο πρωτόγονο που μας έχει μείνει, από τις λίγες εκείνες στιγμές που μας κρατούν στη γη και το χαιρόμαστε, γιατί γινόμαστε ένα με αυτή. Οι εποχές είναι δύσκολες και τα ανταμώματα ξεμακραίνουν, γι’ αυτό τα πανηγύρια θα μας γυρίζουν εκεί που ανήκουμε κι εκεί που πατάμε, ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω μας.

Πλαστική καρέκλα, χάρτινα τραπεζομάντηλα, ψητά σουβλάκια, λουκάνικα, χύμα φθηνή μπίρα, τοπικό κρασί και τσίπουρο, λουκουμάδες μετά το τσιμπολόγημα, αλλά και ακούραστοι κλαρινιτζήδες μαζί με άλλους οργανοπαίκτες στις πλατείες και τις αυλές με φόντο τα παραδοσιακά χωριά. Αυτά είναι τα απαραίτητα συστατικά στοιχεία του πανηγυριού που κάθε καλοκαίρι προσκαλεί τους δικούς του «πιστούς» (και όχι μόνο), δίνοντας καθαρή απάντηση στο δίλημμα «παραλία ή βουνό».

Κάθε φορά που ένα πανηγύρι, με αφορμή την γιορτή ενός τοπικού αγίου ή μιας εκκλησίας, ξεκινά, ένα ολόκληρο χωριό, που έχει σκορπιστεί στα μήκη και τα πλάτη του ορίζοντα, επανενώνεται στον τόπο καταγωγής του έχοντας ως κύριο μέσο τον χορό και το ατελείωτο φαγοπότι. Η αλήθεια είναι, ότι βλέποντας δεκάδες κόσμο να χορεύει μαζί πιασμένος χέρι χέρι, χωρίς να ενδιαφέρεται για τίποτα άλλο, πέρα από το να μείνει στον κύκλο για όσο περισσότερο αντέξουν τα πόδια και τα πνευμόνια του, αφήνει μια διαφορετική αίσθηση – που είναι και η ουσία του πανηγυριού.

Άλλωστε, καλοκαίρι χωρίς πανηγύρι, είναι σαν φαγητό χωρίς αλάτι. Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να βγάλει από τα εσώψυχα μας το πανηγύρι, την διονυσιακή παραζάλη που αισθάνεσαι και την ανάγκη να σηκωθείς από το τραπέζι να ρίξεις μια γυροβολιά. Λες και ξορκίζεις, έτσι, τα κακά της ζωής σου και επιστρέφεις μετά στην καθημερινότητα έχοντας νιώσει για λίγες ώρες λεύτερος.

Λίγη σημασία έχει αν ξέρεις τα βήματα ή όχι. Το μόνο που μετράει είναι η καλή διάθεση, η όρεξη και η λαχτάρα. Όλα τα άλλα έρχονται από μόνα τους. Το ζητούμενο στο πανηγύρι είναι να πας με ανοιχτή καρδιά και με τη διάθεση να το ζήσεις στο έπακρο! Αυτή η βραδιά θα σου ανοίξει την όρεξη και για επόμενα πανηγύρια, και θα χαρίσει στις διακοπές σου μια φολκλόρ νότα ανεμελιάς, χαράς και αυθεντικής Ελλάδας.

Το καλοκαίρι είναι εδώ – ο καύσωνας επίσης – και όπως κάθε χρονιά, έτσι και φέτος, τα πανηγύρια έχουν την τιμητική τους προσφέροντας μας ανάσες δροσιάς, ανεμελιά, χορό και ατελείωτο φαγοπότι. Ποια είναι, όμως, τα πλέον φημισμένα;

Η λίστα είναι μεγάλη, όμως μερικά από τα πιο ξακουστά πανηγύρια του ελληνικού καλοκαιριού τα συγκεντρώσαμε και σου τα παρουσιάζουμε παρακάτω!

Άγιος Μάμας

Ανάμεσα στα πιο διάσημα πανηγύρια στη Χαλκιδική είναι το πανηγύρι του Αγίου Μάμα. Η Εμποροπανήγυρη του Αγίου Μάμα ή αλλιώς το «πανηγύρι Άγιος Μάμας» διαρκεί μια εβδομάδα και πραγματοποιείται κάθε χρόνο. Οργανώνεται από τους ντόπιους κάθε πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, όπου χιλιάδες άνθρωποι έρχονται στο χωριό, προκειμένου να συμμετάσχουν στην εκδήλωση.

Το πανηγύρι του Αγίου Μάμα χαρακτηρίζεται από μεγάλο εμπορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον του. Χιλιάδες προϊόντα από παλιούς και νέους εκθέτες κερδίζουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών κάθε χρόνο, όπως και η γνήσια διασκέδαση που προσφέρει το παραδοσιακό πανηγύρι. Υπολογίζεται ότι κάθε Σεπτέμβρη καταφτάνουν στον Άγιο Μάμα πάνω από 1.000 εκθέτες και πάνω από 200.000 επισκέπτες.

Ικαρία

Ενταγμένο στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, το ικαριώτικο πανηγύρι αποτελεί πόλο έλξης για επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Από τα 80 πανηγύρια που διοργανώνονται, το πιο δημοφιλές και το μεγαλύτερο του Αιγαίου είναι αυτό της Λαγκάδας τον Δεκαπενταύγουστο, γνωστό ως «της Παναγιάς της Ρέιβερ».

Ο κόσμος απολαμβάνει παραδοσιακό φαγητό, πίνει κόκκινο Ικαριώτικο κρασί και χορεύει Ικαριώτικο συρτό σε ένα μοναδικό σκηνικό κάτω από τα άστρα. Ξεχωριστό θεωρείται και το πανηγύρι στο Γιαλισκάρι, δίπλα στη θάλασσα. Επίσης, στη γιορτή του Αγίου Αλεξάνδρου στις 30 Αυγούστου, ο κόσμος συρρέει στο χωριό «Κουνιάδοι» για το ομώνυμο πανηγύρι.

Αστυπάλαια

Η Αστυπάλαια γιορτάζει τη Μεγαλόχαρη τον Δεκαπενταύγουστο με τριήμερο πανηγύρι στην Παναγία την Πορταΐτισσα που χρονολογείται στο 1762. Η εικόνα είναι αντίγραφο αυτής στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. Το γλέντι ξεκινά την παραμονή μετά τον Εσπερινό στο προαύλιο της εκκλησίας, με βιολιά, λαούτα, τραγούδια και χορούς από ντόπιους με παραδοσιακές ενδυμασίες.

Ανήμερα, στον περίβολο της εκκλησίας στήνεται το Τραπέζι της Αγάπης, όπου οι γυναίκες του νησιού έχουν μαγειρέψει και προσφέρουν σε όλο τον κόσμο παραδοσιακά φαγητά, όπως αρνί γεμιστό, γνωστό ως «Λαμπριανό» και ακολουθεί χορός και μουσικές μέχρι το πρωί.

Αιγίνιο

Η Εμποροπανήγυρη Αιγινίου δεν είναι ένα απλό γεγονός. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός στον οποίο περικλείεται η ψυχή της Βόρειας Πιερίας, η δημιουργικότητα των κατοίκων της, καθώς και η ζωντάνια και το μεράκι όσων συμμετέχουν σ’ αυτήν. Διαρκεί ένα δεκαήμερο του Σεπτέμβρη και εξελίσσεται χρόνο με το χρόνο σε μια έκθεση σύμφωνα με τις σύγχρονές απαιτήσεις βασισμένη στο δίπτυχο παράδοση και ιστορία και αποτελεί το πλέον σημαντικό εμπορικό και οικονομικό γεγονός του Δήμου.  .

Καλό παραδοσιακό φαγητό, φθηνές αγορές, παιδικά παιχνίδια, χορός, διασκέδαση, ανθρώπινες σχέσεις, πολιτισμός, εξυπηρέτηση, φιλοξενία, παράδοση, ανάπτυξη, είναι μερικά από τα στοιχεία της επιτυχίας που έγινε παράδοση. Αξίζει να επισκεφτεί κανείς το Αιγίνιο τις μέρες αυτές της Εμποροπανήγυρης, με θετικό πνεύμα παραμερίζοντας τις παραξενιές που μας φέρνει ο γεμάτος άγχος τρόπος ζωής μας και να ξεφύγει για λίγο από την καθημερινότητα.

Θάσος

Ο Δεκαπενταύγουστος στη Θάσο, γνωστός και ως Πάσχα του καλοκαιριού, γιορτάζεται στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Ραχώνι, στη Μονή της «Παναγούδας» στις Μαριές και στα χωριά Ποτός και Παναγία. Από το πρωί, έξω από τους ναούς στήνονται μεγάλα καζάνια όπου ετοιμάζεται κοκκινιστό κρέας με κριθαράκι, το κλουμπάνι ή κουρμπάνι.

Μετά τη Λειτουργία, οι πιστοί συγκεντρώνονται στον προαύλιο κάθε ναού, το φαγητό μοιράζεται δωρεάν και ο κόσμος γευματίζει σε ατμόσφαιρα γιορτής. Παλιότερα, στα πανηγύρια που κρατούσαν 2-3 μέρες ανάμεσα στο κρασί, το τσίπουρο και στον χορό γίνονταν τα οικονομικά αλισβερίσια, οι γνωριμίες και τα προξενιά.

Μεγάλη Παναγία, Χαλκιδική

Στις 15 Αυγούστου στην περιοχή του προσκυνήματος, λίγο έξω από την Μεγάλη Παναγία, πραγματοποιείται ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της Χαλκιδικής, τόσο σε διάρκεια όσο και σε πλήθος κόσμου. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώνονται ήδη από την 1η Αυγούστου που ξεκινούν οι εκδηλώσεις και οι οποίες κορυφώνονται το βράδυ του Δεκαπενταύγουστου.

Το Μεγάλο Προσκύνημα βρίσκεται 1,5 χλμ. ανατολικά του χωριού, σε καταπράσινη τοποθεσία, όπου παλαιότερα υπήρχε παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Κωνσταντίνο. Έχει φροντισμένο προαύλιο, κελιά, βοηθητικούς χώρους, θολωτές στοές. Το έντονο κόκκινο και κίτρινο χρώμα κυριαρχεί. Κτίστηκε το 1863 και ξανακτίστηκε μετά το σεισμό του 1932.

Αμοργός

Ένα μαγευτικό θέαμα έχουν την τύχη να απολαύσουν όσοι βρεθούν τον Δεκαπενταύγουστο στα Κατάπολα της Αμοργού. Μετά τη Λειτουργία ακολουθεί η περιφορά της εικόνας της Παναγιάς Καταπολιανής την οποία συνοδεύουν τα καΐκια από τη θάλασσα σφυρίζοντας, ενώ οι καπετάνιοι ρίχνουν καπνογόνα.

Το βράδυ, στην Παναγιά την Επανωχωριανή προσφέρονται αμοργιανά ρακόμελα και οι ντόπιες σπεσιαλιτέ πατατάτο και ξιδάτο. Πολύ ξεχωριστό είναι και το πανηγύρι του Χριστού στις 6 Αυγούστου. Στην κεντρική πλατεία –Λόζα στην ντοπιολαλιά– όπου προσφέρεται δωρεάν αθερίνα, μπακαλιάρος και σαλάτες, ενώ ντόπιοι μουσικοί παίζουν βιολί και λαούτο για να σύρει ο κόσμος το χορό.

Νάξος

Κάθε χωριό πανηγυρίζει τον προστάτη Άγιό του και μετά τις λατρευτικές εκδηλώσεις ακολουθεί γλέντι μέχρι το ξημέρωμα, με νησιώτικα τραγούδια, χορούς και φαγοπότι. Το πανηγύρι στήνεται στην «πλάτσα» (πλατεία) του χωριού και στις γύρω ταβέρνες.

Τα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου κυριαρχούν και τα μοναστήρια της Φανερωμένης και της Αγιάς έχουν την τιμητική τους. Σε Απείρανθο, Γαλήνη, Εγγαρές, στήνονται μεγάλες γιορτές. Στο Φιλώτι το γλέντι κρατά τρεις ημέρες με παραδοσιακούς χορούς –συρτός, μπάλος, βλάχα– υπό τους ήχους βιολιού, λαούτου και τσαμπούνας, πάντα συνοδεία μεζέδων και ντόπιου κρασιού.

Παναγία Σουμελά

Σημείο αναφοράς για τους Βορειοελλαδίτες είναι η Παναγία Σουμελά, το ιστορικό μοναστήρι στις πλαγιές του Βερμίου, σύμβολο της ποντιακής πίστης, όπου χιλιάδες Ελληνες από όλα τα μέρη της χώρας αλλά και του εξωτερικού ανηφορίζουν στην Καστανιά Βερμίου για να προσκυνήσουν την Παναγία τη Σουμελιώτισσα.

Η εκκλησία κτίστηκε το 1951 από τους πρόσφυγες του Πόντου, στη μνήμη της ιστορικής ομώνυμης μονής, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου. Εδώ φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που είναι φιλοτεχνημένη από τον ευαγγελιστή Λουκά.

Μετά το μέγα εσπερινό της παραμονής στις 14 Αυγούστου, γίνεται η λιτάνευση της αγίας εικόνας και στη συνέχεια ακολουθούν καλλιτεχνικές εκδηλώσεις με ποντιακά συγκροτήματα. Ανήμερα της Παναγίας γίνεται η περιφορά της αγίας εικόνας, την οποία ακολουθεί πλήθος πιστών. Στο αποκορύφωμα της μεγάλης γιορτής της χριστιανοσύνης, ποντιακά συγκροτήματα από τη Μακεδονία προσφέρουν μοναδικές στιγμές με παραδοσιακούς σκοπούς και πολύωρο γλέντι.

Κέρκυρα

Οι Κερκυραίοι διακρίνονται από βαθύτατο θρησκευτικό συναίσθημα και οι σημαντικότερες γιορτές τους συνδέονται με τον Χριστό, την Παναγία, το Άγιο Πνεύμα και τον προστάτη του νησιού Άγιο Σπυρίδωνα. Τα πανηγύρια ξεκινούν στις 6 Αυγούστου οπότε τιμάται η Μεταμόρφωση του Σωτήρα στο Ποντικονήσι, στο Περιβόλι, στον Στρινύλα, στο Παλαιοχώρι, στους Αγίους Δέκα και στον Άγιο Ματθαίο.

Τον Δεκαπενταύγουστο στις Καρουσάδες, στις Περουλάδες και στον Σταυρό του Δήμου Αχιλλείων, οι επισκέπτες συρρέουν για το πανηγύρι με τα καλύτερα ψητά του νησιού, όπου ο χορός υπό τον ήχο βιολιών καλά κρατεί, ενώ άφθονος άρτος προσφέρεται από τις εκκλησίες. Ξεχωριστό πανηγύρι προς τιμήν της Θεοτόκου διοργανώνεται στον Ιερό Ναό Πλατυτέρας.

Πήλιο

Τα πανηγύρια είναι εκείνα που ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες συνθέτουν μαζί με άλλες παραδοσιακές πρακτικές και τελετουργίες την ιδιαίτερη συλλογική ταυτότητα κάθε τόπου. Σε πολλές περιοχές της Μαγνησίας και ιδιαίτερα στο Πήλιο, διοργανώνονται από πολιτιστικούς συλλόγους ή εθελοντές λαϊκές βραδιές και παραδοσιακά πανηγύρια. Οι γιορτές εκτυλίσσονται στα προαύλια των εκκλησιών και ξεκινούν μετά τη λειτουργία και ολοκληρώνονται συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες.

Εάν είστε τυχεροί και πετύχετε κάποιο πανηγύρι κατά την περίοδο διαμονής σας στο Πήλιο, μην το χάσετε. Τα πανηγύρια συνοδεύουν παραδοσιακή ορχήστρα και ξέφρενος χορός μέχρι το πρωί. Τα πιο ξακουστά πανηγύρια είναι:

  • 17 Ιουλίου: Της Αγίας Μαρίνας στον Κισσό
  • 20 Ιουλίου: Του Προφήτη Ηλία,στο Μούρεσι
  • 24 Ιουλίου: Στο Άγιο Βλάση
  • 15 Αυγούστου: Της Παναγίας, σε Βυζίτσα, Ξουρίχτι, Καλά Νερά
  • 15-16 Αυγούστου: Του Άγιου Απόστολου του Νέου. Πανελλαδικό προσκύνημα στον Άγιο Λαυρέντιο.

Κάρπαθος

Πιστοί στα ήθη και στα έθιμα των προγόνων τους, οι Καρπάθιοι τιμούν στα πανηγύρια τους προστάτες Αγίους των χωριών τους, με λαούτα, λύρες, τσαμπούνες, μαντινάδες, χορούς και παραδοσιακά εδέσματα. Από τα πιο γνωστά πανηγύρια είναι του Δεκαπενταύγουστου που πραγματοποιούνται σε όλο νησί, αλλά ξεχωρίζουν στο Απέρι, στο Διαφάνι, στις Μενετές και στην Όλυμπο.

Εκεί γίνεται και το πανηγύρι του Άι-Γιάννη στη Βρουκούντα (29/8). Οι γυναίκες φορούν εξαιρετικής τέχνης πολύχρωμες παραδοσιακές ενδυμασίες, το φαγητό προσφέρεται δωρεάν κι ακολουθεί γλέντι μέχρι πρωίας.

Κάσος

 

Το πανηγύρι της Πέρα Παναγιάς τον Δεκαπενταύγουστο αποτελεί σημείο συνάντησης των αποδήμων στο παλιό χωριό Παναγία, με τους ονομαστούς καραβομαραγκούς και καπεταναίους. Μετά τη Λειτουργία και το προσκύνημα της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας, αρχίζει ο χορός υπό τους ήχους της λύρας και του λαούτου, με τους Κασιώτες να σκαρώνουν μαντινάδες και τον κόσμο να απολαμβάνει κασιώτικα ντολμαδάκια, κόκκινο πιλάφι, κρέας κοκκινιστό και πατάτες τηγανητές.

Λίγες μέρες πριν, μια μικρή ομάδα ντόπιων πηγαίνουν πόρτα-πόρτα για να συγκεντρώσουν χρήματα και διάφορα χρήσιμα υλικά για το κασιώτικο πιάτο του πανηγυριού. Μετά τον Εσπερινό, όλοι βοηθούν στην προετοιμασία του φαγητού, ενώ οι γυναίκες συγκεντρώνονται στον αυλόγυρο για το τύλιγμα των ντολμάδων.

Αρναία

Στις 26 Ιουλίου στην Αρναία πραγματοποιείται μεγάλο και ξακουστό πανηγύρι προς τιμήν της Αγίας Παρασκευής. Χιλιάδες κόσμου συγκεντρώνονται στο ομώνυμο άλσος για να προσκυνήσουν και στη συνέχεια να γιορτάσουν, να γλεντήσουν και να χορέψουν στο άκουσμα των ζουρνάδων, που ολόκληρη τη νύχτα ηχούν ασταμάτητα κρατώντας ζωντανή την Αρναία απ’ άκρη σ’ άκρη!

Ξάνθη

Το καλοκαιρινό Φεστιβάλ του παραδοσιακού οικισμού της Μάνδρας, το γνωστό και ως July Fest, φτάνει στην ημερομηνία σταθμό με την αυλή του δραστήριου Πολιτιστικού Συλλόγου να είναι έτοιμη να υποδεχθεί τους εκατοντάδες επισκέπτες που τιμούν κάθε χρόνο την παραμονή του Προφήτη Ηλία, 19 Ιουλίου, το Μικρασιάτικο Πανηγύρι.

Μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού, το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία είναι η ιδανική στιγμή να χαλαρώσουμε, να γλεντήσουμε με τους αγαπημένους μας και να χορέψουμε χωρίς σταματημό. Ποτό, γλέντι μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, καλό φαγητό και ζεστή φιλοξενία θα σας κάνουν να το απολαύσετε όσο λίγα.

Μικρόκαστρο – Σιάτιστα

Πολύ κοντά στη Σιάτιστα Κοζάνης, στο χωριό Μικρόκαστρο, βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας Μικροκάστρου, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, γνωστό ως «Ιερά Μονή της Παναγίας εν Τσιαρουσίνω». Κάθε χρόνο χιλιάδες πιστοί προσκυνούν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, ενώ εντυπωσιακή είναι η αναβίωση του εθίμου των προσκυνητών καβαλάρηδων από τη Σιάτιστα.

Στις 14 Αυγούστου, οι πλατείες της Σιάτιστας δονούνται από τους ήχους των χάλκινων και του ασταμάτητου γλεντιού, στους οποίους παρασύρονται και οι επισκέπτες. Πρωταγωνιστές είναι οι καβαλάρηδες της Σιάτιστας που συμβολίζουν τη λεβεντιά και την τόλμη. Ανήμερα το Δεκαπενταύγουστο, οι καβαλάρηδες πρωί πρωί ετοιμάζουν και στολίζουν τα άλογά τους και παίρνουν το μονοπάτι που οδηγεί στο μοναστήρι της Παναγίας στο Μικρόκαστρο. Αφού προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας, προς το μεσημέρι οι παρέες των καβαλάρηδων με τα καταστόλιστα άλογα μπαίνουν επιβλητικά στη Σιάτιστα, όρθιοι πάνω στη σέλα. Ένα πανηγύρι λεβεντιάς και τόλμης, που έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Το γλέντι συνεχίζεται στις πλατείες της Χώρας και της Γεράνειας, στην πλατεία του Δημαρχείου, αλλά και στις γειτονιές της Σιάτιστας μέχρι αργά το βράδυ.

Κάτω Κουφονήσι

Τον Δεκαπενταύγουστο το ακατοίκητο νησί γίνεται σημείο συνάντησης και χαράς. Το πρωί, τα καΐκια από το Πάνω Κουφονήσι μεταφέρουν δωρεάν όσους το επιθυμούν στο Κάτω Κουφονήσι. Μετά τη Λειτουργία στο εκκλησάκι της Παναγίας, όπου τιμάται κάθε χρόνο η Κοίμηση της Θεοτόκου, προσφέρεται τηγανητό ψάρι από τους ψαράδες αλλά και τοπικά εδέσματα που συνοδεύουν τις αρτοκλασίες. Την επιστροφή στο Πάνω Κουφονήσι ακολουθούν κεράσματα με το γλέντι να συνεχίζεται υπό τους ήχους βιολιών.

Πάτμος

Τον Δεκαπενταύγουστο μετά τον Εσπερινό στήνεται το φημισμένο πανηγύρι της Παναγιάς του Γερανού. Από τον Εσπερινό και μετά, πλήθος κόσμου συρρέει στο σημαιοστολισμένο ξωκκλήσι στην κορυφή του λόφου, με τη μαγευτική θέα. Τα τοπικά εδέσματα κάνουν την εμφάνισή τους και η ζωντανή μουσική από ντόπιους οργανοπαίκτες δίνει τον ρυθμό.

Την ίδια μέρα γιορτάζει η εκκλησία της Παναγίας στην πλατεία του Πάνω Κάμπου όπου γίνεται ολονύχτιο πανηγύρι. Στο «νησί της Αποκάλυψης» όπου ο Ευαγγελιστής Ιωάννης συνέγραψε το ομώνυμο έργο, δεν θα μπορούσε να μην τηρείται το έθιμο της περιφοράς του χρυσοποίκιλτου επιταφίου της Παναγίας, με τις καμπάνες του μοναστηριού και των άλλων εκκλησιών να ηχούν ασταμάτητα.

Σίκινος

Αγαπημένος καλοκαιρινός προορισμός για τους λάτρεις των πανηγυριών. Στις 15 Αυγούστου γίνεται πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Επισκοπή, με τοπικά εδέσματα, χορούς και τραγούδια από παραδοσιακά συγκροτήματα. Στην Αλοπρόνοια, από το τέλος Αυγούστου έως τα Χριστούγεννα, τα βράδια που βγαίνουν οι βάρκες για να ψαρέψουν καλαμάρια με το «καυτερό» στήνονται τρικούβερτα γλέντια.

Η παραμονή της Κοίμησης της Θεοτόκου περιλαμβάνει αρτοκλασία και Λειτουργία στον Ι.Ν. της Παντάνασσας, ενώ ανήμερα λιτανεύεται η εικόνα. Κυρίαρχο έθιμο του νησιού, ο «πανηγυράς», η οικογένεια του οποίου φιλοξενεί στο σπίτι της την εικόνα όλη τη χρονιά, περιποιείται την αντίστοιχη εκκλησία και φτιάχνει το μελωμένο παστέλι που προσφέρεται στη γιορτή.

Σαμαρίνα Γρεβενών

Και το πανηγύρι στη Σαμαρίνα, το μεγαλύτερο και πιο φημισμένο βλαχοχώρι της Ελλάδας, διαρκεί τρεις μέρες, ενώ και οι Σαμαρινιώτες έχουν το δικό τους μοναδικό χορό, που ονομάζεται τσιάτσιο και κλέβει την παράσταση στο προαύλιο της εκκλησίας της Μεγάλης Παναγιάς. Την πρώτη ημέρα τελείται μικρή λειτουργία με λίγους παραβρισκομένους και το βράδυ κατεβαίνουν όλοι στο χάνι όπου παρουσιάζονται χορευτικά συγκροτήματα.

Η κύρια γιορτή γίνεται τη δεύτερη μέρα. Όλοι, μικροί και μεγάλοι, παραβρίσκονται στη θεία λειτουργία και στη συνέχεια στην αυλή της εκκλησίας πιάνουν το «μεγάλο» χορό του χωριού ή «τσιάτσο». Ονομάζεται έτσι από το ομώνυμο τραγούδι, το οποίο λένε πρώτο στο χορό και αναφέρεται στο φοβερό Αρβανίτη επιδρομέα «Τσιάτσιο», που το 1785 τρομοκρατούσε την περιοχή γύρω από τη Σαμαρίνα. Οι χορευτές χορεύουν σχηματίζοντας κύκλους και τραγουδώντας έξι τραγούδια, άλλα ηρωικά κλέφτικα και άλλα βγαλμένα από την κοινωνική ζωή του χωριού.

 

Μοίρασε το άρθρο!