Ο Αλέξανδρος υποτάσσει τους Γέτες

Ο Αλέξανδρος υποτάσσει τους Γέτες – Γράφει ο Διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Ωραιοκάστρου Παύλος Παπαδόπουλος.

Η πατρίδα των Γετών ήταν η Άνω του Ίστρου (κατοικούσαν βόρεια του Δούναβη) περιοχή. Ζούσαν από τα Καρπάθια ως τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, στη σημερινή νοτιοανατολική Ρουμανία. Αρκετοί όμως ζούσαν και κάτω από το Δούναβη.

Οι Γέτες ήταν αποκομμένοι από τους υπόλοιπους Θράκες, αναμιγνύονταν με Σκύθες, διέφεραν όμως από αυτούς. Είχαν πολλές επαφές με φυλές από τη βόρειας Ευρώπη (βόρεια συνόρευαν με τα γερμανό-γοτθικά φύλλα) και τις ασιατικές Στέπες. Ο πολιτισμός τους ονομάστηκε και ¨Πολιτισμός του Ξύλου¨. Γέτες και Ίστρος είναι Δάκες και Δούναβης για τους Ρωμαίους. Η χώρα είναι γνωστή και ως Δακία (όπως την ονόμασαν οι Ρωμαίοι). Ζούσαν την απόλυτη νομαδική ζωή από τη μία στην άλλη όχθη του Δούναβη.

Κυκλοφορεί ένας γετικός μύθος που μάλλον φτιάχτηκε από Έλληνες για τη μυθική χώρα των Γετων στον Ιερό Ίστρο. Στη χώρα τους, στη νήσο Λεύκη (φανταστική χώρα), στα παράλια του Πόντου, η Θέτιδα μετέφερε τον Αχιλλέα μετά το θάνατο του για να κατοικήσει αιώνια.

Ο Ηρόδοτος μας λέει ότι ο θεός Άρης γεννήθηκε στη χώρα των Γετών. Οι Γέτες σύμφωνα με τον Ηρόδοτο πίστευαν στη αθανασία της Ψυχής. Λάτρευαν το νομοθέτη τους το Ζαλμόζη, τον οποίον είχαν θεοποιήσει. Ο Ζαλμόζης ήταν δούλος του Πυθαγόρα του γιου του Μνήσαρχου από τη Σάμο. Κέρδισε την ελευθερία του, μάζεψε πολλά πλούτη και γύρισε στην πατρίδα του. Προσέλκυσε την προσοχή του λαού και με τις μαντείες του έπεισε το βασιλιά να μοιραστεί την εξουσία μ΄ αυτόν.

Η συνάντηση με το στόλο

Μετά τη επικράτηση επί των Τριβαλλών ο Αλέξανδρος έφτασε στο Δούναβη. Εκεί τον περίμενε ο στόλος.

Ο στόλος, ο οποίος αποτελούνταν από μόλις πέντε μακεδονικά πολεμικά σκάφη είχε αποπλεύσει από το Βυζάντιο (ήταν πλέον συμμαχική πόλη). Η συνάντηση στόλου και στρατού έγινε με ακρίβεια. Ο Αλέξανδρος είναι βέβαιο ότι είχε ακριβείς γεωγραφικές γνώσεις. Τους συνάντησε στη θέση που τους είχε ορίσει από πριν, την καταλληλότερη στιγμή.

Ο Αλέξανδρος πρέπει να πούμε ότι δε διέθετε εμπειρίες ναυτοσύνης και ότι συνήθιζε να χρησιμοποιεί το στόλο υποστηρικτικά. Η αξιοποίηση της θάλασσας γινόταν συνήθως για μεταφορά εφοδίων. Οι πόλεις προσέφεραν μεταφορικές διευκολύνσεις έχοντας καλά οργανωμένα δίκτυα με πλοία και λιμάνια.

Απόπειρα απόβασης στην Πεύκη

Άμεσα ο Αλέξανδρος γέμισε τα πλοία με τοξότες και κινήθηκε προς την Πεύκη (το νησάκι στις εκβολές του Δούναβη, το οποίο ήταν γεμάτο πρόσφυγες). Εκεί διαπίστωσε ότι το εγχείρημα της απόβασης θα ήταν δύσκολο. Η μικρή αριθμητική δύναμη του αποβατικού αποσπάσματος, ο μικρός αριθμός αποβατικών πλοίων, τα ορμητικά νερά (ισχυρό ρεύμα του ποταμού) και οι απόκρημνες όχθες ήταν τα βασικά προβλήματα.

Ο Αλέξανδρος εκτίμησε την κατάσταση και συνυπολογίζοντας και τη σθεναρή αντίσταση που θα συναντούσε εγκατέλειψε την προσπάθεια. Έτσι λοιπόν απέσυρε τα πλοία. Το μακεδονικό απόσπασμα γύρισε άπρακτο στη βάση του.

Ο γιος του Φιλίππου όμως ήθελε να ξεκαθαρίσει μια και καλή την κατάσταση στο Δούναβη. Αποφάσισε να κάνει κάτι το οποίο δεν είχε τολμήσει ούτε ο πατέρας του. Θα περνούσε με κάθε τρόπο το Δούναβη και θα αναμετρούταν στα ίσια με τους Γέτες!

Η διέλευση του Δούναβη.

Οι Γέτες είχαν εμφανιστεί ως τεράστια ορδή απέναντι από το Δούναβη. Μάζεψαν 4.000 ιππείς και διπλάσιους ή τριπλάσιους πεζούς.

Αντικειμενικός σκοπός του Αλεξάνδρου δεν ήταν φυσικά η επέκταση της μακεδονικής κυριαρχίας βόρεια του Δούναβη. Ο στόχος του ήταν να θεμελιώσει την κυριαρχία του στη Θράκη (σημερινή Βουλγαρία). Ήθελε να δημιουργήσει έναν απλοϊκό μύθο στα μάτια των βόρεια του Δούναβη βαρβάρων, όχι μόνο απλά να νικήσει αλλά να μην τον ξαναενοχλήσουν!

Ήταν ακόμη Μάιος του 335 π.Χ. Ο Αλέξανδρος διέταξε να μαζέψουν όλα τα μονόξυλα που χρησιμοποιούσαν οι ψαράδες τα οποία ήταν άφθονα στην περιοχή. Έκοψαν επίσης και πολλούς κορμούς δέντρων μετατρέποντας τους σε αυτοσχέδια πλοιάρια, Διέταξε επίσης να μετατρέψουν τα δέρματα (διφθέρες) που χρησιμοποιούσαν οι στρατιώτες για αντίσκηνα σε πλωτά βοηθήματα. Οι στρατιώτες θα τα γέμιζαν με ξερό χόρτο και θα τα έραβαν προσεκτικά (κάτι τέτοιο έγινε και στον Ευφράτη). Επίταξε από τους ντόπιους, επίσης και όποιο διαθέσιμο πλοίο βρήκε.Ο στρατός υπάκουε πρόθυμα σε ότι του ζητούσε. Ο Αλέξανδρος έδειχνε ότι από στρατιωτικής πλευράς τα είχε όλα. Ήταν βάναυσος και πολεμούσε για τη δόξα. Θα ήταν μεγαλόψυχος σε όσους παραδίδονταν και σκληρός σε όσους αντιστέκονταν. Αν δεν ήταν αδίστακτος δε θα επιτύγχανε αυτήν την κατάκτηση. Από τον πατέρα του, ο Αλέξανδρος, θα κληρονομούσε τη στρατηγική. Το φάντασμα του πατέρα του όμως θα τον αναγκάζει να θέλει να κάνει πάντα πράξεις μεγαλύτερες από εκείνον. Μια από αυτές θα ήταν και η διέλευση του Δούναβη την οποία δεν είχε επιχειρήσει ποτέ ο Φίλιππος.

Ο ίδιος ο Αλέξανδρος θα ηγούνταν αυτού του πρωτόγνωρου στόλου. Οι Γέτες σε καμία περίπτωση δεν περίμεναν να περάσει ένα τόσο μεγάλο ποτάμι χωρίς να το γεφυρώσει. Πράγματι, 4.000 πεζοί και 1.500 ιππείς πέρασαν μυστικά υπό την κάλυψη της νύχτας το Δούναβη. Η όλη επιχείρηση έγινε αθόρυβα και διήρκεσε ως την αυγή.

Αφού πέρασαν απέναντι οι Μακεδόνες κρύφτηκαν μέσα στα σπαρτά (ψηλά σιτάρια).

Η συντριβή των Γετών.

Ο Αλέξανδρος την αυγή διέταξε τους στρατιώτες του να χωρίζουν τα σπαρτά με τα δόρατα (οι πεζοί) και το ιππικό να ακολουθεί. Μόλις έφτασαν σε ανοιχτοσιά έφερε το ιππικό δεξιά του πεζικού.

Ύστερα διέταξε το Νικάνορα να προχωρήσει με το ιππικό σε σχηματισμό τετραγώνου (η αριστερή του πλευρά θα προστατευόταν από τον ποταμό). Κάτι τέτοιο γινόταν όταν το πεζικό αντιμετώπιζε μια ανώτερη δύναμη ιππικού. Σοφή ενέργεια για την περίσταση, καθώς Γέτες και Σκύθες (είχαν προστρέξει να βοηθήσουν τους Γέτες) υπερτερούσαν 2 προς 1.

Ο Αλέξανδρος ήταν σίγουρος ότι ο αντίπαλος δε θα υποπτευόταν ότι ένας στρατός θα περνούσε το Δούναβη σε μία μόνο νύχτα…

Οι στρατιώτες διέσχισαν αθόρυβα τα σπαρτά. Βγήκαν σε ανοιχτό μέρος και συντάχθηκαν σε παράταξη μάχης. Κατόπιν αιφνιδίασαν τους στρατοπεδευμένους Γέτες πιάνοντας τους ανυποψίαστους. Οι Ίλες του ιππικού επιτέθηκαν στους Γέτες σε σχήμα σφήνας. Μπροστά στην ορμή των Μακεδόνων ο στρατός των Γετών διασπάστηκε και υποχώρησε στην οχυρωμένη βάση του που απείχε 5 χιλιόμετρα από το ποτάμι.

Ο Αλέξανδρος προχώρησε στο ανοιχτό έδαφος (μην τυχόν και πέσει σε κάποια ενέδρα) προς την πόλη. Οι Γέτες δεν είχαν καθόλου χρόνο να ανασυντάξουν τις μονάδες τους.

Οι νομάδες, αφού τους επιτέθηκε ο Αλέξανδρος κατέφυγαν στην πόλη (30 στάδια από το Δούναβη). Ο Αλέξανδρος τους ακολούθησε. Μόλις οι Γέτες είδαν από την πόλη τη φάλαγγα και τους ιππείς του Αλεξάνδρου να πλησιάζουν, εγκατέλειψαν την πόλη ανεβάζοντας στα άλογα τα γυναικόπαιδα και παίρνοντας μαζί τους ότι μπορούσαν. Τράπηκαν σε φυγή προς τη στέπα.

Ο Αλέξανδρος είχε ήδη καταλάβει ότι τα τείχη της πόλης δεν ήταν τόσο ανθεκτικά. Επιτέθηκε και κατέλαβε εύκολα την πόλη. Ύστερα την κατέσκαψε. Τα όσα λάφυρα είχαν αφήσει στην πόλη οι Γέτες τα μάζεψε και τα μετέφερε στην άλλη όχθη του Δούναβη, στις συμμαχικές ελληνικές πόλεις. Τα παρέδωσε στο Μελέαγρο και το Φιλώτα και από κει μεταφέρθηκαν στη Μακεδονία.

Αποτίμηση

Η επιχείρηση στο Δούναβη ήταν ένα μικρό επεισόδιο, όμως από ηθικής άποψης οι συνέπειες υπήρξαν εκθαμβωτικές: Ο Αλέξανδρος έπεισε ότι μπορούσε να διέλθει το μεγαλύτερο ποταμό μέσα σε μια νύχτα χωρίς να το γεφυρώσει.

Επρόκειτο για το βόρειο τέρμα των επιχειρήσεων. Ο νέος βασιλιάς ανταπεξήλθε χωρίς να χάσει κανέναν στρατιώτη.
Ο Αλέξανδρος ήθελε να αγγίξει το άγνωστο. Τον έπιασε μια επιθυμία, ένας πόθος να περάσει απέναντι. Πόθος για το άγνωστο και να επιχειρεί δύσκολα πράγματα. Έπρεπε να επιδράμει, να τους νικήσει και να τους εξαναγκάσει να συμμαχήσουν μαζί του. Όσο σκεφτόταν πως θα επιτεθεί οι Γέτες μάζευαν στρατό για να τον αντιμετωπίσουν.

O απόηχος της νίκης έφτασε μέχρι τους Κέλτες της Αδριατικής. Για τον επόμενο μισό αιώνα τα κελτικά φύλα δε θα απασχολήσουν τον ελλαδικό χώρο. (Συνήθιζαν να λεηλατούν κάθε τρεις και λίγο)

Στην όχθη του ποταμού πραγματοποίησε θυσίες στο Δία Σωτήρα που δεν τον εμπόδισε να το διαβεί. Κατόπιν αυθημερόν οδήγησε πίσω σώους τους στρατιώτες του στο δικό του στρατόπεδο, (Αρριανός 1.4. 1-5)

ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

Η συγκρότηση του βορείου συνόρου στο Δούναβη είχε επιτευχθεί. Μόνο έτσι θα υπήρχε πια πλήρη ασφάλεια στο Βορρά.

Ο Αλέξανδρος τοποθέτησε τον ευνοούμενο του στρατηγό, Αλέξανδρο του Αέροπου ηγεμόνα στη Θράκη. Τον ονόμασε Στρατηγό της Θράκης. Αποστολή του θα ήταν η διοίκηση της Θράκης και η συντήρηση ενός μόνιμου στρατού που θα τροφοδοτούσε σε εφεδρείες τον Αλέξανδρο στην Ανατολή. Πράγματι, η Θράκη με τη βοήθεια των πόλεων που είχαν ιδρύσει ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος τροφοδότησαν σε ενισχύσεις με αριθμούς μεγαλύτερους απ’ ότι η Μακεδονία.

Μόλις έγιναν γνωστά τα κατορθώματα του στη Θράκη άρχισαν να έρχονται όλοι να τον συναντήσουν: Αβασίλευτοι Θράκες, Τριβαλλοί του Σύρμου (οι Τριβαλλοί τον θεώρησαν αήττητο, έστειλαν πρεσβεία να τον συναντήσουν και να επιδιώξουν την ειρήνη του βασιλιά, ο Αλέξανδρος τους ήθελε αντίπαλο δέος εναντίων των Θρακών όσο θα έλειπε στην Ανατολή, είχε επίσης σκοπό να τους χρησιμοποιήσει στην Ανατολή), Γαλάτες που ζούσαν στις ακτές της Αδριατικής. Τους τελευταίους ο Αλέξανδρος τους ονόμασε καυχησιάρηδες. μεγαλαυχούς επειδή δε φοβόταν αυτούς αλλά μην πέσει ο ουρανός στο κεφάλι τους! Τον είδαν και πρέσβεις των Κελτών που ζούσαν στον Ιόνιο Κόλπο στο Μύχο της Αδριατικής.

Ο Αλέξανδρος θα τους άφηνε να ρυθμίζουν τις υποθέσεις τους μόνοι τους απαιτώντας μόνο φόρο υποτελείας (όπως ο Φίλιππος). Συμμάχησε με Τριβάλλους και Θράκες ενόψει και κοινού κινδύνου από το Βορρά (Γέτες, Σκύθες). Ενίσχυσε επίσης τις πόλεις που είχε ιδρύσει ο Φίλιππος με πληθυσμό. Ήταν τυπικές μακεδονικές πόλεις και όχι πόλεις-κράτη. Δεν ήταν ανεξάρτητες και δεν είχαν μόνο ελεύθερους πολίτες. Διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διάδοση του μακεδονικού πολιτισμού, των ελληνικών ιδεών και του εμπορίου.

Η σημαντικότερη περιοχή που τέθηκε υπό έλεγχο, ήταν η κοιλάδα του Άνω Νέστου. Επρόκειτο για σημαντικό οικονομικό κέντρο, καθώς από κει ξεκινούσαν οι δρόμοι προς την κοιλάδα του Στρυμόνα, τη Σόφια και προς τα κάτω την κοιλάδα του Έβρου, εκεί ήταν και οι ελληνικές πόλεις του Εύξεινου Πόντου. Η κεντρική Θράκη μέσω αυτών των δρόμων έγινε πηγή εφοδίων για το ξεκίνημα των της εκστρατείες εναντίων των Περσών.

Ο στρατός

Ο στρατός απέκτησε μια σπουδαία εμπειρία και μεγάλη ικανότητα επί του πεδίου της μάχης.

Εξασκήθηκε στην τέχνη της πολιορκίας των φρουρίων, στους γρήγορους ελιγμούς, στην αξιοποίηση του εδάφους, στην αντιμετώπιση υπέρτερων δυνάμεων.

Η όλη εκστρατεία ήταν ένα επιτυχημένο πείραμα καθώς εντάχθηκαν άριστα τα ένοπλα τμήματα στον ελληνομακεδονικό στρατό, όπως έδειξαν οι μετέπειτα επιχειρήσεις στην Ασία. Οι Θράκες που συνέδραμαν ήταν λίγοι περισσότεροι από τους υπόλοιπους Έλληνες και οι Μακεδόνες θα τους εμπιστευόταν στην πρώτη γραμμή.

Ευημερία

Οι πόλεμοι του Αλεξάνδρου και του Φιλίππου είχαν εποικοδομητικό σκοπό. Σκοπός τους ήταν να συμβάλουν στην ειρήνη και στην ευημερία της περιοχής. Το πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό.

Ο Αλέξανδρος συγκέντρωσε πληθυσμούς σε πόλεις. Οι ελληνικές πόλεις-κράτη προϋπήρχαν ανατολικά του Νέστου, στις ακτές τις Μαύρης θάλασσας και στις νότιες εκβολές του Δούναβη. Οι πόλεις αυτές είχαν τη δική τους παράδοση ανεξαρτησίας.

Το εμπόριο των βαλκανικών λαών θα επεκτεινόταν βαθιά μέσα στην κεντρική Ευρώπη. Αυτό θα το μαρτυρούν τα νομίσματα με τις κεφαλές του Αλεξάνδρου και του Φιλίππου που βρέθηκαν εκεί. Για πρώτη φορά, επίσης, ήταν εφικτή η ειρηνική συνύπαρξη των βαλκανικών λαών. Αναμίχθηκαν ιδέες, αρχές και πολιτισμοί κυριάρχησαν φυσικά τα στοιχεία των ελληνομακεδόνων)

Επίσημη γλώσσα έγινε η ελληνική. Οι Θράκες θα έδιναν πλέον με ενθουσιασμό ελληνικά ονόματα στα παιδιά τους αλλά και σε πόλεις και χωριά. Στην καλύτερη επικοινωνία συνέβαλλαν και οι δρόμοι που κατασκευάστηκαν στην Ιλλυρία και τη Θράκη. Από την εποχή του Αρχέλαου υπήρχε παράδοση σε βασιλικούς δρόμους, τους οποίους είχε φτιάξει ο βασιλιάς. Ενώ αποξηράνθηκαν και εκτάσεις για να καλλιεργηθούν.

Στη Θράκη, τους αιώνες που ακολούθησαν, συντελέστηκε μια μεγάλη πολιτισμική αλλαγή. Μέσω της μακεδονικής αυλής, η οποία είχε γίνει καθέδρα πολιτισμού στα βαλκάνια, ο ελληνικός πολιτισμός (θέατρο, λογοτεχνία, τέχνες κλπ) διαδίδεται ταχύτατα. Κατά τη διάρκεια της Ρωμαιοκρατίας θα ολοκληρωνόταν η ελληνοποίηση της Θράκης. Η Θράκη θα παραδιδόταν πλήρως εξελληνισμένη από τους Ρωμαίους στους Βυζαντινούς.

Ο Αλέξανδρος μέσω των φιλικών εδαφών των Αγριάνων και των Παιόνων (ο βασιλιάς Λάγαρος είχε καλές σχέσεις με το Φίλιππο) αποφάσισε να γυρίσει το γρηγορότερο στη Μακεδονία. Οι ειδήσεις που έφταναν από την Ιλλυρία όμως τον ανάγκασαν να γυρίσει πάλι πίσω στο Βορρά…

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

 

Μοίρασε το άρθρο!