Όλες οι παρεμβάσεις που έχουν προκαλέσει νέες γκρίνιες είναι ενταγμένες σε ένα σχέδιο, το οποίο πρέπει επιτέλους να εφαρμοστεί και να το κρίνουμε από το αποτέλεσμα – Η αλλαγή νοοτροπίας δεν αποτέλεσε ποτέ εύκολα αποδεκτή άσκηση.
Μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ακούω ότι είναι οι παρεμβάσεις στις μετακινήσεις στη Θεσσαλονίκη, που εσχάτως απασχολούν τους πάντες. Από την κυβέρνηση και τους τοπικούς φορείς, μέχρι την αυτοδιοίκηση και φυσικά και κάθε πολίτη.
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΤΑΣΟΣ ΤΑΣΙΟΥΛΑΣ
Πέρα από τα βασικά, που αλλάζουν στο σύνολό τους, δηλαδή την είσοδο του μετρό στην καθημερινότητά μας και την αναβάθμιση των αστικών λεωφορείων, όπως επίσης και την αναδιάρθρωση των λεωφορειακών γραμμών, υπάρχουν και μια σειρά από άλλα μέτρα τα οποία μπορούν να βοηθήσουν, ώστε να βιώσουμε καλύτερες μετακινήσεις στην πόλη και περιορισμένο κυκλοφοριακό σε σύγκριση με αυτό με το οποίο μάθαμε να ζούμε.
Ο δήμος Θεσσαλονίκης για παράδειγμα είναι σε μια άσκηση ισορροπίας, προκειμένου να συμβάλλει με τρόπο ουσιαστικό στην ελάφρυνση του κυκλοφοριακού, στο μέτρο φυσικά που του αναλογεί.
Έτσι έχει αναλάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες σε πολύ συγκεκριμένα ζητήματα, σε συνεργασία με όλους τους φορείς και φυσικά την Τροχαία, ώστε πρωτίστως να ενισχύσει το αίσθημα ασφάλειας των μετακινήσεων, αλλά και να περιορίσει την εκτεταμένη παραβατικότητα.
Ο νόμος είναι νόμος και πρέπει να τηρείται. Αν μια παραβατική συμπεριφορά έχει γίνει συνήθεια σε μια τοπική κοινωνία, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί εσαεί να συνεχίζεται. Μπορεί να μας γοητεύει η λογική του γαλατικού χωριού, αλλά δεν είμαστε καρτούν.
Κάπως έτσι βέβαια αρχίζουν οι γκρίνιες για όσους βολεύτηκαν -κι ας γκρινιάζουν διαρκώς- από την παραβατικότητα. Οι πρωτοβουλίες δήμου και τροχαίας μέχρι σήμερα δεν είναι λίγες. Η ενίσχυση της αστυνομίας σε προσωπικό, έστω και εξ ανάγκης, λόγω των επιπτώσεων από την κατασκευή του Fly Over, πέτυχε ένα υπερδεκαετές ζητούμενο στη Θεσσαλονίκη. Να υπάρχει μεγαλύτερη αστυνόμευση στους δρόμους, με διπλό μάλιστα ρόλο στον οποίο η τροχαία και η γενική αστυνομική διεύθυνση Θεσσαλονίκης ισορροπεί προς το παρόν εξαιρετικά. Αφενός δηλαδή κόβει κλήσεις ασταμάτητα για να περιορίσει την παραβατικότητα, αφετέρου στις κεντρικές οδικές αρτηρίες υπάρχει τις ώρες αιχμής ρύθμιση της κυκλοφορίας και διευκόλυνση της απρόσκοπτης ροής των οχημάτων.
Μπορεί ορισμένοι να γκρινιάζουν, να διαμαρτύρονται, να εξοργίζονται, αλλά ο νόμος είναι νόμος. Εξάλλου, είναι οι ίδιοι που διαμαρτύρονταν για την απουσία της τροχαίας τα προηγούμενα χρόνια. Το τέλειο υπάρχει μόνο στο μυαλό του καθενός και για καθέναν μας είναι διαφορετικό. Όμως ότι η κατάσταση βελτιώθηκε σε αυτό το επίπεδο είναι πασιφανές. Υπό αντίξοες συνθήκες μάλιστα, διότι το μπάχαλο που δημιουργούν οι εργασίες στην περιφερειακή οδό κρύβει μεγάλο μέρος από τα ουσιαστικά οφέλη από τα μέτρα δήμου και τροχαίας.
Τις πρωτοβουλίες των δύο φορέων συμπληρώνει το συντονιστικό του ΥΜΑΘ, όπου όλοι μαζί οι φορείς αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και μέτρα σε όλα τα επίπεδα για να γίνει το αυτονόητο και να βελτιωθεί η κατάσταση. Μέτρα που αποδίδουν. Δεν τα εφαρμόζει το ΥΜΑΘ, αλλά τα παρακολουθεί, τα συντονίζει, τα αποφασίζει.
Μια σειρά από πρώτες παρεμβάσεις άρχισαν να αποδίδουν. Σημειακές και στοχευμένες σε ζητήματα που επιδεινώνουν το πρόβλημα των μετακινήσεων στην πόλη. Παράνομη στάθμευση (κυρίως διπλοπαρκαρισμένα, καταλήψεις πεζοδρομίων, φορτοεκφορτώσεις κτλ.) τόσο στις μεγάλες οδικές αρτηρίες, όσο και στα πεζοδρόμια με τις μοτοσικλέτες, πατίνια, ποδήλατα, πασσαλάκια, τροχονόμοι στους βασικούς κόμβους, περιφερειακοί δρόμοι κομβικοί ωστόσο για τη διαμόρφωση των κυκλοφοριακών συνθηκών σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα όπου εμφανίζεται ίσως και για πρώτη φορά τροχαία κτλ.
Συνηθίσαμε στην παρανομία…
Διαμαρτυρίες υπάρχουν. Κάποιες ίσως και κατανοητές, αλλά οι περισσότερες έχουν να κάνουν με την προσαρμογή στο νόμιμο μοντέλο κι όχι με ακραία τήρηση του γράμματος του νόμου. Ναι, πιθανώς νύχτα Σαββάτου να συνιστά υπερβολή για ορισμένους η έξοδος της τροχαίας στους δρόμους, αλλά αν θέλεις να εδραιώσεις μια νέα νοοτροπία, που θα διαλύσει την ασυδοσία η οποία επικρατούσε μέχρι σήμερα, δεν είναι καθόλου υπερβολικό. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν πάρκινγκ και τα αυτοκίνητα δεν χρειάζεται να σταθμεύουν παράνομα καμιά ώρα της ημέρας. Το μπάχαλο που επικρατούσε στην αριστερή λωρίδα της Τσιμισκή (και στη δεξιά) περιορίστηκε. Δεν έπληξε κανένα εμπόριο. Είναι σαν την ιστορία με τις αποδείξεις αγορών. Κάποια στιγμή νομιμοποιήσαμε στην καθημερινότητά μας να αγοράζουμε χωρίς απόδειξη, επειδή βόλευε και τον πωλητή και τον καταναλωτή. Ε κάπου έπρεπε να σταματήσει όλο αυτό και περιορίστηκε σημαντικά. Πλέον συνηθίσαμε όλοι κι ας μας γλυκαίνει ακόμα το παράνομο…
Έτσι θα συνηθίσουμε και σε μια πιο νομοταγή συμπεριφορά, που έχει σημαντικά οφέλη για όλους μας, ακόμα και για εκείνους που επιμένουν να γκρινιάζουν. Γίνεται πολλή κουβέντα για τα πατίνια. Κράνος; Ναι κράνος. Και στα ποδήλατα κράνος και φώτα και καθρέφτες. Αν νομίζετε ότι όλα αυτά είναι περιττά και υπερβολές να θυμίσω ή να ενημερώσω τους νεότερους ότι κάποτε θεωρούσαμε όσοι οδηγούσαμε μοτοσικλέτα ότι όποιος φοράει κράνος είναι είτε προύχοντας, είτε φλώρος. Επιβλήθηκε το κράνος, γκρίνιαζαν όλοι και τελικά δακτυλοδεικτούμενοι σήμερα είναι όσοι δεν το φοράνε. Τα ίδια έγιναν κάποτε και για τις ζώνες ασφαλείας στα αυτοκίνητα. Πόσος κόσμος γλίτωσε από την επιμονή των αρμοδίων να αλλάξουν εκείνες τις νοοτροπίες;
Ακούω επιχειρήματα του τύπου «προηγούνται άλλα, πιο βασικά». Σωστό εν μέρει. Όλα έχουν όμως τη σημασία τους κι από κάπου πρέπει να γίνει η αρχή. Το παράνομο είναι παράνομο και τέλος.
Το μπαλάκι σε όσους αποφασίζουν
Το στοίχημα για να μπορέσουν να γίνουν κοινωνικά αποδεκτές αυτές οι προς τη νομιμότητα αλλαγές στην καθημερινότητά μας είναι να ανταποκριθούν οι αρμόδιοι, εκτός από την επιβολή της νομιμότητας στη νοοτροπία του πολίτη και στις δικές τους υποχρεώσεις απέναντι στον πολίτη.
Δηλαδή να πολλαπλασιαστούν (όπως έχουν εξαγγείλει και δεσμευτεί) οι θέσεις στάθμευσης, δωρεάν και επ’ αμοιβή. Να γίνει ένα ολοκληρωμένο και σοβαρό δίκτυο ποδηλατοδρόμων. Να γίνουν περισσότεροι χώροι στάθμευσης δικύκλων. Να αναδιοργανωθεί και να αστυνομευτεί το δίκτυο λεωφορειολωρίδων, ειδικά με το που θα αρχίσει να λειτουργεί το μετρό. Να οργανωθεί εκ νέου η παρόδια στάθμευση. Να ολοκληρωθούν στην ώρα τους υποδομές και έργα, τα οποία εκκρεμούν. Και πολλά άλλα, τα οποία προβλέπονται ήδη στους σχεδιασμούς που υπάρχουν και αναφέρομαι στη νέα Γενική Κυκλοφοριακή Μελέτη, η οποία επικαιροποιεί όλα τα δεδομένα των μετακινήσεων στην πόλη και με βάση τις νέες ανάγκες έχει προσδιορίσει και τις υποχρεώσεις της Πολιτείας προς τους πολίτες.
Αντιλαμβάνομαι πως υπάρχουν κι άλλες λογικές για ένα διαφορετικό μοντέλο μετακινήσεων, πιθανώς ακόμα πιο βιώσιμο κι ακόμα πιο καλό. Και ένα τραμ θα μας βόλευε και ένα πρόγραμμα εκτεταμένων πεζοδρομήσεων και η απελευθέρωση χώρων και ίσως ο περιορισμός αντί για την αύξηση των χώρων στάθμευσης, ίσως και η απαγόρευση κυκλοφορίας ΙΧ στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, μπορεί κι ένας δακτύλιος…
Όλα αυτά συζητήθηκαν στο παρελθόν, συζητούνται και σήμερα. Εκείνο που έχει σημασία όμως είναι να καταλήξουμε σε ένα μοντέλο μετακινήσεων και να το εφαρμόσουμε στην πράξη για να διαπιστώσουμε εάν είναι καλό τελικά για την πόλη ή όχι. Βελτιώσεις σε κάτι που γίνεται μπορούν να υπάρξουν. Αλλά κάτι να γίνει. Κι επιτέλους κάτι γίνεται. Τα δεδομένα και οι αποφάσεις είναι αυτές. Ας τις δούμε πώς θα λειτουργήσουν στην πράξη κι εάν θα βελτιώσουν την καθημερινότητά μας ή θα την επιβαρύνουν και μετά τις κρίνουμε.
Εκείνο που δεν αντέχει κριτικής είναι η εφαρμογή του νόμου. Χωρίς κανόνες που τηρούνται χαΐρι δεν βλέπει η Θεσσαλονίκη. Γι’ αυτό περιμένω με αποφασιστικότητα οι αρμόδιοι να προχωρήσουν και ως προς την εφαρμογή μέτρων για τη μείωση της παραβατικότητας, αλλά κι ως προς τις εξαγγελίες και τις δικές τους υποχρεώσεις απέναντι στους πολίτες και την πόλη.
