Η σημασία της μάχης στο Αφρίν

Ο πόλεμος της Τουρκίας στο αυτοδιοικούμενο Αφρίν, το οποίο αποτελεί μέρος της αυτόνομης κουρδικής περιοχής της Ροζάβα, είναι μια επίθεση όχι μόνο στην αυτοκυριαρχία των Κούρδων, αλλά και σε ένα διαφορετικό κοινωνικό όραμα που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τη Μέση Ανατολή.

Το Αφρίν, που βρίσκεται στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας και στο κέντρο του βουνού Κουρντ, δεν είναι γνωστό μόνο για τον κουρδικό πληθυσμό, αλλά και για τους ελαιώνες και τα ανθισμένα χωράφια, που περιβάλλονται από βουνά. Ως τραγική ειρωνεία της ιστορίας «Κλάδο Ελαίας» ονόμασε και ο Ερντογάν την εισβολή. Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, από τις 20 Γενάρη όπου ξεκίνησε η εισβολή έχουν σκοτωθεί ογδόντα έξι άμαχοι – συμπεριλαμβανομένης μιας ολόκληρης οικογένειας επτά μελών – και έχουν τραυματιστεί σοβαρά  διακόσιοι άνθρωποι. Περισσότεροι από δέκα χιλιάδες έφυγαν εξαιτίας των βομβιστικών επιθέσεων σε μία εβδομάδα.

Ο στόχος του Ερντογάν

Κάθε φορά που η τουρκική κυβέρνηση εγκαινιάζει μια «επιχείρηση», ειδικά μια «αντιτρομοκρατική επιχείρηση», οι Κούρδοι βρίσκονται πρώτοι στη λίστα. Μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2015, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν έχασε την πλειοψηφία που χρειαζόταν για να σχηματίσει μόνο του κυβέρνηση και έτσι ανακοινώθηκε νέα προσφυγή στις κάλπες την 1η Νοεμβρίου. Εν τω μεταξύ, η ειρηνευτική διαδικασία με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) τερματίστηκε. Η κυβέρνηση, μαζί με τους στρατιωτικούς, ξεκίνησε τις λεγόμενες «επιχειρήσεις εκκαθάρισης» ενάντια σε υποτιθέμενα μέλη του PKK και στοχευμένα οχυρά του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP), μια αριστερή συμμαχία – με φιλοκουρδική στάση – και ουσιαστικά ο μοναδικός αμφισβητίας του AKP, ως μια πράξη συλλογικής τιμωρίας. Ένας σημαντικός αριθμός θανάτων και σημαντικές μετατοπίσεις ήταν η συνέπεια.

Η κυβέρνηση του ΑΚΡ, που σχηματίστηκε μετά τη νίκη στις νέες εκλογές του Νοεμβρίου, παρουσίασε ένα σχέδιο δράσης δέκα σταδίων για τη νοτιοανατολική Τουρκία, όπου υπάρχει έντονο κουρδικό στοιχείο. Ήταν ένα σχέδιο ενάντια στην τρομοκρατία, όπως το ονόμασε, και περιλάμβανε συνεργασία με τις πολιτοφυλακές, την κατασκευή αλεξίσφαιρων πύργων ασφαλείας σε αστικές περιοχές, και μια εν γένει προσπάθεια να αποσχιστούν οι κάτοικοι από τους ιστορικά κατοικημένους χώρους τους και κυρίως την περαιτέρω οικονομική εξάρτηση της περιοχής. Προσφέροντας αποζημίωση, οικοδομώντας μαζικές κατοικίες στα περίχωρα των πόλεων, προσφέροντας δάνεια με μειωμένο συντελεστή και νέες ευκαιρίες απασχόλησης σε εκτοπισμένους, το τουρκικό κράτος ελπίζει να δημιουργήσει μια νέα σχέση μεταξύ των φτωχών Κούρδων και του τουρκικού κράτους.

Σύμφωνα και με την ανάλυση του Jacobinmag, ο κύριος πυλώνας της πολιτικής της Τουρκίας είναι παραδοσιακά η ενσωμάτωση και ομογενοποίηση των περιφερειών των αντιφρονούντων σε ένα κοινό πολιτισμικό ρεύμα. Αυτό συνέβη και μετά τη σφαγή του Dersim το 1938, την οποία ακολούθησε μια κουρδική εξέγερση κατά της κρατικής καταστολής. Τότε ο Κουρδικός πληθυσμός ανακατανεμήθηκε σε μη Κουρδικές πόλεις από το τουρκικό κράτος. Επαναλήφθηκε τη δεκαετία του 1990, όταν ο τουρκικός στρατός κατέστρεψε τέσσερα χιλιάδες κουρδικά χωριά και σκόπιμα προκάλεσε τον εκτοπισμό του αγροτικού πληθυσμού σε αστικές περιοχές. Το τουρκικό κράτος έχει δεκαετίες εμπειρίας προσπαθώντας να ενσωματώσει εκείνους που αντιστέκονται στις επιθετικές πολιτικές της Τουρκοποίησης. «Ένα έθνος, ένα κράτος, μία σημαία, μία γλώσσα» είναι το σύνθημα και στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι Κουρδικές ζωές θυσιάζονται για χάρη της διατήρησης του τουρκικού εθνικού κράτους.

Αλλά οι Κούρδοι στην Τουρκία έχουν καταφέρει να αντισταθούν σε αυτή τη διαδικασία από την ίδρυση του τουρκικού εθνικού κράτους – είτε υπό μορφή περιφερειακών εξεγέρσεων στα πρώτα χρόνια της δημοκρατίας, είτε με απόπειρες συμμετοχής στην πολιτική μετά την εισαγωγή του πολυκομματικού συστήματος , ή με το σχηματισμό ενός ένοπλου απελευθερωτικού κινήματος, του ΡΚΚ. Τέλος, η εμφάνιση του HDP, ομπρέλα για την αποκατάσταση των αριστερών κομμάτων και των οργανώσεων με επίκεντρο την απελευθέρωση των γυναικών και το κουρδικό ζήτημα, σημάδεψε μια σημαντική μετατόπιση στην καταπολέμηση της κουρδοφοβίας στην Τουρκία. Δεν ήταν μόνο το 2015 ένα έτος όπου το όραμα του HDP για μια ριζικά εκδημοκρατισμένη Τουρκία βρήκε ένα εκλογικό σώμα και αρνήθηκε στον Ερντογάν την απόλυτη πλειοψηφία που χρειαζόταν για τις προσπάθειές του να καθιερώσει τον αυταρχισμό μέσω συνταγματικών τροποποιήσεων. Ήταν, επίσης, από την άλλη πλευρά των συριακο-τουρκικών συνόρων, η αντίσταση του Κομπάνι ενάντια στο σκοτάδι του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους (IS) που συγκίνησε τον κόσμο. Αυτή η αντίσταση εξέθεσε την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν, αναγκάζοντας τη συμμαχία της με τους τζιχαντιστές να γίνει δημόσια.

Ενώ η διεθνής κοινότητα ανέμενε ότι η Τουρκία θα αναλάβει ενεργό ρόλο στο άνοιγμα ανθρωπιστικού διαδρόμου και τη διευκόλυνση της μεταφοράς πυρομαχικών και όπλων στο Κομπάνι, η τουρκική κυβέρνηση έθεσε υπό όρους την υποστήριξή τους: οι Κούρδοι θα πρέπει να ενταχθούν στην αντιπολίτευση των Συρίας, το Δημοκρατικό Κόμμα (PYD), το πολιτικό σκέλος του YPG / J, έπρεπε να αποστασιοποιηθεί από το PKK, τα τρία καντόνια της Ροζάβας θα πρέπει να αποσυντεθούν και τέλος, πρέπει να δημιουργηθεί μια ζώνη απομόνωσης στη βόρεια Συρία, πράγμα που θα σήμαινε μια de facto τουρκική κατοχή της Ροζάβα.

Η σημασία της μάχης στο Αφρίν

 

Αυτό ήταν ένα παράδειγμα για το πώς η εσωτερική πολιτική μπορεί να μεταφραστεί στη γεωπολιτική. Ενώ το δόγμα του εθνικιστικού κράτους στην Τουρκία αρνείται οποιαδήποτε μορφή κουρδικής αυτοδιάθεσης στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος για εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα, οποιαδήποτε μορφή κουρδικής αυτονομίας εκτός τουρκικών συνόρων θεωρείται άμεση απειλή για την ακεραιότητα του κράτους και καταπολεμάται.

Το κουρδικό κίνημα και ιδίως στη Ροζάβα είναι θεμελιωδώς διαφορετικό, καθώς προτείνει μια ριζοσπαστική κοινωνική δομή, ενθαρρύνει τους λαούς να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους ώστε να φτιάξουνε τη Μέση Ανατολή των λαών.  Μέχρι τη στρατηγική ήττα του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους τον Οκτώβριο του 2017 η εμπλοκή της Τουρκίας στη Βόρεια Συρία ήταν αποστασιοποιημένη. Μόλις πρόσφατα, όταν ο τουρκικός στρατός επιτέθηκε στο Αφρίν, εισήλθε στη συριακή διαμάχη ως ρητός και ενεργός επιτιθέμενος κατά της Δημοκρατικής Ομοσπονδίας της Ροζάβα. Η Τουρκία συνεργάζεται πλέον ανοιχτά με τις τζιχάντ ομάδες που έχουν τις ρίζες τους στην Αλ Κάιντα.

Σύμφωνα με τις πρακτικές της εθνο-κοινωνικής μηχανικής που κυριαρχούν πάνω από έναν αιώνα και στην τουρκική ιστορία, ο πρόεδρος Ερντογάν και οι σύμβουλοί του έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι η περιοχή γύρω από το Αφρίν πρέπει να «καθαριστεί» και να επιστρέψει στους «πραγματικούς ιδιοκτήτες». Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Κούρδοι είναι ιστορικά η αυτόχθονη και κυρίαρχη εθνοτική ομάδα στην Αφρίν, το ερώτημα είναι ποιοι είναι αυτοί οι «πραγματικοί ιδιοκτήτες». Τα ανησυχητικά σημάδια περιλαμβάνουν την αναγκαστική αραβοποίηση και την εθνοκάθαρση. Οι πρόσφατες βομβιστικές επιθέσεις στο συγκρότημα του ναού του Hittie στο Ain Dar δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση. Πρόκειται για προσπάθειες εξάλειψης ιστορικών τόπων και πολιτιστικής πολυμορφίας στην περιοχή, πράξη που θυμίζει τις πρακτικές των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν ή του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.

Δημοκρατική Συνομοσπονδία

Μια εντυπωσιακή φωτογραφία από μια από τις πολλές τελετές κηδείας στο Αφρίν δείχνει δώδεκα φέρετρα το ένα δίπλα στο άλλο, που περιβάλλονται από ένα τεράστιο πλήθος. Σε κάθε φέρετρο υπήρχε μια σημαία με διαφορετικό έμβλημα που αντιπροσωπεύει μια ομάδα μέσα στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις υπό τη διεύθυνση των Κούρδων. Αυτή η εικόνα απεικόνιζε την ενότητα στην ποικιλομορφία. Ενώ η Τουρκία σκοπεύει να σβήσει τον πλουραλισμό, οι Κούρδοι στη Συρία έχτισαν ένα σύστημα βασισμένο θεμελιωδώς στην αρχή της συνύπαρξης και της ισότιμης συμμετοχής.

Οι Κούρδοι αφού καταφέρανε να ελευθερώσουνε τις περιοχές τους από το καθεστώς του Άσαντ δημιουργήσανε το σύστημα των καντονίων και τη δημοκρατική αυτοδιοίκηση η οποία λειτουργεί πολύ καλά και μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για όλη την περιοχή. Η δημοκρατία, η απελευθέρωση των γυναικών και η πλήρης εκπροσώπηση όλων των κοινωνικών ομάδων που οργανώνονται σε ένα σύστημα συμβουλίου καθορίστηκαν ως οι συστατικές αρχές της νέας κοινωνικής σύμβασης.

Το καινούργιο εκπαιδευτικό σύστημα βασίζεται στις αξίες της συμβίωσης, της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Κάθε παιδί σπουδάζει στη μητρική του γλώσσα, οι Κούρδοι στα κουρδικά (που είναι και η βασική γλώσσα), οι Άραβες στα αραβικά κ.ο.κ. Την ώρα που άλλοι πουλάνε τις γυναίκες στα σκλαβοπάζαρα σε αυτούς η γυναίκα είναι ηγέτης, είναι αρχηγός, πολεμάει. Αυτό είναι το μεγαλύτερο χτύπημα στους ισλαμιστές και την ιδεολογία τους. Για αυτούς είναι πολύ σημαντική η ελευθερία της γυναίκας, δεν μπορεί να είναι ελεύθερη μια κοινωνία χωρίς αυτήν την κατάκτηση.

Αυτό το ριζοσπαστικό δημοκρατικό πείραμα έχει τις ρίζες του στην ιδεολογία του PKK και στην έννοια του δημοκρατικού συνομοσπονδιασμού που υπέβαλε ο Οτσαλάν, ο ιδρυτής και ηγέτης του κουρδικού κινήματος, ο οποίος είναι φυλακισμένος στην Τουρκία από το 1999. Αποσκοπεί στην επίτευξη ενός νέου ήθους της ιδιότητας του πολίτη και της κοινότητας, με λαϊκές συνελεύσεις, προκειμένου να ενταχθούν σε μια συνομοσπονδία που δεν αποτελείται από εθνικά κράτη αλλά από δήμους. Επομένως, το Αφρίν για τους Κούρδους δεν είναι μόνο μια περιοχή που είναι υπό επίθεση, αλλά συμβολίζει τη δυνατότητα αυτονομίας πέρα ​​από την εγκαθίδρυση κράτους έθνους. Είναι επίσης στην πράξη ένας αγώνας για τα επιτεύγματα των γυναικών. Οι γυναίκες που αγωνίστηκαν εναντίον του ISIS δεν αγωνίστηκαν μόνο για κάποιο εθνικό συμφέρον, αλλά και εναντίον της πατριαρχικής καταπίεσης που ενσαρκώθηκε στη πιο βίαιη μορφή της από την κοινωνία.

Φίλοι κι εχθροί

Το κουρδικό κίνημα είχε σχέση με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις τα τελευταία τρία χρόνια στη Συρία. Η συνεργασία πραγματοποιήθηκε στο πεδίο της μάχης εναντίον του IS σε διάφορες περιπτώσεις. Υπάρχουν ακόμη κοινά κέντρα συντονισμού για αεροπορικές επιθέσεις με τη Ρωσία στο καντόνι του Αφρίν, καθώς και σε περιοχές γύρω από το Deir ez-Zor. Η τακτική συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες επίσης. Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, ένας συνασπισμός διαφόρων ομάδων μάχης, με το YPG και το YPJ να είναι ένα είδος πρωτοποριακής μονάδας, έχουν οπλισθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και συνοδεύονται σε μάχη από αμερικανικούς ειδικούς επιτελείς. Πριν από την εμπλοκή των Τούρκων στο Αφρίν, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να δημιουργήσουν μια δύναμη συνοριακής φρουράς τριάντα χιλιάδων μονάδων με το SDF. Στην Τουρκία, αυτή ήταν μια άμεση απειλή, παρά το γεγονός ότι αυτές οι δυνάμεις υπό την καθοδήγηση των Κούρδων δεν αποτελούσαν πραγματική απειλή για το τουρκικό κράτος από την αρχή του εμφυλίου πολέμου στη Συρία.

Το κουρδικό κίνημα έχει αντιμετωπίσει τη σχέση με τους «συμμάχους» ως αναγκαία τακτική. Τώρα που οι «σύμμαχοι» επιτρέπουν τις τουρκικές επιθέσεις στο Αφρίν, υποστηριζόμενοι από τζιχαντιστές μισθοφόρους, οι υποστηρικτικές φωνές στις τάξεις της διεθνούς αριστεράς λένε «Σας το είπαμε!». Και κατηγορούν τους Κούρδους ότι συνεργάστηκαν με τους ιμπεριαλιστές. Είναι δύσκολο να καταλάβουν τη διάκριση μεταξύ μακροπρόθεσμης πολιτικής στρατηγικής και βραχυπρόθεσμης στρατιωτικής τακτικής σε μια σύγκρουση. Στρατηγικά, καμία από τις δύο μεγάλες δυνάμεις, ΗΠΑ, Ρωσίας δεν είχε καμία επίδραση στο πολιτικό σχέδιο της Δημοκρατικής Ομοσπονδίας της Ροζάβα μέχρι σήμερα.

Ο Riza Altun, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Ένωσης Κοινοτήτων του Κουρδιστάν (KCK, που αναφέρεται συνήθως ως PKK) ανέφερε πρόσφατα σε συνέντευξή του. «Ο μόνος τρόπος προς τα εμπρός ήταν να οικοδομήσουμε μια τακτική, κυκλική σχέση, με αυτή την έννοια, η πάλη ενάντια στο IS οδήγησε σε σχέσεις που ήταν σαφώς περιορισμένες».

Σύμφωνα με τον Altun, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούσαν πάντα να εκβιάζουν τους Κούρδους στη βόρεια Συρία, με στόχο να τους πείσουν για την ανάγκη για κουρδικό κράτος-έθνος, παρά το γεγονός ότι η Ροβάβα είναι χτισμένη πάνω σε θεμέλια που αντιτίθενται στον εθνο-κρατισμό. Ούτε τα διχαστικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών ούτε οι φιλοδοξίες της Ρωσίας για ένα ισχυρό κεντρικό κράτος υπό την ηγεμονία του Άσαντ, ήταν σενάρια για το κίνημα των Κούρδων.

Σύμφωνα με τα λόγια του Erdal Firaz, ακτιβιστή του κουρδικού κινήματος στη Γερμανία: «Στην ουσία παραμένει μια αντίφαση, ωστόσο αφού δεν είμαστε και δεν υπήρξαμε ποτέ φίλοι, δεν μπορεί να υπάρξει και προδοσία». Όταν η Ράκα, το τελευταίο οχυρό του Ισλαμικού Κράτους απελευθερώθηκε με επικεφαλής τους Κούρδους και με αμερικανική βοήθεια τον Οκτώβριο του 2017, οι γυναίκες και οι άνδρες Κούρδοι μαχητές και μαχήτριες πραγματοποίησαν μια γιορτή απελευθέρωσης και στο κέντρο της πόλης ύψωσαν μια τεράστια φωτογραφία του Οτσαλάν. Αυτή ήταν μια συμβολική πράξη για να δείξουνε στον κόσμο, και ειδικότερα στους τακτικούς συμμάχους τους, ότι η Δημοκρατική Ομοσπονδία της Ροζάβα θα παραμείνει πιστή στις αρχές και το πολιτικό της σχέδιο, παρά τα γεωπολιτικά παιχνίδια που παίζουν.

Η Ροζάβα παρέμεινε πολιτικά ανεξάρτητη και αυτό δημιουργεί δυσφορία στις ιμπεριαλιστικές υπερδυνάμεις. Αυτό αποτέλεσε και το κυριότερο κίνητρο για να επιτραπεί η επίθεση της Τουρκίας. Η Ρωσία και η Δαμασκός δεν έχουν μακροπρόθεσμο ενδιαφέρον για την Τουρκική κατοχή της Αφρίν, ειδικά επειδή αυτή η επίθεση εκτελείται εν μέρει από τζιχαντιστές μισθοφόρους. Αλλά η άγρια ​​εκστρατεία εναντίον των Κούρδων θα μπορούσε, ελπίζουνε, να οδηγήσει τους Κούρδους στην αγκαλιά της Ρωσίας και να τους αναγκάσει να κάνουν πολιτικές παραχωρήσεις στον Άσαντ. Η καταπολέμηση του πολιτικού σχεδίου της Ροζάβα προς όφελος του ιμπεριαλισμού δεν είναι κάτι που το κουρδικό κίνημα είναι διατεθειμένο να επιτρέψει.

Ο τουρκικός στρατός συνεχίζει να βομβαρδίζει το Αφρίν. Την δέκατη έκτη ημέρα της επίθεσης, χιλιάδες πολίτες συνέρρευσαν εκεί από διάφορες κουρδικές περιοχές. Ταξιδεύοντας σε συνοδεία αυτοκινήτων και μεταφέροντας στα χέρια τους κλάδους ελιάς, πήγαν να σταθούν δίπλα στο λαό του Αφρίν και να υπερασπιστούν όχι μόνο τα εδάφη και την αξιοπρέπειά τους, αλλά και τα επιτεύγματα της επανάστασης της Ροβάβα. Την ελευθερία, τη δημοκρατία και την απελευθέρωση των γυναικών, για τα οποία οι νέοι και οι ηλικιωμένοι πολέμησαν ενάντια σε όλους. Όπως έλεγε η Ρίζα Άλτουν: «Πιστεύουμε σε έναν αντιιμπεριαλιστικό αγώνα. Επομένως, μια αντιιμπεριαλιστική δύναμη δεν μπορεί να πει ότι οι ιμπεριαλιστές την πρόδωσαν. Οι στρατηγικοί εταίροι της γραμμής μας είναι οι παγκόσμιες δημοκρατικές δυνάμεις, οι κοινωνικές δυνάμεις και οι δυνάμεις του αντι-συστήματος».

Οι Κούρδοι αξίζουν περισσότερο από τη φιλία των βουνών τους, αξίζουν την αλληλεγγύη του διεθνούς κοινωνικού απελευθερωτικού κινήματος, επειδή όχι μόνο η ύπαρξη και η ταυτότητά τους βρίσκονται σε κίνδυνο, αλλά και οι ελπίδες για ριζοσπαστική δημοκρατία και απελευθέρωση των γυναικών στη Μέση Ανατολή.

Μοίρασε το άρθρο!