Εθιμα του Πάσχα στην Κωνσταντινούπολη

Ανάσταση στο Νιχώρι 

Η αναστάσιμη ακολουθία γεμίζει κάθε χρόνο τις εκκλησίες του Νεοχωρίου, της πιο δυναμικής σήμερα από τις Ρωμαίικες κοινότητες του Βοσπόρου. Το άλλοτε μεγάλο ελληνικό χωριό έχει υμνήσει και ο Καβάφης, που έζησε κάποια χρόνια εδώ, αφιερώνοντας ένα ποίημα στη φυσική καλλονή του. «Την πρασινάδα που θα ’δης εκεί να μην ελπίσης που σ’ άλλο μέρος θα την βρης.» Ψηλά στο λόφο, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που κτίσθηκε το 1772, χάνεται μέσα στα δένδρα. Αυτή της Παναγίας Κουμαριώτισσας δεσπόζει στον κεντρικό δρόμο.

Μία από τις δύο γίνεται το επίκεντρο του ενδιαφέροντος το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου κάθε χρόνο.
Το εκκλησίασμα είναι πάντοτε ένα εθνικό και κοινωνικό ψηφιδωτό. Οι λίγοι – ηλικιωμένοι ως επί το πλείστον – Νιχωρίτες υποδέχονται τους Ρωμηούς συμπολίτες τους, πολλοί από τους οποίους καταφθάνουν με Τούρκους και Αρμένιους φίλους, Ρώσους, Σέρβους και άλλους Ορθοδόξους της Πόλης, ντόπιους ή μετανάστες.

Στο Νιχώρι μαζευόμαστε και όλοι οι Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι πάροικοι της Πόλης, πάντα σχεδόν με Τούρκους κοντινούς φίλους, τους οποίους διακατέχει η περιέργεια για τα υπό εξαφάνιση έθιμα των γηγενών της Πόλης. Η λιτανεία είναι κάτι σαν προσκλητήριο για μεγάλο μέρος της φιλελεύθερης διανόησης της Πόλης. Τούρκοι στορικοί, πανεπιστημιακοί, εθνολόγοι, φωτογράφοι, δικηγόροι και όλοι όσοι στηρίζουν και στέκονται πλάι στην Πολίτικη Ρωμηοσύνη καταφθάνουν στο ναό για την ακολουθία, και συμμετέχουν στο γεύμα που παρέχεται στον κήπο της εκκλησίας στη συνέχεια.

 Το Πασχαλινό τραπέζι

Την Κυριακή του Πάσχα Ρωμηοί και Ελλαδίτες, μαζί με τους συγγενείς και τους φίλους που τους επισκέπτονται και Τούρκους φίλους, μαζεύονται σε κάποιες ενορίες που στήνουν πασχαλινά τραπέζια. Προς το μεσημέρι, εορτάζεται η Δεύτερη Ανάσταση, και μετά σερβίρονται στους πιστούς εδέσματα Πασχαλινά. Μία από τις κεντρικότερες ενορίες της Πόλης όπου προσέρχονται πλήθη για τη Δεύτερη Ανάσταση και το τραπέζι του Πάσχα είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου Διπλοκιονίου, δίπλα στην αγορά του Μπεσίκτας. Είναι μια εξαιρετικά συντηρημένη εκκλησία με εντυπωσιακά σκαλισμένο επίχρυσο τέμπλο.

Εδώ το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε διάφορες γλώσσες και οι πιστοί μαζεύονται στην αίθουσα τελετών, όπου μοιράζονται σοκολατένια αυγά και παιγνίδια στα παιδιά. Πολλοί από τους Ρωμηούς, που είτε παραμένουν εδώ είτε επιστρέφουν από την Ελλάδα, εορτάζουν το Πάσχα στην εξοχή του Polonezköy, χαμένη στα δάση της Ασίας. Στις ταβέρνες του άλλοτε πολωνικού αυτού χωριού σερβίρεται χοιρινό και τοπικό κρασί, ενώ οι Ρωμηοί ετοιμάζουν ειδικά μενού για το Πάσχα. Έτσι κλείνει ο κύκλος της λαμπρότερης εορτής της Ορθοδοξίας, σε μία πόλη βαριά με τις μνήμες ενός ευτυχέστερου, για την ελληνική κοινότητά της, παρελθόντος.

Aλέξανδρος  Μασσαβέτας

Μοίρασε το άρθρο!