Πόσο μπορεί να σαγηνεύσει τον σημερινό αναγνώστη η ζωή ενός απλού ανθρώπου, ενός εργάτη άλλης εποχής, που θέλει να ζήσει ήσυχος σε μια περιοχή των Άλπεων; Σε υπερθετικό βαθμό είναι η απάντηση μετά την ανάγνωση του σύντομου (μόλις 166 σελίδες) μυθιστορήματος του Αυστριακού Ρόμπερτ Ζέεταλερ, ο οποίος σεβόμενος τη σπουδαία παράδοση των γερμανόφωνων συγγραφέων του προηγούμενου αιώνα, μας προσφέρει ένα βιβλίο, λιτό μα συνάμα έντονα λυρικό, καταφέρνοντας ταυτόχρονα να μιλήσει για πολλά θέματα, όπως η τεχνολογική ανάπτυξη, η πρόοδος, η φύση και η μοναξιά.
Ο ήρωας του Μια ολόκληρη ζωή ακούει στο όνομα Αντρέας Έγκερ και η αφήγηση του βίου του ξεκινάει με τις αναμνήσεις από τη δύσκολη παιδική του ηλικία, έχοντας την επίβλεψη ενός αγροίκου συγγενή από την πλευρά της μητέρας του. Ο Έγκερ, παρ’ όλα αυτά, καταφέρνει να μεγαλώσει, να σκληραγωγηθεί, αντέχοντας τις κακουχίες, και να κάνει κάθε είδους δουλειά, παρ’ όλο το μόνιμο πρόβλημα στο πόδι του. «Αν και όλος ο κόσμος τον θεωρούσε σακάτη, ο Αντρέας Έγκερ ήταν δυνατός σαν λιοντάρι. Δεν φοβόταν τη δουλειά, ήταν άνθρωπος χωρίς πολλές απαιτήσεις, μιλούσε ελάχιστα και είχε μάθει να αντέχει το λιοπύρι στα χωράφια όπως και το τσουχτερό κρύο στο δάσος. Αναλάμβανε κάθε λογής εργασία και την έφερνε εις πέρας με ευσυνειδησία και χωρίς γκρίνια». Άνθρωπος απλός και ολιγαρκής, απολαμβάνει να βλέπει τον ουρανό και να γεύεται τις μυρωδιές της γης. «Τις νύχτες δεν πλάγιαζε σχεδόν ποτέ στο κρεβάτι, παρά κοιμόταν στο άχυρο, σε σοφίτες, σε παραπήγματα και σε στάβλους, δίπλα στα ζωντανά. Μερικές φορές, τις γλυκές νύχτες του καλοκαιριού, άπλωνε σε κάποιο φρεσκοθερισμένο χωράφι μια κουβέρτα, ξάπλωνε ανάσκελα, στύλωνε το βλέμμα στον αστροφώτιστο ουρανό και αναλογιζόταν το μέλλον του, που απλωνόταν τόσο απέραντο μπροστά του, ακριβώς επειδή ο ίδιος δεν είχε προσδοκίες από αυτό». Ένα μέλλον που του επιφυλάσσει το βίωμα του έρωτα και τη μοιραία κατάληξή του, όταν η γυναίκα του θάβεται κάτω από γιγάντια χιονοστιβάδα.
Το Μια ολόκληρη ζωή είναι ένα ιδιαιτέρως ξεχωριστό θεματικά βιβλίο, το οποίο καταπιάνεται με την απλότητα, την ησυχία και την ηρεμία της φύσης σε αντίθεση με τις πολύβουες κοινωνίες όπου ζούμε σήμερα, με περίτεχνη και κομψή γραφή.
Βιώνει τον πόλεμο, όταν καλείται ως κληρωτός στις τάξεις της Βέρμαχτ και βρίσκεται κατόπιν αιχμάλωτος σε στρατόπεδο στη Ρωσία. Η απελευθέρωσή του και η επιστροφή τον βρίσκει στη γενέθλια περιοχή των Άλπεων, η οποία πλέον έχει αλλάξει δραματικά: «… το χωριό ήταν σχεδόν αγνώριστο. Ο δρόμος είχε διαπλατυνθεί. Κάθε λίγο και λιγάκι, ο τόπος αντηχούσε από τα διερχόμενα οχήματα, αν και ανάμεσα τους ξεχώριζες ολοένα και πιο σπάνια το αγκομαχητό των παλιών πετρελαιοκίνητων φορτηγών που ξερνούσαν καπνό και μπόχα. Αστράφτοντας σε όλα τα χρώματα της ίριδας εκατοντάδες αυτοκίνητα ορμούσαν φρενιασμένα από την είσοδο της κοιλάδας για να ξεφορτώσουν στην πλατεία του χωριού εκδρομείς, ορειβάτες και σκιέρ. Εδώ και καιρό, κάμποσοι χωρικοί νοίκιαζαν δωμάτια σε τουρίστες ενώ οι κότες και τα γουρούνια είχαν εξαφανιστεί από τους περισσότερους στάβλους, για να κάνουν τόπο στα χιονοπέδιλα και στα μπαστούνια ορειβασίας…».
Μετά την περιπλάνηση του Έγκερ σε διάφορες δουλειές, η συνάντηση με ένα ζευγάρι ηλικιωμένων που αναζητούν τους φυσικούς θησαυρούς των Άλπεων θα τον οδηγήσει στην ασχολία του ξεναγού και στην επαφή με τη φύση, που είναι τόσο αγαπητή και τόσο ζωτική για τον ίδιο. Οι περιγραφές εξάλλου του μεγαλείου της φύσης είναι διάχυτες στο κείμενο και γίνονται με έναν πολύ όμορφο και γλαφυρό τρόπο: «… το χώμα ήταν αφράτο και το χορτάρι βαθυπράσινο και χαμηλό. Οι δροσοσταλίδες κρέμονταν από τα λογχωτά φύλλα και έκαναν ολόκληρο το λιβάδι να λαμπυρίζει, σαν να ήταν κατάσπαρτο με γυάλινες χάντρες».
Το Μια ολόκληρη ζωή είναι ένα ιδιαιτέρως ξεχωριστό θεματικά βιβλίο, το οποίο καταπιάνεται με την απλότητα, την ησυχία και την ηρεμία της φύσης σε αντίθεση με τις πολύβουες κοινωνίες όπου ζούμε σήμερα, με περίτεχνη και κομψή γραφή, και ως εκ τούτου δικαιολογημένα έφτασε στη βραχεία λίστα του Man Booker International.
Μια ολόκληρη ζωή
Robert Seethaler
Μετάφραση: Γιάννης Καλιφατίδης
Utopia
176 σελ.
ISBN 978-618-5173-33-3
Τιμή €14,00
